Júma, 17 Mamyr 2024
Bolghan oqigha 3085 17 pikir 19 Nauryz, 2020 saghat 12:24

11 jylgha juyq týrmede otyrghan Múhtar Jәkishev bostandyqta

Býgin «QazAtomprom» últtyq kompaniyasynyng búrynghy basshysy Múhtar Jәkishev bostandyqqa shyqty. 3 nauryz kýni onyng shartty týrde merziminen búryn bostandyqqa shyghatyny habarlanghan bolatyn. Sot Qaulysy kýshine enip, býgin Jәkishev týrmeden bosatyldy.

Ayta keteyik, «Qazatomónerkәsip» últtyq kompaniyasynyng búrynghy basshysy Múhtar Jәkishev 2009 jyly mamyrda tútqyndalghan bolatyn. Sot sheshimimen 14 jylgha bas bostandyghynan aiyrylyp, týrmege toghytylghan. Alayda ol ózine taghylghan aiyptarmen kelispeytinin aitqan.

2018 jyldyng qarashasynda Jәkishev Semeyding № 2 sotyna da shartty týrde merziminen búryn bosatu turaly ótinish bergen. Múhtar Jәkishev shartty týrde merziminen búryn bosatu turaly ótinish jazuy ýshin jaza merzimining ýshten eki bóligin óteui tiyis bolghan. Búl merzim 2018 jyldyng qyrkýieginde ótken. Alayda sot ol ótinishti qanaghattandyrghan joq.

Al 2019 jyldyng shildesinde sottalushy taghy ótinish bildiredi, biraq sot ol ótinishti te qanaghattandyrmady. Aqpanda da Jәkishev dәl osylay ótinish qaldyrghan edi, alayda ol da qanaghattandyrylmady.

2020 jyldyng 3 nauryzynda Semey qalalyq №2 soty Jәkishevti merziminen erte bosatu turaly ótinishin qanaghattandyrdy.

3 nauryz Semey qalalyq sotynyng sudiyasy izolyatordan tikeley efir arqyly baylanysqan Múhtar Jәkishevting isi turaly ýkim shyghardy. Sot otyrysyna respublikanyng әr aimaghynan kelgen jýzge juyq belsendi qatysqan.

Al, oghan deyin Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev Jәkishevting densaulyq jaghdayynan habardar ekenin aitqan bolatyn. Ol BAQ-qa bergen súhbatynda:

Búl tek sottyng qúzyretindegi mәsele. Men, әriyne, Jәkishevting densaulyghyna baylanysty birneshe ret merziminen búryn shartty týrde bosatu turaly ótinish bergenin bilemin. 3 nauryzda sot otyrysy ótedi. Sottyng sheshimin kýteyik, onyng әdil bolatynyna senimdimin, – degen edi.

Jәkishev

Múhtar Jәkishev qazaq kәsipkeri. «Qazatompromnyn» búrynghy basshysy. Qazir 56 jasta. Bizdikilerdi aitpaghanda, әlemdik dengeydegi mamandar ony «uran óndirisining geniyi» dep ataghan eken. Onyng Halyqaralyq minberlerde sóilegen sózi – әlemdegi uran baghasyn naryqtyq jaghdaygha sәikestendiruge yqpal etken. «Vikiypediya» deregi solay deydi.

Almatydaghy «fiyz-matty» bitirgen. Qazaq memlekettik uniyversiytetinde, Mәskeudegi fizika-injiynerlik institutynda bilim alghan. Uniyversiytette sabaq bergen. 1992 jyldan bastap kommersiyalyq baghytta júmys jasaghan. Birneshe kompaniyalarda basshylyq qyzmet bolghan.

1998 jyldyng qyrkýieginen bastap «Qazatomprom» Últtyq kompaniyasynyng preziydenti bolyp taghayyndaldy. 2009 jylgha deyin sonda qyzmet etti. Arada 2001-2002 jyldary QR Energetika jәne tabighy resurstar viyse-ministri qyzmetin atqardy.

Ákesi Erkin Ghaziyzúly Jәkishev – Zang ghylymdarynyng doktory. Anasy Raisa Núrghaliqyzy Jәkisheva Himiya ghylymdarynyng kandidaty.

Jәkishev isi (hronologiya)

Jәkishev 1998 jyldan bastap ózi basqarghan «Qazatomprom» kompaniyasynyng basshylyghynan 2009 jyldyng mamyrynda bosady. Bosaghanda qalay, 2009 jyldyng 21 mamyr kýni «Qazatompromnyn» Astanadaghy kensesinde tútqyndaldy. Ony tútqyndaugha kelgender ózderin Últtyq qauipsizdik komiyteti qyzmetkerleri retinde tanystyrghan. Arada ýsh kýn ótkende «memleket mýlkin jeke maqsatyna paydalanyp, Qazaqstannyng iri uran ken oryndarynan offshordaghy firmalardyng mýddesi ýshin «dolya» aldy» degen aiyp boyynsha qamaugha alyndy.

2010 jyldyng nauryzynda Astananyng Saryarqa audandyng №2 soty Múhtar Jәkishevti 14 jylgha sottady. Oghan «qarjyny ysyrap qyldy jәne para aldy» degen aiyp taghyldy. Jazasyn qatang rejimdi koloniyada óteu mindetteldi.

Al 2011 jyly onyng ýstinen ekinshi mәrte qylmystyq is qozghalyp, «iri kólemde alayaqtyq jasady jәne bóten mýlkin iyemdenip, ysyrap etti» degen aiyp taghyldy.

2012 jyly týrmedegi Jәkishev taghy 10 jylgha sottaldy. Sóitip aqyrynda, sot aldynghy jazasyn esepke alyp, eki jaza biriktirildi. Týpkilikti sottalghan merzimi – 14 jyl boldy.

Múhtar Jәkishev qamaugha alynyp, tergeu bastalghannan keyin 2 ay ótkende ghana oghan әielimen kezdesuge rúqsat berildi. Tergeu kezinde qorghaushylargha qysym jasalghany (advokatqa qorghalushymen qylmystyq isting mәn-jayyn talqylaugha tyiym salu t.b.) turaly aqparat BAQ-ta jariya boldy.

Jәkishev – «sayasy tútqyn» boldy

2013 jyly qazan aiynda qúqyq qorghaushylar alyansy Múhtar Jәkishevti sayasy tútqyndar tizimine qosty. Oghan sot perosessi kezinde Jәkishevting qúqyghynyng óreskel búzyluy turaly faktiler sebep bolghan. Búghan deyin Jәkishev «sayasy tútqyngha qatysy bar tútqyn» dep sipattalyp kelgen. Múhtar Jәkishev 2018 jylghy sayasy tútqyndardyng janartylghan tizimine de engen.

Abai.kz

17 pikir

Ýzdik materialdar

Qúiylsyn kóshing

Bas gazet oralmandargha nege shýilikti?

Álimjan Áshimúly 2119
Ádebiyet

«Solay emes pe?»

Ghabbas Qabyshúly 2528
Qogham

Dos kóp pe, dúshpan kóp pe?

Ábdirashit Bәkirúly 2237
El ishi...

Últtyq biregeylenu: Qandastardyng róli qanday?

Omarәli Ádilbekúly 1635