(Aqannyng aramyzdan ketkenine eki jyl tolypty)

Taular úzaghan, alystaghan sayyn zorayyp, biyiktey beredi. Búl - búljytpas qaghida tәmsil. Tauday alyp, narday  shoqtyghy biyik túlgha - ol Aqan, Aqseleu Slanúly Seydimbek edi...

1977 jyldyng qarasha aiy. Sol kezdegi astanamyz Almatydaghy Qazaqstan Jazushylar odaghynda elimizdegi jas aqyn-jazushylardyng respublikalyq kenes-seminary ótkizildi. Jas aqyndardyn, prozaikterdin, dramaturgterding shygharmalary seksiya-seksiyalargha bólinip talqylandy. Biz - Júmash Kenebay, Jarken Bódesh, Meyirhan Aqdәuletov jәne men Ghafu Qayyrbekov hәm Saghy Jiyenbaevtyng seksiyasynda óleng oqydyq. Ýziliste  jas óskin qúrby-qúrdas, biraz jazuar talapkerlermen tanystyq. Solardyng arasynda Qaraghandy oblysynana kelgen jas talap, qazir belgili aqyn Sәbit Bekseyitov ta bar edi. Ol maghan: «Arqadan Aqseleu Seydimbekov keldi, jýr, baryp, sәlemdeseyik», - dedi. Qúp alyp, jogharygha, Jazushylar Odaghynyng ýshinshi qabatyna kóterildik. Aqang «Júldyz» jurnalynyng redaksiyasynda otyr eken. Kabiynetke kirip kelgenimde bizdi boyshan, jiptiktey, aqsary súlu jýzdi, ýstinde shymqay qara barqyt kostum (sol kezde ol sәndi modada edi) kiygen jigit qarsy aldy. Kózi ótkir, adamgha synay, barlay qaraydy eken. Sәlemdeskennen keyin, ol shygharmashylyq baghyt-baghdarymyzdy tәptishtep súrap, ózining aqyl-kenesin bere bastady. Ol Sәbitke:

(Aqannyng aramyzdan ketkenine eki jyl tolypty)

Taular úzaghan, alystaghan sayyn zorayyp, biyiktey beredi. Búl - búljytpas qaghida tәmsil. Tauday alyp, narday  shoqtyghy biyik túlgha - ol Aqan, Aqseleu Slanúly Seydimbek edi...

1977 jyldyng qarasha aiy. Sol kezdegi astanamyz Almatydaghy Qazaqstan Jazushylar odaghynda elimizdegi jas aqyn-jazushylardyng respublikalyq kenes-seminary ótkizildi. Jas aqyndardyn, prozaikterdin, dramaturgterding shygharmalary seksiya-seksiyalargha bólinip talqylandy. Biz - Júmash Kenebay, Jarken Bódesh, Meyirhan Aqdәuletov jәne men Ghafu Qayyrbekov hәm Saghy Jiyenbaevtyng seksiyasynda óleng oqydyq. Ýziliste  jas óskin qúrby-qúrdas, biraz jazuar talapkerlermen tanystyq. Solardyng arasynda Qaraghandy oblysynana kelgen jas talap, qazir belgili aqyn Sәbit Bekseyitov ta bar edi. Ol maghan: «Arqadan Aqseleu Seydimbekov keldi, jýr, baryp, sәlemdeseyik», - dedi. Qúp alyp, jogharygha, Jazushylar Odaghynyng ýshinshi qabatyna kóterildik. Aqang «Júldyz» jurnalynyng redaksiyasynda otyr eken. Kabiynetke kirip kelgenimde bizdi boyshan, jiptiktey, aqsary súlu jýzdi, ýstinde shymqay qara barqyt kostum (sol kezde ol sәndi modada edi) kiygen jigit qarsy aldy. Kózi ótkir, adamgha synay, barlay qaraydy eken. Sәlemdeskennen keyin, ol shygharmashylyq baghyt-baghdarymyzdy tәptishtep súrap, ózining aqyl-kenesin bere bastady. Ol Sәbitke:

-  Áy, bala-ay, shygharmalaryndy bir jýiege týsirip, kәdege asatynday bir kitapsha shygharatynday kezing boldy ghoy, - dedi aghalyq qamqorlyqpen.

