Dýisenbi, 29 Sәuir 2024
Janalyqtar 4190 0 pikir 26 Shilde, 2012 saghat 13:06

Múhan Isahan. Ramazan – mahabbat synaghy

Adamzat balasy ynty-shyntysymen tepsingende ghana óz jýregine tereng boylap, jaratylys júmbaghyn sheship, asyl sezimin Allagha arnay alady. Teginde, Haq-Taghala bizding boyymyzgha ghashyqtyq sezimning altyn úryghyn ekken. Al, ghashyqtyq sezimning iyesi kemshilik ataulydan ada, kinәratsyz, núqsansyz, minsiz, pәk boluy tiyis. Alayda, Alla-Taghala tirshilik iyelerining bәrin kemshilikpen jaratqan.

Adamzat balasy ynty-shyntysymen tepsingende ghana óz jýregine tereng boylap, jaratylys júmbaghyn sheship, asyl sezimin Allagha arnay alady. Teginde, Haq-Taghala bizding boyymyzgha ghashyqtyq sezimning altyn úryghyn ekken. Al, ghashyqtyq sezimning iyesi kemshilik ataulydan ada, kinәratsyz, núqsansyz, minsiz, pәk boluy tiyis. Alayda, Alla-Taghala tirshilik iyelerining bәrin kemshilikpen jaratqan.

Tipti, bir-birine ólerdey ghashyq bolyp, aqyl-esten aiyrylugha shaq qalghan qyz ben jigitting ózi ýilenip, otau tikkennen keyin sýiispenshiliksezimi sualyp, tauy shaghylghanday bolady. Sebebi, olardyng atqaqtaghan ghashyqtyq sezimi kemshiliksiz, appaq-aydyn pәktikti izdegen-tin. Olar etene jaqyndasqannan song baryp, júbaylyq ómirding bayybyn baghamdap, ghashyqtyq sezimning iyesin taba almaghanyn sezinedi. Tirshilik jaratylghannan beri aqyl-oy iyeleri adamzat balasynyng ne ýshin jaratylghanynyng qúpiyasyn taba almay, bar kýsh-jigerin sarqa júmsap, sanasyn sarsyltyp, payymyn týgesip, ózindik túrghydan baylamdar jasap, úshan-teniz enbekter jazyp, artynan tom-tom kitaptar qaldyrdy. Nebir oiy úshqyr aqylmandar men zerdeli ghúlamalar osy súraqtyng jauabyn tabu maqsatynda zeyinine salmaq týsirip, qiyalyna qanat bitirip, gharyshqa úshyp, ghalamdy kezip, jaratylys júmbaghyn sheshude bar ghúmyryn sarp etti. Alayda, jalang aqylgha jýgingender tirshilik qúpiyasyn kókten de, jerden de taba almay dymy qúryp, dәrmensiz kýy keship keledi. Sebebi, tirshilik qúpiyasynyng kilti saqtalghan ar-újdanmen jýrekten quat alyp, sanagha silkinis jasamayynsha, aqyl-oy iyelerine aqiqattyng auyly alys bolyp qala beredi.

Zadynda, Úly Jaratushy tirshilikti týgesilmeytin mahabbatymen jaratqan. Ásirese, tirshilikte adamzat balasyn ilahy shuaghyna malyndyryp, erekshe mәpelep, jetiqat kókti, jeti qabat jerastyndaghy týrli baylyqtardy, jer-ana qyrtysyndaghy nebir asyl tastar men qazynalardy, jer betindegi úshqan qús pen jýgirgen andy, týrli ósimdikter men daraqtardy, tau men tasty, orman men kóldi, ózen men tenizdi, ony mekendegen týrli jәndikterdi, jemis-jiydek pen týrli dәn-daqyldy, týngi aspandaghy jymyng qaqqan júldyzdardy, ibaly kelindey iyilip tughan týngi aidy, kenezesi keuip susaghan topyraqqa qazbauyrlap kelip tamshysyn tógip-tógip ketetin qoi qara búltty, qylayaghy mýlgigen tynyshtyqqa qozghau salatyn kerimsal jeldi, tipti, tirshilikke núryn tógetin alyp kýnning ózin adamzat balasynyng iygiligi ýshin jaratqan. Ghalamnyng jaratylysyndaghy ýilesimdikter men ilahy zandylyqtar, jan-januarlardyng óz tirshiligindegi ýndestigi, adamzat balasyn ortaq týsinistikke jeteleytin ghúmyrlyq ólshemder, onyng ishinde ata-anagha, aghayyn-júraghatqa degen jyly sezim, tughan jer men Otangha degen yntyzarlyq, adal jar men qimas dos-jarangha degen sýiispenshilik, tәrbiyeli úl men úlaghatty úrpaqqa degen izgi tilek, bәri-bәri Allanyng adamzatqa degen mahabbatynyng kórinisi ekeni talassyz shyndyq.

