Dýisenbi, 29 Sәuir 2024
Kórshining kólenkesi 5647 22 pikir 24 Qantar, 2022 saghat 12:36

Blinken býy dedi: Reseyde eki jol ghana bar!

Resey men Batystyng arasy ushyghyp, Ukrainada әne-mine soghys bastalady degen boljam aityluda. Mәskeu aqylgha qonymsyz talaptar qoyyp, Batysty ulitimatummen qorqytpaq bolyp edi, ol әdisi iske aspady. 10 qantarda ótken AQSh-Resey kezdesuinde de, 12 qantarda ótken NATO-Resey kezdesuinde de Kremliding talaptary oryndalmaytyny anyq boldy. Mәskeuding jospary men oiy iske aspady. Endigi tanda Mәskeu ózi qúrghan qaqpangha ózi týskendey.

Entony Blinken bolsa Mәskeuding endi eki ghana tandauy qalghanyn aitady. Ol ne soghys, ne diplomatiya. Basqa joly joq. Berlinde sóilegen sózin Entony Blinken jinalghan qauymgha alghys aitumen bastady.

«Qayyrly kýn jinalghan qauym. Býgin men dәl osy jerde, Germaniyanyng úly túlghalarymen jәne bizding odaqtas, seriktes dostarymyzben bas qosqanymyzgha asa quanyshtymyn. Men býgin osy akademiyada sóz sóileu qúqyghyna ie bolghanyma quanyshtymyn. Zigmar maghan onyng qysqasha tariyhyn aityp, zaldaryn kórsetip shyqty.

Búl týrli ghylymy zertteuge tarihy toly, 300 jyldyq keremet bilim ordasy. Búl akademiyada Alibert Eynshteyn bilim bergen, sondyqtan mening býgin astrofizika jayly sóz sóilemegenim dúrys bolar. Býgin osynda sóz alghan әr institutqa alghys aitqym keledi, onyng ishinde «Anlant kópiri» úiymy da bar. Men «Atlant kópirimen» birlese qyzmet etip kele jatqanyma 20 jyldan astam uaqyt bolypty. Men Kliontonnyng kezinde Germaniyagha kelip, osyndaghy әriptesterimmen birlese qyzmet etken edim», - dedi.

Glavnyy razvedchik schitaet, chto vtorjenie RF v Ukrainu budet, no ne oseniu | Ukrainskaya pravda

Blinken artynsha ózining negizgi sózin bastady. Onyng búl sózin Cherchilliding Fultondaghy sóilegen sózimen salystyrugha bolady. Cherchilliding 1946 jyly Fultondaghy sózi arqyly «qyrghiy-qabaq soghysyn» bastaghan edi.

«Resey Ukrainagha qarsy qoqan-loqqysyn kýsheytude. Songhy kýnderi onyng agressivti sayasaty kýsheyip, Ukraina shekarasynda, sonymen birge Belarusi aumaghynda әskery kýsh jinap jatqanyna taghy da kóz jetkizdik.

Resey qúrlyqta ondaghan jyldar boyy beybitshilikti saqtaytyn kelisimderden birneshe ret bet búrdy. Ol NATO-gha, Europa men Soltýstik Amerikada milliardqa juyq adamdy qorghaytyn qorghanys salasyna jәne bizding barlyghymyz qorghaugha mýddeli dýniyejýzilik beybitshilik pen qauipsizdikting negizgi prinsipterine shabuyldaryn jalghastyruda.

Eki dýniyejýzilik soghys pen qyrghiy-qabaq soghystan keyin qalyptasqan jәne bekitilgen búl prinsipter bir elding basqa elding shekarasyn kýshpen ózgertu qúqyghyn joqqa shygharady, basqa elderge qanday sayasat jýrgizu kerektigin jәne qanday sheshimder qabyldau kerektigin, onyng ishinde kimmen odaq qúru kerektigin aitudy da dúrys dep sanamaydy. Resey osy prinsipterdi óreskel búzuda.

Eger biz Reseyding búl prinsipterdi jazasyz búzuyna jol bersek, biz bәrimiz de dәl osy zamanynda ekige bóoingen Berlin qalasy synda jana lageriding payda boluyna yqpal etip, әlemde beybitshilikting búzyluyna sebepker bolmaqpyz. Búl sonday-aq, әlemning basqa elderine búl prinsipterding qajet emestigi turaly signal beredi jәne búl apatty nәtiyjelerge әkeledi.