Sonda Aqang 35-aq jasta eken. Sol tústa men odan zerdeli jannyn, aqyl-oydyng túnyghynday kelbetin  kórdim. Shygharmalaryn izdep jýrip oqugha den qoydym. Aqang sol mezetterde «Sosialistik Qazaqstan» gazetining redaksiyasyna әdebiyet jәne óner bólimining mengerushiligine auysqaly jýr eken. Odan búryn ol «Leninshil jastyn» Qaraghandy oblysy boyynsha arnauly  tilshisi bolyp júmys istepti. Redaksiyagha baryp aralasyp-qúralasyp túrdyq. Gazetting ghylym, ónerkәsip  bólimderinen mening energetika, ekonomika jónindegi maqalalarym shyghyp túrdy da, al Aqang injener-kenshi retindegi jezqazghandyq Quanysh Ahmetovtyng jyrlaryn,  injener-energetik sanatyndaghy mening ólenderimdi aragidik gazet betine jariyalap túratyn.

1982 jyly Aqannyng «Kýngir-kýngir kýmbezder» atty tanymdyq-zerdeli kitaby jaryq kórdi. Men sol kitapty ózine aparyp, avtordyng qoltanbasyn aldym. Basylymnyng qúndylyghy sonday, Saryarqadaghy, jalpy qazaq jerindegi qadau-qadau eskertkish mazarlar, keseneler, kýmbezder tarihy sapar izderi aishyqtala surettelip beynelengen. Áygili Alasha han, Joshy han mazarlary halyqtyng әfsanasy, tarihy jyrlarymen bederlene týsip, oqyrman qauymdy  tәnti  etti.

Kelesi 1983 jyldyng jaz aiynda Almatynyng tauly qyratqa jeter túsyndaghy Isatay Taymanov kóshesinde Qazaqstan Jazushylar Odaghynyng shygharmashylyq  ýii ashyldy. Búl ýiding túsaukeser rәsimining basy-qasynda aituly sóz zergeri, klassik jazushy Ghabit Mahmútúly Mýsirepov boldy. Ózi de biraz kýn jatyp shyqty sol ýide. Shygharmashylyq ýiding janynda   iri degen aqyn-jazushylardyng - Ábdilda Tәjibaevtyn, Tahauy Ahtanovtyn, Iliyas Esenberlinning jәne Ábilmәjin Núrpeyisovtyng sayajaylary oryn tepken edi. Shygharmashylyq ýide sonday-aq halyq jazushylary Múzafar Álimbaev, Ábu Sәrsenbaev, Sherhan Múrtaza, Sәken Jýnisov demalyp, shygharmalaryn jazdy. Biz - professor Ábilfayyz Ydyrysov, balalar aqyny Ermek Ótetileuov júbymyzdy jazbay birge jýretinbiz. Bizdi sondaghylar «ýsh noyan» dep atap ketti. Sol tústa shahardan Aqang da joldastarymen birge kelip, ýiimizding tómengi qabatynda ornalasqan biliyard (tastayaq) ýstelinde әriptesteri Tahauiymen, Sәken serimen sayysqa týsetin. Ghabenning de asyqpay bappen jýrip, kiyimen kózdey atyp, talay sharlardy luza-úyasyna  týsirgenining kuәsi boldyq. Aqang da birsydyrghy jaqsy oinady. Qimyly shalt, nysanany dәl kózdeydi.