Áytsede, osynshama zor jaratylys Tәnir-Taghalanyng mahabbatynyng úshqyny, ilahy zor sýiispenshilikting synyghy ispetti. Al, meyirimi sheksiz ÚlyJaratushynyng tolyq mahabbatymen qauyshu aqyl iyeleri ýshin aqyret әlemindegi jasyl baq jannatqa qaldyrylghan. Yaghni, tirshilikte týisine almaytyn, til men aityp jetkize almaytyn mahabbat lәzzatyn adamzat balasy Haq didarymen qauyshqanda ghana sezinedi. Alayda, ruhaniyattyng búl biyigine kóterilu ýshin pendelerin Haq-Taghala aldymen synaq әlemine jibergen. Synaq әleminde adamzat balasy osynshama ghalamdy ózine qyzmet ettirip qoyghan Úly Jaratushynyng jaqsylyghynyng qarymtasyn qaytaruy shart. Al, qarymta qaytarudyng kiltin taba almasa, synaqtan sýrinip, qúr alasúrghan kýii shang qauyp qala bermek.

Sonda bizdi mәngi mazalaytyn, tek pәktikti qalaytyn boyymyzdaghy ghashyqtyq sezimning iyesi kim? Ol asyl sezim kimge arnaluy tiyis?

«Mahabbat» sózining týbiri «qabba», yaghni, dәn maghynasyn beredi. Úryq sebilgennen keyin, topyraqty býrkenip jatqan dәnge jel men jauyn ziyanyn tiygize almaydy. Sol sekildi әu bastan jýregimizge egilgen ghashyqtyq sezimge eshkim zararyn tiygize almaydy. Sebebi, ghashyqtyq sezimdi iyesining ózi qorghaydy. Ásili, kemshilik ataulydan ada, iynening jasuynday kinәraty joq, pәk bolghan ÚlyJaratushy ghana. Sondyqtan, pendesi әldeqanday jaghdaymen ghashyqtyq sezimin jaratylghandargha arnasa, Haq-Taghala ózine tәn ilahy qyzghanyshqa berilip, qúlynyng adasqandyghyn qatang eskertedi (Ghayratullah). Al, salih qúldar bolsa, mandayymen sәjdeni ópkende «Subhana Rabbilalaany» (Allaghana kemshiliksiz) tilmen ghana emes, dilimen aityp, ghashyqtyq sezimning iyesine qúlshylyq jasap qauyshqanyna ózin sheksiz baqytty sanaydy. Ghashyqtyq dertine shaldyqqan salih qúldar ghibadat uaqytynda ghana emes, aqyl-esinen aiyrylghan pәruanaday Tәnirin údayy eske alady. Jaratushyny bir sәt jadynan shygharyp alsa, ózin kýnәhar sezinip, kózining jasy men kónilding kirin ketiruge kýsh salady. Múnday shaqta dýniyening ótkinshi qyzyqshylyghyna mýlde kónil-qoshy soqpaydy. Tipti, әlem astan-kesteng bolyp jatsa da degdarlyq qalpyn joghaltpay, jýregin Haqqa búryp, mәngilik baqyttyng úshqynynan nәr alyp, údayy Úly Jaratushyny zikir etedi. Haq-Taghalanyng әrbir istegi ýkimin jan-tәnimen qaltqysyz oryndap, Onyng razylyghyn alugha qúmbyl bolyp túrady. Tәnir tarapynan bekitilgen ilahy mindetterdi ózin kýshtep emes, boyyndaghy atoy salghan alghaday sezimmen minsiz atqaryp shyghady. Jan azyghyn Jaratushydan alyp kemeldengen ruh, baqay-esep alanynan alshaqtap, haqiqat maqamyna iyek artady. Mandayyna aqiqat móri basylghannan keyin, Haqtyng razylyghy ýshin qalyng búqaranyng qamyn jeytin qara nargha ainalyp, jansebil rәuishte adamzat balasyn aqiqatty tanugha ýndeydi. Yaghni, jýrek kózi ashylyp, ruh nәri men susyndaghan arda emgen momyndar Úly Jaratushynyng jamalyna kýiip-janyp, mahabbattyng qarymtasyna mahabbatpen qaraydy.

Ramazan aiyndaghy Haqtyng razylyghy ýshin tartqan taqsyret pen shekken azaptyng qarymtasy Haq pen qauyshugha, yaghni, mәngilik baqytqa keneluge jeteleydi. Osy túrghyda, Ibilis túghyry tәkapparlyq taghynan týsip, oi-sanamyzdy mendep alghan mekerlikten aryla almasaq, tirshilikting qúpiyasyn enseruimiz әste mýmkin emes. Jaratylys júmbaghyn sheshude Haq qúzyryna enip, mәuesin kótere almaghan mayysqaq aghashtay iyilip túruymyz asa manyzdy. Sonda, boyymyzdaghy ghashyqtyqtyng dәni óz kәusarynan susyndap, býrshik jarady. Auyz bekitkende tәnimiz azap shekkenimen, ruhymyz nәpsining qalaularyn auyzdyqtaydy. Peyilimiz «Pәruadirgarmen» jymdasyp, aqiqat túnyghynan qanyp iship, jan-sarayymyz jadyraytýsedi. Haqtan alghan jyluarmen «mahabbat mәiegi» mәueli baqqa ainalyp, aqiqat izdegen júrtshylyqqa ýiip-tógip mol jemisin úsynady. Endeshe, qasiyetti Ramazanda layym halqymyzgha haqiqatpen qauyshu nәsip bolsyn dep tileymiz!

«Abay-aqparat»

0 pikir