1994 jyl. 31-jeltoqsan. Groznyy qalasy. Resey әskeri Sheshenstan astanasyna kirip, bir ay búryn tuyndaghan әskery konflikti týbegeyli sheshpek boldy.

1994 jyly 11 jeltoqsanda «Birinshi sheshen soghysy» bastaldy. Orys әskeri Sheshenstangha basyp kirdi. Alayda kiylikkenge Ichkeriya iylikpedi.

«Jana Jyldyq shabuyl» kezinde Resey әskeri Ekinshi dýniyejýzilik soghystan keyingi eng ýlken shyghyngha úshyrady. Key derekterge sýienetin bolsaq, 1 qantar RF qorghanys ministri Pavel Grachevting tughan kýni bolatyn. Sondyqtan qolbasshynyng tughan kýnine Groznyidy syigha tartugha beyresmy búiryq berilgen. Grachevting ózi bolsa «kimde-kim Preziydent sarayyna tudy birinshi tikse, sol Resey batyry» ataghyn alady dep uәde berdi. Qalagha basyp kiretin 4 qolbasshynyng barlyghyna 4 tu berildi. Grachev jurnalisterge «Groznyy jәne sheshen mәselesi týngi 12-ge deyin tolyq sheshiledi» dep súhbat berdi. Alayda Grachevke syilyqqa Groznyy emes, tabyttar kelip jatty.

Basynda shabuyl sәtti ótkendey kórindi. Tang atysymen 31-jeltoqsanda Groznyigha 15 myng múzday qarulanghan orys әskeri kirdi. Olar kishigirim qarsylyqtardy joya otyryp, qala ortalyghyna jetti. «Qalany aldyq» degen habarlama basshylyqqa jetip jatqan bolatyn. Alayda búl qalany qorghau tapsyrylghan Aslan Mashadov qúrghan taktika edi.

Kýn úyasyna kirdi. Sol sәtte Resey sarbazdary ýshin naghyz tozaq bastaldy. Qaranghylyqpen birge qara týnek qosa keldi. Groznyidaghy әr ýiding terezesinen, әr kóshening qiylysynan, әr aghashtyng týbinen oq qarsha borady. Granatometter tankterdi órtep jatty. Atys arasynda «Jana jylynmen Resey» degen dauystar estilip túrdy. Búl rasymen Ichkeriyanyng Reseyge «Jana Jyldyq syilyghy» bolatyn. Týngi 12-de soghystyng bitkenin jariyalamaq bolghan Grachev, «Kómek jiberinder» degen habarlamany minut sayyn alyp otyrdy.

Bir kýnning ishinde Resey әskeri 26 T-72 tankisining 20-syn, 120 BMP-nyng 102-sin, 6 ZPRK «Tunguska» zenittik qondyrghysyn tolyqtay joghaltty. Adamy shyghyn 1000-nan asty. Osylaysha 12-de ayaqtalugha tiyis soghys, 2 jylgha sozylyp ketti...

Ashat Qasenghaliy

Abai.kz