Osy kókeykesti mәsele mening Ýkimetke joldaghan kezekti deputattyq saualyma arqau boldy. «Nur Otan» partiyasynyng XVIII sezinde Elbasy Núrsúltan Nazarbaevtyng bergen tapsyrmasyna sәikes jýzege asyrylyp jatqan «Auyl – El besigi» jobasynyng maqsaty – auyldaghy ómir sapasyn jaqsartyp, auyldyq jerlerdegi infraqúrylymdy janghyrtu. Osy jobanyng shenberinde elimizding 3561 tirek jәne seriktes auyldary anyqtalghan.

Bolashaghy bar auyldyq eldi mekender Últtyq ekonomika ministrligi bekitken ólshemsharttardyng negizinde iriktelgen. Atalmysh ólshemsharttargha sәikes, elding ónirleri eki topqa bólingen – halyq tyghyz qonystanghan (Týrkistan, Almaty, Jambyl, Manghystau, Qyzylorda oblystary) jәne halyq ortasha qonystanghan oblystar (Atyrau, Shyghys Qazaqstan, Aqmola, Qostanay, Batys Qazaqstan, Qaraghandy, Pavlodar oblystary).

Alayda, bizding oiymyzsha, Últtyq ekonomika ministrligi halyq ortasha qonystanghan ónirlerdegi әleumettik-ekonomikalyq erekshelikterdi jete eskermegen. Birinshiden, olar júmys kýshi artyq jәne júmys kýshi tapshy ónirler bolyp bólinedi. Mysaly, Aqtóbe, Atyrau jәne Batys Qazaqstan oblystary siyaqty halyq ortasha qonystanghan ónirler júmys kýshi tapshy ónirler bolyp tabylmaydy. Ekinshiden, «Enbek» nәtiyjeli júmyspen qamtudy jәne jappay kәsipkerlikti damytudyng memlekettik baghdarlamasyna sәikes, júmys kýshi tapshy ónirlerge (Aqmola, Shyghys Qazaqstan, Qaraghandy, Qostanay, Soltýstik Qazaqstan, Pavlodar oblystary) halyq tyghyz qonystanghan oblystardyng túrghyndary josparly týrde, óz erikterimen qonys audaryluda. Ýshinshiden, júmys kýshi tapshy keybir ónirlerding (Soltýstik Qazaqstan jәne Pavlodar oblystary) qolaysyz demografiyalyq jaghdayyn jaqsartu maqsatynda qonys audarushylargha respublikalyq budjetten bólingen qarjy esebinen túrghyn ýiler salynyp jatyr, sonday-aq Soltýstik Qazaqstan oblysynyng әleumettik-ekonomikalyq damuynyng keshendi jospary iske asyryluda.

Jergilikti túrghyndardyng kóship ketui jalghasyp jatqan júmys kýshi tapshy ónirler ýshin tirek jәne seriktes auyldyq eldi mekenderdi anyqtau ólshemsharttary tym joghary.

Mysaly, asa kórnekti jazushy Ghabit Mýsirepov dýniyege kelgen Soltýstik Qazaqstan oblysy Jambyl audanynyng Janajol auyly jaqyn tirek auylynan 65 shaqyrym qashyqtyqta ornalasuy sebepti seriktes eldi meken bola almaghan. Óitkeni, bolashaghy bar eldi mekenderdi anyqtau ólshemsharttary boyynsha seriktes auyl jaqyn tirek auyldan 15 shaqyrymnan artyq qashyqtyqta ornalaspaugha tiyisti.

Soltýstik Qazaqstan oblysynyng shalghaydaghy Uәlihanov audanynyng Qulykól auyly 1 mynday adam túratyn, әleumettik sala obektileri saqtalghan, kәsipkerligi damyp jatqan, jergilikti mektebinde 193 oqushy oqityn, órkendep túrghan eldi meken. Alayda ol alysta ornalasqandyqtan (jaqyn tirek auyl – audan ortalyghynan 180 shaqyrym jerde), oblystyq әkimdikting tiyisti ótinishining baryna qaramastan, bolashaghy bar auyldar tizimine qosylmaghan.

«Elding soltýstik qaqpasy» - Soltýstik Qazaqstan oblysyndaghy 646 auyldyq eldi mekenning 307-si ghana tirek jәne seriktes auyldyq eldi mekender tizbesine qosylghan. Múnday mysaldardy respublikanyng júmys kýshi tapshy basqa da ónirlerinen keltiruge bolady.

Sonymen qatar, tirek jәne seriktes auyldyq eldi mekender tizbesin jasaghan kezde auyldyq okrugter әkimderinin, audandar әkimdikterinin, mәslihattardyng jәne qogham ókilderining pikirleri ýnemi eskerile bermegen.

Osyghan oray, Ýkimetting qarauyna mynaday úsynystardy engizdik:

Birinshiden, eldegi júmys kýshi tapshy ónirlerding qolaysyz demografiyalyq jaghdayyn eskere otyryp, «Auyldyq eldi mekenderdi aiqyndaugha arnalghan ólshemsharttardy bekitu turaly» Qazaqstan Respublikasy Últtyq ekonomika ministrining 2019 jylghy 13 qyrkýiektegi  № 81 búiryghyn qayta qarau qajet. Júmys kýshi tapshy ónirler ýshin jeke ólshemsharttar jasaghan jón.

Ekinshiden, auyldyq okrugter әkimderinin, audandar әkimdikterinin, mәslihattardyng jәne qogham ókilderining pikirlerin eskere otyryp, júmys kýshi tapshy ónirlerdin, birinshi kezekte soltýstik oblystardyng bolashaghy bar auyldarynyng tizbesin keneytu mýmkindigin qarastyru kerek.

Osy deputattyq saualymdy әriptesterim, «Nur Otan» partiyasy Fraksiyasynyng mýsheleri Ábdimanap Bektúrghanov, Sergey Zvoliskiy jәne Petr Sharapaev qoldap, qol qoydy.

Kәribay Músyrman,

Mәjilis deputaty.

Abai.kz