Sondyqtan AQSh pen Europadaghy odaqtastary men seriktesteri Ukrainada bolyp jatqan oqighalargha basa nazar audaryp otyr. Búl eki el arasyndaghy qaqtyghys emes. Búl Resey men NATO-dan artyq. Búl jahandyq saldary bar daghdarys jәne jahandyq nazar men әreketti talap etedi. Osy jerde jәne býgin, jyldam damyp jatqan oqighalardyng ayasynda men mәselening týbine jetkim keledi», - dedi Blinken. Artynsha ol tikeley mәselelerge kóshti. Blinken Resey soghystan keyingi Europalyq qúrylymdy joqqa shygharyp, ózining yqpalyn arttyrudy oilastyryp otyrghanyn aitady. Ol: «Mәskeu diplomatiyany izdep otyrghan joq, biz oghan mәselening birneshe sheshilu jolyn úsyndyq, biraq Kremli ony qabyldamady», - deydi.

O chem dogovorilisi Sergey Lavrov y Entony Blinken v Jeneve, a o chem - net — Rossiyskaya gazeta

«Býgingi kýni qanday qauip tónip túrghanyn, shyn mәninde kim zardap shegedi jәne kim jauapty ekenin ashyq qarastyrayyq. 1991 jyly milliondaghan ukraindyqtar saylaugha baryp: «Ukrainany endi diktatorlar basqarmaydy, ol ózin ózi basqarady», dedi. 2014 jyly Ukraina halqy demokratiyalyq jәne europalyq bolashaq ýshin óz tandauyn qorghaugha shyqty. Sodan beri búl halyq Reseyding Qyrymdy basyp aluy men Donbasstaghy agressiyasynyng kólenkesinde ómir sýrip keledi.

Ukrainanyng shyghysyndaghy soghys Resey men onyng jetekshilik etetin, dayyndaytyn, jetkizip beretin jәne qarjylandyratyn senimdi ókilderi úiymdastyrghan soghys 14 000-nan astam ukraindyqtyng ómirin qidy. Myndaghan adam jaraqat aldy. Barlyq qalalar qiratyldy. Bir jarym milliongha juyq ukraindyq ýilerin tastap, zorlyq-zombylyqtan qashyp ketti. Qyrym men Donbassta ukraindargha qarsy qatang repressiyalar jýrgizilude. Resey ukraindyqtardyng óz elining ishinde erkin jyljuyna jol bermey, olardy elding qalghan bóliginen ajyratuda, bólip tastauda. Mәskeu men onyng qolbasshylary jýzdegen ukraindyq sayasy tútqyndardy temir tordyng ar jaghynda ústap otyr. Jýzdegen otbasy jaqyndarynyng tiri nemese óli ekenin bilmeydi.

Gumanitarlyq qajettilikter artyp keledi. Ýsh milliongha juyq ukraindyq, onyng ishinde bir million qart pen jarty million bala azyq-týlikke, baspanagha jәne basqa da kómekke múqtaj. Tipti soghys jýrip jatqan aimaqtardan shalghayda túratyn ukraindyqtar da zardap shegudei. Búl olardyng eli, búl olardyng jerlesteri. Reseyding jaulyq әreketterinen Ukrainada eshkim de qauipsiz emes. Mәskeu Ukraina basshylyghyn qorqytu jәne onyng azamattaryna qysym kórsetu ýshin Ukrainanyng demokratiyalyq instituttaryn әlsiretuge, Ukraina sayasaty men saylauyna aralasugha, energiyamen qamtamasyz etu men saudagha kedergi keltiruge tyrysyp jatyr. Ol senimsizdik tudyru ýshin ýgit-nasihat pen jalghan aqparatty paydalanady jәne Ukrainanyng manyzdy infraqúrylymyna kiybershabuyldar jasaydy. Ukrainany túraqsyzdandyru nauqany ayausyz jýrgizilude», - dedi Blinken. Ol osylaysha Reseyding qanday qylmys jasap otyrghanyn ashyq sandarmen jәne jaghdaydy naqty sipattaumen kórsetti.

Djaveliny» y ne toliko. Kakoe orujie Ukraina kupit u CShA?

«Preziydent Putinning shynayy niyeti turaly kóptegen qauesetter men boljamdar bar, biraq ony shyn beynesin tanu qiyn emes. Beynesin ol talay mirte kórsetip, bizge niyeti jayly talay mәrte aitqan edi. Putin Ukrainany egemendi el dep sanamaghandyqtan basyp aludyng negizin salyp jatyr. Ol búl turaly 2008 jyly preziydent Bushqa ashyq aitty. Ol «Ukraina tipti memleket emes», degen edi. Al 2020 jyly ol: «Ukraindar men orystar bir halyq» dep mәlimdeme jasady. Birneshe kýn búryn Resey Syrtqy ister ministrligi 1654 jyly Ukrainanyng Reseyge qosylghandyghy jayly tvitterde jazba jariyalady. Búl óte aiqyn signaldar ghoy.

