Qaster Músahanúly men Múrager Álimúly "memlekettik shekarany qasaqana zansyz kesip ótti" degen aiyppen qamaugha alynghan bolatyn. Qantar aiynda Shyghys Qazaqstan oblysy Zaysan audandyq soty Shynjannan Qazaqstangha qashqan eki qazaqty bir jylgha bas bostandyghynan aiyru turaly sheshim shygharghan. Sot ýkimine deyingi qamauda bolghan kýnderi eki kýnge sanalatyn boldy.
Qazir Qaster Músahanúly men Múrager Álimúly advokaty Lәzzat Ahatovamen birge Aqmola oblysy Qoyandy auylyna bara jatyr. Ol jerde Múragerding әpkesi Núrgýl túrady.
— Qazir quanyshtan ózderine kele almay otyr. “Týnimen úiyqtamadyq, 5 saghat qaldy, eki jarym saghat qaldy dep, minut sanap kettik” deydi. Basynda jigitterdi Semeyde qaldyrghysy keldi. Biraq bizding ótinishimizge týsinistikpen qarap, rayynan qaytty, — dedi Lәzzat Ahatova.
Advokattyng sózinshe, Músahanúly men Álimúlynyng bosqyn mәrtebesin súraushy kuәligi tamyzgha deyin jaramdy.
— Bosqyn mәrtebesin berudi Aqmoly oblysynyng migrasiya qyzmeti qarastyrady. Qazir olardyng qolyna shildening sonyna deyin jaramdy uaqytsha kuәlik bar. Ol uaqytqa deyin mәsele sheshilui tiyis.
Semey qalasynyng belsendileri Músahanúly men Álimúlyn koloniyadan shyqqan kezde kýtip alghysy kelgen. Biraq búl mýmkin bolmady – eki jigitti josparlanghan uaqyttan birneshe saghat búryn shygharghan. Advokattyng aituynsha, koloniya әkimshiligi múnday qadamgha koloniya aldynda kóp adam jinalmas ýshin barghan.
— Telefondarymyzdy tapsyryp, ishke kirgende, mekeme basshysy aldymyzdan shyghyp, eki jigitti eshkimmen baylanystyrmay, alyp shyghuymyzdy ótindi. Óitkeni, mekemeden koronoviruspen auyrghandar shyghyp jatyr eken. “Ekeuining de, basqa adamdardyng da densaulyghy men ómirin oilanyzdar. Qazir osynday kezen, virus oshaghy Semeyden shyghyp jatyr. Qasterding de ystyghy kóterilip, biraz em qabyldady” - degen son, tanghy 7:00-de qaladan shyghyp kettik, — dedi Ahatova.
Músahanúly men Álimúly 2019 jyldyng qazan aiynda Qazaqstan men Qytaydyng shekarasyn kesip ótip, Shyghys Qazaqstan oblysynyng Zaysan audanynan bir-aq shyqty. Sol jerden Almaty qalasyna attanyp, Qazaqstan adam qúqyghy jónindegi burosynda baspasóz mәslihatyn ótkizdi. Mәslihat kezinde olar Shynjanda dini islam halyqtargha qysym kórsetilip jatqanyn, sol sebepti Qytayda qashugha mәjbýr bolghanyn aitty. Qazaqstan biyligi kóp úzamay ekeuin qamaugha aldy. 2020 jyldyng 21 qantarynda “memlekettik shekarany qasaqana zansyz kesip ótti” dep aiyptalghan Músahanúly men Álimúly kinәli dep tabylyp, bas bostandyghynan airyldy, biraq Qytaygha jiberilmeytin boldy.
Shynjandaghy músylman halyqtargha qysym kórsetilui turaly habarlar 2017 jyldan bastap taray bastady. 2018 jyly BÚÚ Shynjang "lagerilerinde" bir milliongha juyq úighyrlar men dini islam ózge halyqtardyng baryn mәlimdegen bolatyn. Bastapqyda múny joqqa shygharghan Qytay "lagerilerdin" baryn moyyndady, biraq olardy ekstremizm men terrorizmge qarsy kýres ýshin qúrylghan "bilim beru jәne kәsipke baulu ortalyqtary" dep sipattady.
Abai.kz
