Koronavirus adamzattyng jan saulyghyna da orasan núqsan keltireyin dep otyr
Koronavirus adamzattyng densaulyghyna ghana emes, jan saulyghyna da orasan núqsan keltireyin dep otyr ghoy.
Qazir Úlybritaniyanyng mamandary dabyl qaghuda, koronavirustyng adam sanasyna, psihikalyq saulyghyna әseri kóp jyldargha sozylady dep otyr. Demek, depressiyagha, psihikalyq aurulargha shaldyghatyndar, ózderine qol júmsaytyndar sany ósedi dep boljap, sonyng aldyn alu ýshin júmyla kirisip jatyr. Óitkeni Psihikalyq saulyq qory (Mental Health Foundation) zertteu jýrgizip, karantin kezinde eldegi 18-24 jas aralyghyndaghy jastardyng 44 %, al eresekterding tórtten biri (24 %) jalghyzdyq sezingenin anyqtapty.
Ýkimetting «kenesimen» Samaritans-tan bastap, psihikalyq saulyqqa alandaytyn myndaghan úiymdar, konsuldar (bizshe әkimshilikter), týrli festivali, biznes ókilderi kýndelikti apdeyt hattarynda janynyzdyng saulyghyn kýtu ýshin ne isteuge bolatynyn, ózderi sizge qanday kómek úsynugha dayar ekenin jazady. Telefon shalsanyz, tyndaytyn qúlaq bar dep eskertedi, milliondaghan eriktiler osy iske júmylghan. Biraq telefon shalushylar sany ósken, eng iri úiymdardyng ózi «eriktiler qajet, kómekteriniz qajet» dep shyryldauda.
Bizde osynday mәseleler kóp aitylmaydy. «Psihologpen sóiles» deseng «men psih emespin» dep renjip qalatyndar bar. Ótkende oqyghan bir kitapta «Ómirinde aitqan eng batyl sóz qaysy?» degen súraqqa, bir keyipkerding «Kómektes» dep jauap beretini este qalypty. Britaniyada jan saulyghy turaly әigili adamdar da jii aitady, búl resaykl men ghalamdyq jylynu, bal aralaryn qútqaru kerektigi, nemese genderlik, nәsildik tendik siyaqty kýn tәrtibinen týspeytin mәselege ainalghan. Suisid ministri (bizshe aitqanda Densaulyq saqtau ministrligindegi Suisidting aldyn alu boyynsha viyse ministr) bar, әr boro (audan) osy baghytta túraqty júmys isteydi.
Qazaqstandaghy suisid turaly derekterge qaraghanda, jalpy, «depressiya» degen sózge erkelik siyaqty qaraytyn qoghamymyzgha әli biraz júmys jasau kerektey kórinedi.
Ásiya Baghdәuletqyzynyng әleumettik jelidegi jazbasy
Abai.kz