Sol jyldyng ayaq sheninde redaksiyalarda bir aituly oqigha boldy. Qashanda qyraghy, partiyanyng qolshoqpary atanghan komsomoldyng Ortalyq Komiyteti «Bilim jәne enbek» jurnalynyng bir nómirinen «óreskel» qate tauypty. Sóitsek, jurnal bayshyl-últshyl, alashordashyl aqyn Maghjan Júmabaevtyng maqala ishine bir ólenin basyp jiberipti. Ayghay-shu, attan! Búl ne degen sayasy soqyrlyq, partiyalyq sanasyzdyq bayaghy. Sóitip, 3-4 jyl ónimdi enbek etip jýrgen, ózi jazushy, izgilikti jan Beybit Qoyshybaevty ornynan júlyp alyp tastady. Redaksiya mýsheleri múnday qiyanatqa qarsy bas kóterip, endi partiyanyng Ortalyq Komiytetine shaghymdanyp, sol kezdegi iydeolog-hatshy Kәkimjan Qazybaevtyng qabylhanasynan bir-aq shyghady. Kәkeng sarabdal salmaqty parasatymen jurnalisterge mәn-jaydy ózinshe týsindirip, bolghan is boldy, ary qaray júmys istey berinder  degendey aqyl-kenes beredi.

Osy arada komsomol jetekshileri asqan bilimdi, tanymal jurnalist- jazushy Aqseleu Seydimbekovty «Bilim jәne enbektin»  bas redaktorlyghyna ýgittep, әiteuir kóndirip bekitedi. Shyntuaytyna kelgende, Aqang kele jurnal qúlpyryp shygha keldi. Pishimi de mazmúny da ózgerip, kózi qaraqty oqyrman qauymnyng kózayym basylymyna ainaldy. Múnda tarih ta, etnografiya da, etnologiya da, filosofiya ghylymy da qayta janghyryp, kóship kelgendey boldy. Álbette dәl ghylym men tehnika da qalys qalghan joq, biraq keyin Aqandy tehnikany az berding dep synady. Jurnalda qanday taqyryp qozghalmady desenizshi! Sәulet óneri de osynda, súnghat, kórkemóner de múnda, úmytyla bastaghan jәdigerlikter de osynau jurnal betterinen oryn aldy, bir sózben aitqanda, búl ensiklopediyalyq-tanymdyq, zerdelik basylym edi. Osynyng basy-qasynda qazaq jurnalistikasynyn, alash aqaqy sóz ónerining qara nary, maytalmany Aqseleu agha otyrdy.

