Sәrsenbi, 8 Mamyr 2024
Aqmyltyq 3114 35 pikir 15 Nauryz, 2022 saghat 12:09

«Jemqorlyqqa alghys»: Halyng qalay, qazaq armiyasy?

Ukrain taraby Resey qorghanys ministri Sergey Shoyguge «jeng úshynan jalghasqan jemqorlyqtary» ýshin alghys aitypty. «Áskery әleuetimiz sizderden әlde qayda әlsiz bolsa da, kýshtik qúrylymdarynyzdyng «týieni týgimen jútatyn» jemqorlyghynyng arqasynda kýn ótken sayyn yryqty oryngha shyghyp kelemiz, sol ýshin de kópten-kóp rahmet!»,  degen maghynada ýshbu hat joldapty.

Múny – ot pen oqtyng arasynda jýrse de, әzilin tastamaghan KVN-shi preziydent Zelenskiyding kezekti qaghytpasy dep qarasanyz da, aqparattyq soghys tәsilin útymdy paydalanyp jatqan ukrain qorghanys bólimining kezekti myltyqsyz shabuyly dep týsinseniz de – erik ózinizde. «Jel soqpasa shópting basy qimyldamaydy» degendey, әzilding astarynda auyr zil jatqany anyq.

Is jýzinde jaghday kórsetkendey, Resey әskerining quaty el oilaghanday bolmay shyqty. Tútqyngha týsken orys soldattarynyng aujal etetin as-auqatynyn, asa qajetti dәri-dәrmekterining paydalanu uaqyty ótip ketkeni týsirilgen beyne jazbalardy ukraindardyng ýirenshikti aqparattyq ailasy desek te, aidalagha laghyp ketken, jarylmay qalghan eski bombalar, sharualardyng oljasyna ainalghan tóbesine shólke baylanghan tankiler, Kiyevti qorshaugha alugha shyqqan әskery tehnikalardyng jol boyynda 64 shaqyrymdyq sap týzep, birneshe kýn qantarylyp qaluy, Reseyding maqtauly úshqyshtarynyn, soghys kórgen ýsh birdey genaral-mayorynyng ólimi – ózge elderding de әskery mamandarynyng nazaryn audaryp, týrli joramaldar men qauesetterding taraluyna múryndyq boluda.

Putinning atalmysh «soghys operasiyasynyn» óte qysqa merzimge josparlanghany, jarty aidan astam uaqyt ótse de maqsatyna jete almauy - ukrain tarabynyng kýshin, qarsylyghyn qate baghamdap, teris mәlimet bergen barlau organdarynyn, әskerlerdi tamaqpen, soghys tehnikalaryn janarmaymen qamtamasyz etuge jauapty artqy qamdau tobynyng júmysynyng dúrys ýilestirilmeuinen degen pikirler aityluda.

Nәtiyjesinde Ukraina jaghy Reseyding 31 batalionynyng kýshin joydyq dese, Angliya barlau organy da «Resey Ukraina aumaghyna kirgen әskery tehnikasynyng tórtten birinen aiyryldy», dep rastap otyr. Resey qorghanys ministrligining baspasóz qyzmeti de «joyqyn qarulardyng sәtsizdigine tehnikalyq aqau sebep boldy», degendi jii aituda. AQSh-tyng beytarap sarapshylary da Reseyding eng ozyq degen qarularynyng elektrondy basqaru jýiesine Qytaydyng arzanqol ónimderi qoldanylghan degen baylam jasauda.

Aylanyp kelgende bәri Resey әskerining AQSh-tyng Iraqta Sadamdy qúlatugha, Aughanstanda Tәlipter men Ál-Kaidany joi maqsatynda alyp barghan «nayzaghay» operasiyasynday әbjil qimyl kórsetuding ornyna, shyghyngha úshyrap, memleket basshysynyng búiryghyn der kezinde orynday almauyn әskery salany jaylaghan jemqorlyqtan, qorghanys salasyn damytugha, modernizasiyalaugha bólingen qarjynyng jeter jerine jetpey, arany ashylghandardyng jemsauyna, Reseyding búrynghy Syrtqy Ister ministrining sózimen aitqanda, «shetelde demalugha, yahtalargha» júmsalghanynan kórip otyr. Sonyng kesirinen orys әskeri kenes zamanynan qalghan, uaqyty ótken әskery tehnikalargha arqa sýiep, eski soghys taktikasyn qoldanyp, jogharydan búiryq kýtetin tiyimsiz basqaru jýiesinen zardap shegude eken.

