Dýisenbi, 29 Sәuir 2024
Janalyqtar 2514 0 pikir 21 Tamyz, 2012 saghat 10:04

Ámirjan Qosanov. Ómir...piada!

«Ua, sport! Sen - derbes әlemsin! Sen - beybitshiliksin!»,- dep alghash jar salyp, úly grekter negizin qalaghan Olimpiada oiyndaryn jana zamanda qayta tiriltken Pier Kubertenning sózi, ókinishke oray jartylay ghana ras bop túr. Óitkeni, búrynghy salt boyynsha dәl osy oiyn ótken kezde barlyq soghystar men ýlkendi-kishili qaqtyghystar dogharylyp, beybitshilik ornaytyn. Búl joly olay bola qoymady. Biraq naq osy «soghys pen beybitshilik» jayty adamzat tarihyndaghy XXX Olimpiadanyng mәrtebesinen esh týsire almaydy. Nege ekenin aityp kóreyin.

Birinshiden, meninshe, adazattyng ózi Olimpiada sekildi tórt jylda bir bolatyn jahandyq jarystyng mәn-mazmúnyn ghana emes, qadir-qasiyetin de tolyqtay týsine bastaghan siyaqty. Onyng ýstine, halaqaralyq dengeyde sayasattyng qadiri qasha bastaghan kezde adam ómirining basqa salalary, sonyng ishinde sport, әrbir memleketting «vizit kartochkasy» bop barady. Olimpiada geosayasy faktorgha ainalyp barady! Medali ýshin jarys qana emes, yqpal ýshin tartys! Óitkeni sport arqyly әrbir el ózining ekonomikalyq jәne sayasy bedelin tanytqysy keledi basqagha!  Sondyqtan da Olimpiadada ókimetterding bәri ayanbay, bar kýshin saluda.

«Ua, sport! Sen - derbes әlemsin! Sen - beybitshiliksin!»,- dep alghash jar salyp, úly grekter negizin qalaghan Olimpiada oiyndaryn jana zamanda qayta tiriltken Pier Kubertenning sózi, ókinishke oray jartylay ghana ras bop túr. Óitkeni, búrynghy salt boyynsha dәl osy oiyn ótken kezde barlyq soghystar men ýlkendi-kishili qaqtyghystar dogharylyp, beybitshilik ornaytyn. Búl joly olay bola qoymady. Biraq naq osy «soghys pen beybitshilik» jayty adamzat tarihyndaghy XXX Olimpiadanyng mәrtebesinen esh týsire almaydy. Nege ekenin aityp kóreyin.

Birinshiden, meninshe, adazattyng ózi Olimpiada sekildi tórt jylda bir bolatyn jahandyq jarystyng mәn-mazmúnyn ghana emes, qadir-qasiyetin de tolyqtay týsine bastaghan siyaqty. Onyng ýstine, halaqaralyq dengeyde sayasattyng qadiri qasha bastaghan kezde adam ómirining basqa salalary, sonyng ishinde sport, әrbir memleketting «vizit kartochkasy» bop barady. Olimpiada geosayasy faktorgha ainalyp barady! Medali ýshin jarys qana emes, yqpal ýshin tartys! Óitkeni sport arqyly әrbir el ózining ekonomikalyq jәne sayasy bedelin tanytqysy keledi basqagha!  Sondyqtan da Olimpiadada ókimetterding bәri ayanbay, bar kýshin saluda.

Ekinshiden, osynau mәrtebeli jarysty ótkizip, kez kelgen memleket әlem júrtshylyghy aldynda óz mereyin taghy da bir kóterip tastau mýmkindigine ie bolady. London taksiyshilerining narazylyghy men qauipsizdikke jauapty firmanyng ekisózdigi de Britaniyanyng shyn mәninde úly derjava ekendigine eshbir kólenke týsire almady dep oilaymyn. Mәselen, osydan tórt jyl búryn Beyjinde ótken Olimpiadanyng ashylu men jabylu saltanatynan Eski Europa Qytaydan qaytip oza alady degen el ishin kezgen pessimizm mende de boldy. Biraq Londonda qanday tereng maghynaly әri zamanuy talaptargha say, tórtkýl dýniyeni tamsandyrghan shou bolghandyghyn bәriniz de kórdinizder! Britaniya adamzat tarihyna sinirgen enbegi, onyng әdebiyeti men óneri, úly túlghalary, kerek deseniz, ataqty aghylshyn yumory qalay pash etildi desenizshi! Tipti Elizaveta patshayymnyng ózi Djeyms Bond sekildi tikúshaqtan «sekirdi» emes pe?! Otan ýshin - jan pida deme ne endi búl?! Bir oy keldi: Olimpiada bizde ótse, biz alangha nemizdi shygharamyz: múnay túrbalary men aluminiy «chushkalaryn» ba? Mine, mynau Qazaqstan brendi degen nemiz bar eken?!

Britan premieri Devid Kemeron «Olimpiada tek qana sauda-sattyq pen turizm jóninen payda әkep qana qoymaydy», - dep «ekonomikagha investisiya tartudy da jaqsartady» degen synayda oy aitty. Mәselen, Olimpiada toyyn teledidar men ghalamtordan tamashalaghan 4 milliard adamnyng eng bolmaghanda  5 payyzy Londongha kelip ketse, 200 million qonaq bolmay ma?! Onyng ýstine qaltaly adamdar sol turizm infraqúrylymdaryna qarjy qúyp, payda tauyp jatsa? Mine, mәselening bir jaghy qayda jatyr!