Aqang búl jurnalgha tabany kýrektey tórt jylyn arnady. Qazaq ensiklopediyasynda, odan búryn akademik Sh.Shókin atyndaghy Energetika institutynda jýrip, ýzbey osy basylymmen aralasyp, maqala men ólenderimdi jariyalap jýrdim. Sonda deymin-au, ne degen shydamdylyq, kónterilik, Ortalyq bazardyng manyndaghy redaksiyalyq baspa ýiining 7-qabatyndaghy ayaday kabiynet-bólmede shilingir shyjyghan ystyqta tapjylmay avtorlardyng qoljazbalaryn ýtir-nýktesine deyin oqyp otyratyn. Sonda deymin-au, qanday tektilik desenizshi, әrbir avtormen tendey sóilesip, til tabysyp, jón-josyghyn kórsetip, eskertpelerin erinbey aityp beretin. Mening de ýlken alibomgha toghytyp jariyalanghan dýniyelerimdi bastan-ayaq oqyp shyghyp, jón siltegen edi-au! Meni ózi redaksiyagha alatyn boldy. Sol mezette Jeltoqsan kóterilisi búrq ete týsti. Barlyq jerde aighay-sýren, jazyqsyzdan jazyqsyz oqudan shygharu, qyzmetten bosatu. Qyzyl kózderding úzyn qúryghy qoysyn ba, ýnemi últtyq, últqa janashyrlyq dýniyelerdi ýzbey jariyalap kele jatqan «Bilim jәne enbek» jurnalynyng bas redaktoryn da ilip týsti... Sóitip Aqang júmyssyz qaldy. Biraq moyymady qayran sabaz. Jazuyn jaza berdi, shygharmalaryn óndirtip tuyndatyp jatty. Bir jylday bas redaktordyng mindetin atqarushy bolyp búryn osyndaghy jauapty hatshy, aldynda «SQ»-dan kelgen aqberen jurnalist Júmabek Kenjalin atandy. Men sol 1988 jyldyng kókteminde konkurstan ótip, jurnaldyng ghylym jәne tehnika bólimining mengerushisi bolyp keldim. Keyin redaksiya alqasynyng mýshesi retinde bekitildim. Redaksiyagha saydyng tasynday ozyq oily jurnalister Marat Toqashbaev, Áshirbek Amangeldiyev, Qayyrghaly Medetov, Beybit Saparaliyn, fotojurnalistikanyng ardageri Jýnisbek Payyzov, hatshy kelinshek Kýlәn isteydi eken. Al múnyng aldynda ózi suretshi, ózi jurnalist, al qazir aituly qabyrghaly qalamger Álibek Asqarov istep ketipti. Újym úiysqan tatu, әri bir maqsatqa júmyldyrylghan edi. Jәne de redaksiyada Aqannyng izi, tanbasy sayrap jatqanday bolatyn. Dayyndaytyn materialgha әrbir taqyryp, әrbir aidar qoyylarda Aqang ýnilip, bayyptap túrghanday, jigitter sol kisimen keneskendey kýide jýretin. Bir sózben aitqanda, basylymda Aqseleu Seydimbekovtyng mektebi qalyptasqany aidan anyq boldy.

Qanday kisilik desenizshi, jazghytúrym Aqannyng ózi redaksiyagha kelip, meni jana ornymmen qúttyqtap, bylay degen edi:

-  Ay, Baqytjan-ay, kóp beker uaqytym bireulerding qoljazbalaryn oqyp, redaksiyalaugha ketipti, al ghylymnan kenjelep keyin qalyp qoyyppyn, endi quyp jetip, enseruime tura keledi.

Sóitsek, M.Áuezov atyndaghy Ádebiyet jәne óner institutyna 80-aq som ailyqqa laborant bolyp ornalasypty! Netken jankeshtilik, netken ghylymgha degen adaldyq!

Aytqanday, 3-4 jylda kandidattyq dissertasiyasyn qorghady, al sol eki ortada elimiz tәuelsizdikke ie boldy, tughan tilimiz qayta janghyryp, Nauryz merekemiz oralyp, últtyq salt-dәstýrimiz, әdet-ghúrpymyz qayta týlegendey boldy. Alayda, KSRO ydyraghannan keyin óndiris oryndary toqtap qalyp, eldi júmyssyzdyq jaylap, ekonomikamyz qúldyrap ketti. Sonda da Qazaq eli des bermey, qiynshylyqqa, auyrtpashylyqqa qaramastan «Mәdeny múra» baghdarlamasyn qabyldady. Aqseleu agha osy baghdarlamanyng basy-qasynda boldy desek artyq etpes. Jәne de qara óleng tabighatyn, kýy shejiresin zerttey jýrip, birinen song bir monografiyalardy toghytyp, doktorlyq dissertasiyasyn qorghap, professor atandy.

Aqannyng ghylym-bilimdegi ústanghan qaghidalarynyng biri - evrosentrizmge qarsylyq edi. Shyndyghynda,  evrosentrizm teoriyasy boyynsha barlyq órkeniyet atauly Europadan bastalghan, jerding kindigi - Europa, al shyghys halqy - nomadtar, jabayy dep týsindirilip uaghyzdalady. Múnday túrpayy sosiologiyalyq traktovkagha professor A.Seydimbek ýzildi-kesildi týrde qarsy bolyp, kerisinshe, kóshpendilerding Euraziya kenistigine órkeniyet dәnin sepkenin, otyraqshy da bolghanyn, kezinde gýlzarly baqtary jaynaghan jerleri, shaharlary boy kóterilgenin, ghylym men bilimning sharyqtay damyghanyn soqtaly uәjdermen dәleldeydi. Al sayyn dalamyzdaghy órkeniyetimizding mәrtebeli ornyn túnghysh dәleldegen ghúlama Myrza Múhammed Haydar Dulaty ekenin úmytpayyq.