Kerisinshe, AQSh pen NATO elderinen eng ozyq әskery qarular, atap aitqanda, tankige, әue qorghanysyna arnalghan iyqqa qoyatyn jalghyz kisilik zymyran atqyshtar alghan ukrain sarbazdary toptaspay, bytyray shabuyldap, berilmey keledi. Resey tarabynyng songhy kezde ontýstik, soltýstik, shyghystaghy qalalarmen birge, batysynda jappay zymyrandarmen atqylay bastauy sharasyzdyqtan jasalghan qadam.

Reseydegi jeniliske úryndyratyn jemqorlyqty ukraindar ghana emes, bastys elderi de tiyimdi paydalanuda. Putin men Shoyguge ghana emes, biylikke jaqyn oligarhtar men iri lauazym iyelerine jappay sanksiya saluda. Qymbat mal-mýlikterin tәrkilep, jalghandy jalpaghynan basyp, tayrandap jýruine shekteu qonda. Soghan baylanysty el arasynda, elitada alauyzdyq payda bolghany, elde sayasy túraqsyzdyq, biylikke qarsy bas kóteruler bolatyny jayynda ósek-ayang qarsha borauda.

«Tәuelsizdigimizdi qorghap qalghan» Resey tarabyna aitylyp jatqan syndar bizge de etene tanys. Qazaqstan qorghanys salasy da qúrylghannan beri atyshuly isterden kende emes. 90-jyldardaghy «Soltýstik Koreyagha satyldy» degen әskery úshaqtar dauy, Ben Ladenning Elbasynyng tuystyrymen sayat qúrghany jayly aqparattardy aitpaghan da, keshegi býkil eldi dýrliktirgen Arys pen Jambyldyng qaru-jaraq qoymalaryndaghy jarylys, qatardaghy kursanttan bastap genaraldardyng ólimine sebep bolghan Reseyden satyp alynghan әskery úshaqtar apatyn tizbeleuge bolady. Deputat Aydos Sarym myrza jaqynda alys aimaqta bolsa bir sәri, Almatydaghy әskery kazarmanyng shúryq tesik edenine sýrinip, qúlay jazdaghanyn aitady. Qorghanysqa, әskery qyzmetshilerding jaghdayyn jaqsartugha aqsha bólinbeydi emes, bólinip jatyr. Búl jerde de jemqorlyqtyng qúlaghy qyltiyady.

Resey bastaghan soghys saldarynan tuyndaghan ekonomikalyq, qarjylyq túraqsyzdyq bizding biylikke, halyqqa da onay soghayyn dep túrghan joq. «Tynysh ómir sýrging kelse, soghysty zertte» dep batystyng bir bilgiri aitqanday bizding de әskery salamyzdy qayta jasaqtaytyn, Hrushev zamanynan beri qarayghy әskery tehnikalardyng jaramdylyghyn saraptan ótkizetin, әskeriylerding materialdyq jaghdayyn, ensesin, ruhyn kóteretin uaqyt jetti. Aymaqtyq, halyqaralyq geosayasy jaghday kýrdeli kezenge qadam basty. Bizding biylik beytarap pozisiya ústaghanymen, el ishinde de, syrtynda da Reseyge jaqtas bolugha iytermelep otyrghan kýshter jeterlik. Birikken últtar úiymy «terroristik úiym» dep tanyghan Tәlipter Reseydi aiyptap otyr. Iran Iraqtyng kýrdter aimaghyna ornalasqan AQSh elshiligin zymyrandarmen atqylady. Qytaydyng Reseyge qashangha deyin bolysary belgisiz.

Esbol Ýsenúly

Abai.kz

35 pikir

Ýzdik materialdar

Qúiylsyn kóshing

Bas gazet oralmandargha nege shýilikti?

Álimjan Áshimúly 1715
Ádebiyet

«Solay emes pe?»

Ghabbas Qabyshúly 1685
Qogham

Dos kóp pe, dúshpan kóp pe?

Ábdirashit Bәkirúly 1412
El ishi...

Últtyq biregeylenu: Qandastardyng róli qanday?

Omarәli Ádilbekúly 1338