Eriktiler jyly ne ýshin jariyalandy?
2020 jyl Tәuelsiz Qazaqstan tarihynda erekshe jylnamamen tirkeleri sózsiz. Sebebi biylghy jyldy Qazaqstan Respublikasynyng Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev Eriktiler jyly (volonterler jyly) dep jariyalghan bolatyn. Preziydent atalghan jarlyqqa 2019 jyly 27 tamyzda resmy qol qoydy.
Memleket basshysy jarlyqqa qol qoyyp, eriktiler jylyna dayyndyq bastalghaly tura bir jylgha juyq uaqyt boldy. Preziydent 2020 jyldy «eriktiler jyly» retinde bekerden-beker jariyalap otyrghan joq. Jalpy erikti bolu erkikkenning isi emes jәne eriktiler erikkender emes. Búl sózdi biz oidan shygharghan joqpyz. Memleket basshysynyng ózi osynday oy aitqan bolatyn.
Eriktiler jyly ne ýshin jariyalandy? Erikti degen kim?
Mýmkin qazaq qoghamy ýshin volonter nemese eriktiler degen atau tosyn estilui mýmkin. Biraq, shyn mәninde erkiti júmys isteu, ózgege kómektesu qazaq halqynyng ghasyrlar boyy jalghasyp kele jatqan, qanyna singen jaqsy qasiyetterining biri. Qazaq qashanda jetimin jylatpaghan, aghayyny bir júmys bastasa júmyla kómektesken halyq. Demek, qazaq halqy ýshin «eriktiler jyly» eshqanday da bóten úghym emes.
Endi volonterlik jalpy әlemde qalay qalyptasyp, qalay jalpylasqany jayly jaza keteyik. Ashyq derekkózge sýiensek, 1970 jyly Birikken últtar úiymy janynan «Birikken Últtar Úiymynyng volonterlary» atty halyqaralyq birlestik qúrylghan. Osy úiymnyng úitqy boluymen, jer betindegi eriktiler bir niyet, bir tilekpen birigip, birge júmys istey bastady. Sóitip, eriktiler әlemdik dengeydegi ýlken kýshke, tipti ghalamdyq qozghalysqa ainaldy.
Býkil әlemde osy volonterlerding kýshimen kóptegen ister jýzege asyp jatyr. Tipti ghalam túrghyndarynyng segizden biri erikti retinde qoghamdyq júmyspen ainalysady degen aqparat bar. Búdan da anyghyraq aqparat aitar bolsaq, tútas әlemdegi volonterlerding jalpy sany bir milliard kóleminde bolsa kerek. Osydan-aq, volonterlikting býkil dýniyejýzine keng taralghanyn biluge bolatyn shyghar.
Al óz elimizdegi jaghdaygha keletin bolsaq, shynyn aitqanda Qazaqstanda resmy tirkelgen volonterlik sәl kesh damydy. Bayaghydan ózgege kómekteskendi quanysh sanaytyn halyq bolsaq ta, volonterlikpen jaqyn jyldary ghana naqty ainalysyp jýrmiz. Biyl memleket basshysynyng ózi basty nazarda ústap, qoldau bildirip otyrghandyqtan, bizding elde de eriktilerding sany artyp, tez damyp keledi.
Biraq bizding eldegi eriktilerding jalpy sany jayly naqty aqparat joqtyng qasy. Biraq últtyq volonterlik jelining aqparatyna sýienip, mólsherlesek Qazaqstanda otyz mynnan asa eriktiler qyzmet etip jatqan bouly mýmkin. Áriyne 30 mynda az san emes, biraq ken-bayqtaq Qazaqstanda búdan әldeqayda kóp volonterding bolghany kerek. Taghy aqparatqa sýiensek, әlem boyynsha, jalpy ishki ónimning 2,5 payyzy volonterler enbegining jemisi kórinedi.
Demek eriktilerding enbegin erkikkenning ermegi dep emes, elding ekonomikasynyng negizgi kómekshilerining biri dep qarastyrghan jón. Sol ýshin de elimizdegi volonterlik qyzmetti damytu mәselesi basty taqyrypqa shyghyp otyr. Sol ýshin de elimizde arnayy volonter jyly jariyalanyp, eriktilerding enbegin baghalap, olardyng qadirine jetu mәselesi tótesinen qoyylyp otyr.
2002 jyly Birikken últtar úiymy bas assambleyasy «Halyqaralyq volonterlar jylyn» jariyalaghan bolatyn. Elimiz sol jyldyng ózinde Birikken últtar úiymynyng atalghan bastamasyna qoldau bildirip, demeushilik jasaghan. Al 2010 jyly Qzaqstanda da últtyq volonterlar jelisi qúrylghan bolatyn. Osydan alty jyldan keyin, 2016 jyly elimizde volonterlik qyzmet turaly arnayy zang da qabyldanghan.
Endi taghy tórt jyldan keyin volonterlik qyzmetke el kóleminde arnayy bir jyldy arnap otyrmyz. Osynyng bәri tútas әlemde keng etek jayghan volonterlik qyzmetti bizding elde búrynghydan da joghary dengeyge jetkizu ýshin jasalyp jatqany sózsiz. Sol ýshin tútas elde eriktilerding enbegin baghalap, olardyng baghasyn arttyru baghytynda júmys jasalyp jatyr. Ár aimaqta volonterlik ortalyqtar qúrylyp, olardyng basy tútas el kóleminde birigip, birtútas júmys jasauda. Endeshe Memleket basshysynyng ózi basa nazar audaryp otyrghan volonterlik qyzmet bizding elde de qaryshtap damidy degen senimdemiz.
Abai.kz
