Ótken aptada Mәjilis deputaty Maqpal Tәjmaghambetova QR Premier-ministrining orynbasary Eraly Toghjanov pen QR Aqparat jәne qoghamdyq damu ministri Aida Balaevanyng atyna deputattyq saual joldap, balalar basylymdaryna qatysty mәsele kóterip, olardyng «Qazaq gazetteri» birynghay brendi ayasynda biriktiriluine qarsy ekendikterin jetkizgen.

Ol ózining әleumettik jelidegi paraqshasynda: «Býgingi tanda balalar әdebiyetin damytuda týiini sheshilmegen mәsele kóp. Balalargha arnalghan kitap az. Ekining biri aitatyn uәj: «Kitap dýkenderinen qazaq tilinde balalargha arnalghan kitap taba almay jýrmiz», - deydi.

Al, endi osy tústa ghasyrgha juyq uaqyt boyy jas úrpaqty әdebiyetke baulyp, bilim kókjiyegin keneytip, tanym-týsinigin qalyptastyryp kele jatqan balalar basylymdaryn birynghay brendpen biriktiru júmysy jýrip jatyr.

Búl biriktiruge týbegeyli qarsylyghymyzdy bildirip deputattyq saual joldadyq», - dep jazghan edi.

Býgin QR Aqparat jәne qoghamdyq damu ministri Aida Ghalymqyzy deputat kótergen mәselege qatysty jauap berdi.

Súraq: Qúrmetti Aida Ghalymqyzy, Parlament Mәjilisining sәrsenbi kýni ótken otyrysynda deputat Maqpal Tәjmaghambetova balalar basylymdaryna qatysty mәsele kóterip, deputattyq saual joldaghan edi. Osy saualgha oray Sizding pikirinizdi bilsek?

Jauap:

- IYә, deputat saualymen múqiyat tanysyp shyqtym. Búl mәsele baspasóz betterinde, jekelegen azamattar tarapynan da ýnemi aitylyp jýrgen taqyryp.

Rasynda, býgingi tanda «Qazaq gazetteri» birynghay brendi ayasynda birneshe otandyq basylymdardy biriktirudi bastadyq. Búnday sheshim qabyldaudaghy basty maqsat – qazirgi qarjylyq jәne basqa da qiyn jaghdaylarda túrghan qazaq baspasózin, sonyng ishinde – «Baldyrghan», «Aqjelken» jurnaldary men «Drujnye rebyata», «Úlan» gazetteri syndy balalar basylymdaryn saqtap qalu.

Birneshe basylymdy biriktiru – ol gazet-jurnaldy jabu degen sóz emes. Birinshiden, eshqanday basylym júmysyn toqtatpaydy. Ekinshiden, olardyng media kenistikte qalyptasqan brendtik ataulary ózgermeydi. Ýshinshiden, basylymdardy memlekettik aqparat tapsyrysy ayasynda qarjylyq qoldau toqtamaydy.

Biriktiru arqyly tek әkimshilik-sharuashylyq resurstar qysqarady. Yaghni, barlyq basylymgha ortaq – bir qarjylyq bólim, bir zang bólimi, bir kense bólimi siyaqty ontaylantyru júmystary jýredi. Nәtiyjesinde, birinshi kezekte әriyne qarjy ýnemdeledi. Ol ýnemdelgen qarjyny shygharmashylyq újymgha baghyttaugha mýmkindik tuady.

Sonday-aq, basylymdardy damytudyn, onyng bәsekege qabiletin arttyrudyng arnayy әzirlengen strategiyasy jýzege asyrylady. Onyng ayasynda basylymdardyng kontenti ghana emes, óndiristik-shygharmashylyq prosesteri, jarnama jәne marketing qyzmetterin jetildiru júmystary da qamtylady. Áriyne balalar basylymynyng últtyq iydeologiyalyq tәrbie berudegi mәni men manyzyn jaqsy týsinemiz. Sonyng ishinde, jas úrpaqtyng tilin – qazaq tilinde qalyptastyru býgingi kýnde eng ózekti mәsele. Býgingi balalardyng tilin qalyptastyratyn qúral – әriyne birinshi kezekte – telearnalardaghy mulitiplikasiyalyq filimder men balalar әdebiyeti. Búl rette, «Balapan» arnasynyng mazmúndyq kontentin, baghdarlamalar sapasyn kýsheytudi ýnemi qadaghalap otyrmyz.

Sonymen qatar, «Ruhany janghyru» baghdarlamasy ayasynda balalargha arnalghan qazaq tildi tele-ónimderding auqymyn keneytu maqsatynda shet eldik balalar telearnalaryn (Nickelodeon, TiJi, Karuseli) qazaq tiline audaryp, taratudy qolgha alyp otyrmyz. Sonday-aq, biylghy jyly balalar әdebiyetining әlemdik bestsellerlerin, atap aitqanda, E.H.Gombrihting «Álemning qysqasha tarihy», Lbuis Kerrolding «Alisa ghajayyptar elinde», Djordj Oruellding «Hayuanattar baghy», Eva Ibbotson «Teniz ózenine sayahat» syndy barlyghy 20 kitapty qazaq tiline audaryp, balalar auditoriyasyna úsynudy kózdep otyrmyz.

Búdan ózge, «Qazaq radiosynyn» tiptik kestesinde balalargha arnalghan arnayy uaqyt pen habarlar jelisi bar. «Balalargha bazarlyq», «Balapan saz», «Tapqyr bala» habarlary býginde ózindik auditoriyasy bar, radio tanymal baghdarlamalargha ainaldy.

Sonday-aq, Aqparat jәne qoghamdyq damu ministrligi janynan qúrylghan «Qoghamdyq kelisim» respublikalyq memlekettik mekemesi arqyly elimizdegi ózge etnos ókilderining ertegilerin qazaq tiline audaryp, mektepke deyingi jәne bastauysh synyp balalarynyng nazaryna úsynudy qolgha alyp otyrmyz.

Rasynda da býgingi tanda, balalar basylymdarynyng resmy taralym sany kónil quantarlyq emes. Ókinishke oray, búl mәsele «Qazaq gazetteri» qúramyndaghy basqa gazet-jurnaldargha da qatysty jayt. Áriyne birinshi kezekte, búl mәsele qazirgi internet pen tehnologiyanyng qarqyndy damuyna baylanysty ekeni týsinikti. Jәne búl býkil әlemdegi  media salasyna ortaq qúbylys.

Sondyqtan qazirgi baspasóz basylymdary eng aldymen strategiyalyq damu josparlaryn qayta aiqyndaulary qajet. Yaghni, әrbir basylymdar mazmún-kontentti súranysqa say beyimdep, sapasyn arttyru, oqyrmangha tartymdy etu arqyly bәsekege qabilettiligin kýsheytu qajet dep sanaymyn.

Abai.kz