Ýshinshiden, osynau әlemdik toylardyng el ishine taray týsuine aqparattyq tehnologiyalar da óz әserin tiygizdi. Búryn tek teledidar arqyly kórip-biletin jayttardy el ghalamtor arqyly sol sәtte bilip otyrdy.

Qarjylyq daghdarys búryn kóp aityla bermeytin «volonterlar faktoryn» tughyzdy. Yaghny 70 myng adam tegin, taza óz niyetimen atsalysyp, osy ghalamdyq sharanyng ystyghyna kýiip, suyghyna tondy.

Olimpiadagha on eki mýshesi sau ghana sportshylar qatysyp, baq synasa, Paraolimpiadagha  mýmkindikteri shektelgen azamattar qatysatyny belgili. Jak Rogge óz sózinde osy oiyndargha erekshe mәn bergeni de qazirgi Olimpiadanyng sporttyq faktordan góri, ruhani, moralidyq faktorgha ainalyp bara jatqandyghyn belgisi bolar.

Býginde Olimpiada - óz zandaryna ghana baghynatyn, derbes Dýniye, ózgeshe Ómir, basqasha aitsaq - Ómir...piada!

Áriyne, búl Olimpiada Qazaqstan ýshin eng tabysty boldy! Sport derjavalarynan bastap, basqa da yghayy men syghayy bar 200-den astam elding ishinen mәrtebeli 12-oryn iyelenu, 13 medali jenip alyp, onyng jartysynan astamy - 7-ui altynmen aptaluy, sóz joq, tarihta qalar jenis!

Olimp - Zevs bastaghan grek qúdaylary meken etken ataqty tau ekeni belgili. Al onymen aty tórkindes Olimpiada - últtyq ruh bastaghan sporttyq namys meken etken shyn! Dәl osy kýnderi býkil Qazaqstan - sheneunigi bar, oppozisiyasy bar, kedeyi bar, bayy bar, jiptikteyi bar, qarny qampighany bar - óz jerlesterimiz sharshy alangha shyqqanda birge otyryp taqymyn qysyp otyrdy! Ár jeniske birge quandy! Birge toylady ýidi-ýilerinde! Qoghamdy sayasat emes, sport biriktirip jibergendey boldy men ýshin!

Alashty altynmen aptatqan, auyldaghy balalardyng jýreginde sportqa degen sezimning oyanuyna alghashqy septigin tiygizgen, mine, myna qazaq sportynyng qaharmandary: soqqysy soyqan, sayypqyran Serik, ayaqjel ardager, aduyndy da aryndy Aleksandr, iyirtasty iykemdep, iylegen, iyqty da imanjýzdi Iliya, ziltemirding zerekti zanghary Zulfiya, manayyn marqaytqan, mәnerli de minezdi Mayya, sayysker sanlaqtardan saspay, sabyrlyq saqtaghan Svetlana,  ortekedey orghyp, ortadan ozghan Oliga.

Jenisting eki týri bolady: zandy nemese kezdeysoq. Meninshe, dәl osy jolghy bizding sportshylardyng jenisi kezdeysoq emes. Jәne de ol tek resmy organdardyng ghana jetistigi deuge bolmaytyn shyghar.

Birinshiden, Olimpiada medali bir kýnde payda bolmaydy. Osy kýnge deyin auyr atletika, boks, kýres sekildi sport týrlerinde jinalghan tәjiriybe men dәstýrler osy joly óz rolin atqardy.  Ekinshiden, әrbir Olimpiada batyrynyng baby men baghy, manday teri alyp shyqty. Ýshinshiden, olardyng boyynan shynayy patriotizm sezimi tabyla bildi! Búryn KSRO tuy kóterilip, qyzyl imperiyanyng әnúrany shyrqalsa, endi óz týlegimen birge tәuelsiz Qazaqstan tórge ozyp jatyr! Sportshylar da uaqyt ótken sayyn týsinip kele jatqan sekildi.

Áriyne, «әttegen-aylar» da joq emes.

Álemdik BAQ-tar aitqan, bizding komanda formasynda memleketimizding aty qate jazyluy, jalauymyzdyghy altyn Kýnning orny oiylyp, onyng «tesik tu» ataluy da bir qaryn qúmalaq ishindegi qúmalaqtar bolghany ras alghash kezde. Eng aldymen, bolashaq olimpikiondarymyz shetelden kelgender emes, ózimizding tól azamattarymyz bolghany dúrys siyaqty. «Legionerler» eshqashan da Qazaq memleketining shynayy patrioty bola almas. Al shyn niyetke negizdelgen otansýigishtik sezimi - altyn túghyrgha kóteriluge iytermeleytin eng basty stimuldyng biri!

Kelesi Olimpiadagha әzirlik bar kýsh pen qarjymyz tandauly bir-eki sportshygha júmsalyp, medali ýshin kýres bola ma, әlde salauatty ómir negizinde tәrbiyelenetin milliondardyng ishinen chempiondardy irikteu isi bola ma? Alghashqysy - onay, biraq bolashaghy bayansyz, búldyr. Al ekinshisi, qiyn (onyng ishinde, mashaqaty kóp, mәselen, Astana men Almatyny tastap, auyl-aymaqty aralau kerek). Biraq tek osy jol ghana Qazaqstan sportynyng әlem arenasyndaghy jenisterine túraqty týrdegi negiz bola alady.

Kelesi Olimpiadagha dayyndyq býginnen-aq bastalyp ketti! Iske sәt, aghayyn! Britaniyada birshama bedel aldyq, Braziliyada sol bedelden airylmay, baghymyz jana bersin!

«Abay-aqparat»

0 pikir