Demek, Ukrainanyng mýddesi óte aiqyn. Ángime tek yqtimal basyp alu men soghys turaly emes, Ukrainanyng egemendi memleket retinde ómir sýruge qúqyghy bar-joghy turaly. Búl Ukrainanyng demokratiyalyq el bolugha qúqyghy bar-joghy turaly pikirtalas», - deydi Blinken.

«Ukraina sony emes. 1990 jәne 1991 jyldary barlyq kenestik sosialistik respublikalar egemendi memleketterge ainaldy. Solardyng biri – Gruziya. Resey ol jerge 2008 jyly basyp kirdi. Sodan beri 13 jyl ótti, biraq 300 myngha juyq gruzin әli kýnge deyin óz ýiinde túru mýmkindiginen aiyrylghan. Taghy bir mysal – Moldova. Resey sol jerde halyqtyng erkine qarsy әsker men qoymalardy ornatyp, ústap otyr. Resey Ukrainagha shabuyl jasap, okkupasiyalansa, kelesi kim bolady? Áriyne, Resey kórshilerin quyrshaq memleketterge ainaldyru, olardyng qyzmetin baqylau, demokratiyanyng kez kelgen kórinisterin basyp tastau әreketterin kýsheytedi. Egemendik pen ózin-ózi biyleu prinsipteri qoqys jәshigine tastalghanda, biz ondaghan jyldar boyy birge qalyptastyrghan qaghidalarymyz ydyrap, keyin joyylyp bara jatqan әlemge oralamyz.

Qazir Resey mәsele NATO-da dep otyr. Biraq búl absurd ekeni anyq. NATO Gruziyagha, NATO Ukrainagha shabuyl jasaghan joq. Shabuyldy Resey jasady. NATO – Reseyge qarsy agressivti niyeti joq qorghanystyq odaq. Kerisinshe, NATO kóptegen jyldar boyy Reseymen baylanys ornatugha jәne ózara әrekettesuge tyrysty, biraq, ókinishke oray, Mәskeu búl әreketterdi joqqa shygharady. Mysaly, senim ornatu, konsulitasiyalar men yntymaqtastyqty arttyru maqsatyn kózdeytin NATO-Resey qúryltayshy aktinde aliyans Shyghys Europadaghy әskery quatyn aitarlyqtay qysqartugha uәde berdi. Jәne ol múny istedi», - deydi Entoni. Rasymen postkenestik elderge shabuyl jasap, olardyng berekesin qashyryp otyrghan Resey ekenin enbektegen baladan enkeygen qartqa deyin jaqsy biledi.

Reseyding orta qashyqtyqqa úshatyn zymyrandardy shygharmaymyz degen kelisimdi búzyp, jana zymyrandar jasauy Europa elderine qauipti ekenin de aita ketti. Mysaly qazirgi tanda Reseyding orta qashyqtyqtaghy zymyrandary Europa elderining kez kelgenine jetedi. Sonymen qatar Resey Ukraina shekarasynyng manyna 100 myng әsker toptastyrdy, al NATO Shyghys Europada 5 myng ghana әsker ornalastyrghan. Osynyng ózi Reseyding shynayy pighylyn kórsetedi», - deydi Blinken.

Budet ly novaya voyna na Donbasse? - Analiticheskiy internet-jurnal Vlasti

«1994 jyly Resey, Amerika Qúrama Shtattary jәne Úlybritaniya Budapesht memorandumyna qol qoi arqyly «Ukrainanyng tәuelsizdigin, egemendigin jәne qoldanystaghy shekaralaryn qúrmetteuge jәne búl elge qarsy kýsh qoldanudan aulaq bolugha» uәde berdi. Búl mindettemeler Ukrainany Kenes Odaghy ydyraghannan keyin múragha qalghan yadrolyq arsenaldan bas tartugha sendirdi. Jәne búl әlemdegi eng ýlken ýshinshi yadrolyq arsenal bolghan edi. Biz Qyrym men Donbassta túratyn adamdardan búl mindettemelerdi kim búzdy dep súray alamyz», - deu arqyly, Blinken agressor Reseyding qanday el ekenin naqty faktilermen ashyp kórsetti.

Blinken óz sózin bylay qorytyndylady: «Reseyde basqa jol joq. Ol ne diplomatiyagha jýginedi, ne soghysqa barady». Osylaysha Batys әlemi Mәskeuding qoqayyna endi kónbeytinin anyq kórsetude.

Ashat Qasenghaliy

Abai.kz

22 pikir