Júma, 3 Mamyr 2024
Mine, әngime! 3458 4 pikir 8 Qantar, 2021 saghat 11:29

Sayajaydy jaylaghan halyqtyng kýni qanday?

Jer komissiyasynyng nazaryna taghy bir mәsele!

Adamdar túratyn jerdi sanattargha bólmey, adamdardy alalamay, bir ghana «Adamdar túratyn jer» dep dәreje beru kerek.

Sayajaygha kókónis eguge bolady, al ony jasaytyn adamgha ómir sýruge bolmaydy. Sharua qojalyghyna mal ósiruge bolady, al ony ósiretin adamgha jaghday qajet emes degen qaghida - migha syimaydy aq. 

Eshkimge jasyryn emes, elimizde baspana jetispeushiligi - sheshuin tappay kele jatqan ózekti mәselelerding biri. Auyldaghy aghayyndy aitpaghannyng ózinde, aishyqty qalalardyng irgesinde jer tabylsa, tyrbanyp baspana soghyp alyp, túryp jatqan halyq jetkilikti. 

Al endi bizding elimizde adamdar túratyn jerding ózin birneshe sanattargha bólip tastaghan. «Baghbandyq», «Sharua qojalyghy» jәne «Túrghyn ýy salugha arnalghan» dep bólinedi. Osy ýsh sanatqa bólingen degen aty bolmasa, zatynda aiyrmashylyghy joq. Adamdar barlyq jerge ýy salyp, tirshilik keshude. Biraq Ýkimet búlardy birinen birin alalap qaraydy. Babandyq jerge tek kókónis egu kerek, sharua qojalyghyna tek mal ústap, sharua jýrgizu kerek, al túrghyn ýy salugha arnalghan jerde januarlar ústaugha tyiym salady. Áytpese aiyppúl arqalatyp jiberuge qaqylary bar. 

Dúrys baghytta damyp kele jatqan elderde jer sanaty «Adamdar túrugha arnalghan» dep jalpylama belgilenedi. Óndiristik jerler men auyl sharuashylyq jerleri búl sanattyng manyna jolamaydy. 

Endi elimizdegi adamdar túratyn jerlerdi 3 týrli sanatqa bólip tastaghanda ne payda deymiz ghoy. Paydasy joq. Ziyanyn shegip otyrghan qarapayym halyq. Jipke tizgendey ghyp aityp bereyin. Qúrmetti halyq qalaulylary, múqiyat oqysanyzdar jәne halyqqa tiyimdi jaghdaydy jasasanyzdar eken deymin.

Baghbandyq jәne sharua qojalyghy degen sanattaghy jerlerge infraqúrylymdar jýrgizilmeydi. Yaghni, gaz qúbyry, jol, su, jaryq beru siyaqty dýniyeler jetui qiyn. Sonda da halyq ýisiz-kýisiz qalghysy kelmeydi, osy jerlerge ózderi ýy salyp, ot jaghyp, kýl shygharyp, sym tartyp, jaryq әkelip, tirshiligin jasap jatyr. Núrsúltan qalasynyng irgesinde qanshama sayajaylar bar ekenin kórip te, bilip te jýrsizder. Onda infraqúrylymnyng joqtyghynan qanshama halyq zardap shegip otyrghany shyndyq. Al endi «sholaq belsendiler» zandy algha tartyp, osynda tirshilik jasap jatqandaryn zansyz kórip, aiyppúldar salady. Ol az degendey «ýiinizdi sýrip tastaymyz» dep qorqytady. Sayajay túrghyndarynan óz ýilerine tirkeuge túrugha da tyiym salynghan. Jasyratyny joq, jemqorlyq jaylaghan memleketimizde sayajay túrghyndary HQKO qyzmetkerlerine para berip, basqa ýilerge tirkeuge túrugha mәjbir. Áytpese qayta-qayta aiyppúl arqalau qaupi bar.  

Múnday qoldan jasalghan qiyanattan shyghudyng joly óte qarapayym: 

Adamdar túratyn jerdi sanattargha bólmey, adamdardy alalamay, bir ghana «Adamdar túratyn jer» dep dәreje beru kerek.

Sayajay túrghyndaryna infraqúrylym jýrgizuge mýmkindik beru kerek. Alty ay qaqaghan qysta jauramay, kýiege kómilmey, gaz jaghyp otyrugha, kóktem shygha balshyqqa batpay, jolgha asfalit tóseuine, sudy shaqyrymdap shelekpen tasymay, ýidi ýiine qúbyrmen jetkizuge, sasytyp septik qazbay, ortalyqtan kәriz joldaryn jýrgizuge mýmkindik beru kerek. Sýruge ketken jaghdayda tolyqqandy sharshy metrine shaghyp, baspana beruge tiyispiz. 

Áytpese, bizde mýlde kersinshe, sayajaygha kókónis eguge bolady, al ony ósiretin adamgha ómir sýruge bolmaydy. Sharua qojalyghyna mal baghugha bolady, al ony baghushy adamgha jaghday qajet emes degen qaghida - migha syimaydy aq. 

Gýljan Iztay

Abai.kz

4 pikir

Ýzdik materialdar

Qúiylsyn kóshing

Bas gazet oralmandargha nege shýilikti?

Álimjan Áshimúly 682
Ádebiyet

«Solay emes pe?»

Ghabbas Qabyshúly 477
Qogham

Dos kóp pe, dúshpan kóp pe?

Ábdirashit Bәkirúly 416
El ishi...

Últtyq biregeylenu: Qandastardyng róli qanday?

Omarәli Ádilbekúly 418