Júma, 3 Mamyr 2024
Alang 1922 1 pikir 19 Mamyr, 2020 saghat 12:43

Siriyada soghysqan qazaqstandyq 12 jylgha sottaldy

Siriyada soghysqan qazaqstandyq Magomed Archakov terrorizmge qatysy bar qylmys jasaghan degen aiyppen 12 jylgha sottalghan. Onyng soty Venada ótti. Avstriya biyligi Qazaqstannyng Archakovty ekstradisiyalau turaly ótinishin qanaghattandyrmady.

Magomed Archakovtyng Avstriya týrmesinde jazasyn ótep jatqanyna jarty jyl boldy. Avstriya ýkimetinen bosqyn mәrtebesin súrap, sol elde túryp jatqan 30 jastaghy Qazaqstan azamaty 2019 jyly mausymda sotqa tartyldy. Archakovqa taghylghan birneshe aiyptyng arasyndaghy "Siriya әskerine qarsy qaru qoldandy" degen aiyp "kisi óltiruge oqtalu" degen bapqa auystyrylghandyqtan onyng isin alqa biyler soty qarady.

Avstriya aqparat qúraldary "terrorshyl úiym men qylmystyq top qúramynda bolghan, terroristik sipattaghy qylmys jasaugha qatysqan degen aiyptar taghylghan Archakovty 10-20 jylgh ne ómir boyyna deyin týrme jazasyn berui mýmkin" dep jazdy.

Archakov Siriyagha keterden búryn Temirtau qalasynda túrghan. Anasy sol qalada әli túryp jatyr. Archakovty búrynnan biletin Temirtau túrghyny ony "qarapayym jigit edi" dep sipattaydy, ol aqparat qúraldarynan Archakovqa terrorizm aiybymen izdeu jariyalanghanyn kórgende tanghalghanyn aitady.

Azattyq tilshisi Archakovtyng anasyn da izdep tapty. Biraq ol súhbat beruden bas tartty. Ol "úlymnyng onday qylmysqa qatysy boluy mýmkin emes" dep sanaydy. Anasynyng sózinshe, alty jyl búryn Europagha ketken Magomed "otbasyn qúryp, sol elde qalghan".

Magomed Archakovty izdeuge biraz jyl ketken. Áueli jergilikti polisiya súrau salyp, aqparat qúraldaryna habar berip izdegen. Keyin biylik el kóleminde, aqyr sonynda Interpol arqyly halyqaralyq izdeu jariyalaghan.

Avstriya aqparat qúraldary silteme jasaghan aiyptau tarabynyng dereginshe, 2013 jyldyng tamyzynan 2015 jyldyng qarashasyna deyin Archakov Siriyagha birneshe ret baryp, "Islam memleketi" terror tobyna qyzmet etuge ant bergen "Kavkaz әmirligi" tobynyng qúramynda preziydent Bashar Asadtyng әskerine qarsy soghysqan. Haritan men Aleppoda soghysqan.

2014 jyly qantarda Archakov "soghystan keyin es jii ýshin" Týrkiyagha oralghan. Biraz uaqyttan keyin qaytadan Siriyagha baryp, elding soltýstigindegi әskery qimyldar kezinde bomba jaryqshaghy tiyip, jaralanghan. Emdelip shyqqan son, Ukraina arqyly Avstriyagha qashqan.

2017 jyldyng nauryzynda Qazaqstannyng qauipsizdik organdary Avstriyanyng Konstitusiyany qorghau jәne terrorizmge qarsy kýres jónindegi federaldy vedomstvosyna Venada Siriyadaghy soghysqa qatysqan azamat jýrui mýmkin degen kýdigin jetkizgen. Sausaq izderi men suretteri arqyly әlgi azamattyng Qazaqstan izdeu jariyalaghan Archakov ekeni anyqtalghan.

Tergeu kezinde Qazaqstan azamatynyng qoldan jasalghan tuu turaly kuәligi men jýrgizushi kuәligin kórsetip, Avstriyada 2015 jyldan beri túryp kelgeni belgili bolghan. Avstriya basylymdarynyng dereginshe, Archakov otbasymen túrghan, esh jerde resmy júmys istemegen jәne ay sayyn әleumettik jәrdemaqy alyp kelgen. Ol Resey azamaty ekenin, "diny kózqarasy ýshin qudalaugha úshyraghanyn" aityp, Avstriya ýkimetinen ózine bosqyn mәrtebesin berudi súraghan.

Sot ýkimi 2019 jyly mausymnyng 27-i kýni shyqqan. Jarty kýn kenesken alqa biyler Archakovtyng istegen isine ókingenin eskerip, "ayyptau taraby kisi óltiruge oqtalu faktisin dәleldey almady" degen úigharymgha keldi. Avstriya aqparat qúraldary Archakovqa berilgen 12 jyl týrme jazasyn "eng tómengi jaza", "júmsaq ýkim" dep ataghan.

Resmiy derek boyynsha, 2019 jyly 12 myng adam Avstriyadan bosqyn mәrtebesin súraghan. Olardyng 44 payyzy – Siriya men Aughanstannan shyqqan azamattar. Odan bólek, 31 qazaqstandyq jәne 723 reseylik azamat ótinish bergen. Aughanstannyng tórt mynnan astam, Siriyanyng – eki jarym myn, Qazaqstannyng – toghyz jәne Reseyding 378 azamaty bosqyn mәrtebesin alghan.

Abai.kz

1 pikir

Ýzdik materialdar

Qúiylsyn kóshing

Bas gazet oralmandargha nege shýilikti?

Álimjan Áshimúly 618
Ádebiyet

«Solay emes pe?»

Ghabbas Qabyshúly 367
Qogham

Dos kóp pe, dúshpan kóp pe?

Ábdirashit Bәkirúly 361
El ishi...

Últtyq biregeylenu: Qandastardyng róli qanday?

Omarәli Ádilbekúly 367