Aqang óz enbekterinde otarshylyqtyn, jappay orystandyrudyng qazaq halqyna nәubet pen zobalang әkelgenin ashyna jazdy. Ol qazirgi tanda da Reseyding imperiyalyq sayasatyn elimizdegi halyqtyng sanasyn jaulap bara jatqanyn kýiinishpen qaghazgha týsirdi. «BAQ-taghy «31-arnanyn» 20% aksiyasyn STS media-grup satyp aluy múng eken, búl kanal reseylik bolyp shygha keldi. Býginde Qazaqstandaghy teledidar jýiesi óz kórermenderimen «Sekayel», «Uniyversalinyi», «Alma TV», «Standart» degen sekildi kabelidik TV kompaniyalarynyng arqasynda tabysyp otyr. Olardyng әrqaysysy 50-60-tan astam telearnalardy translyasiyalaydy, solardyng ishinde qazaqstandyq kórermenge jat  arealdar  da kezdesedi», - dedi A.Seydimbek. Ol óz pikirlerin statistikalyq mәlimettermen bylaysha shegeledi: «Qazaqstan aumaghynda taralatyn 4115 gazet-jurnal men 237 teleradioarnanyng 90% orys tilinde, 6%-ti basqa әlemdik tilderde, al qalghan 4%-ti ghana memlekettik qazaq tilinde qyzmet atqarady».

Qazaq әdebiyetin, onyng ishinde foliklordy indete zerttegen Aqang auyz әdebiyetining aqtandaq tústaryn tereninen bayyptap, shejirelik ýlgilerge den qoydy. Sóitip ol bir ózi qazaqtyng geneologiyalyq shejiresin bәiterek týrinde ýlgilep, ony basyp shyghardy. Ári әr shanyraqqa jetetindey  onyng molynan taralymyna  septigin tiygizdi. Sonymen birine dalanyng auyzsha tarihnamasy (DAT) atty termin engizip, onyng shyghu tórkinine ghylymy taldau jasap berdi.

Ótken ghasyrdaghy 90-shy jyldardyng ayaq  sheninde oily da, parasatty oqymysty qalamger Aqana Ýkimet tarapynan janadan qúrylghan Bilim akademiyasynyng Preziydenti lauazymy úsynylady. Bastyqtyq lauazymdy suqany sýimese de Aqang syily adamdar qolqalaghannan song osy qyzmetke bardy jәne pedagogika ghylymyn bir jýiege keltiruge baryn saldy. Salalyq oqulyqtardyng sapasyn jaqsartugha jan ayamay kýsh-jigerin júmsady. Alayda... Ózi sol kezde zerdelep jýrgen shejirening taram-taramdary  kabiynetinde jatpay ma. Al ilik, pәle izdegen keybir qyzmettes әperbaqandar solardy tauyp alyp, gazet betine jariyalap: «mine, kórdinder me, traybalizm qayda jatyr», - dep jar sala baybalamgha basady. Aqkónil de anqau Aqang búl pәleqúmarlardan qatty týnilip, pәleden mashayyq degendey, qyzmetinen bosanyp jýre beredi...

Altyn kezdik qap týbinde qalmas. Qaysar da jaysan, ghalym-ústaz astanamyz Aqmolagha kóshirilgennen keyin 1999 jyly sondaghy L.N.Gumiylev atyndaghy Evraziya últtyq uniyversiytetining jurnalistika fakulitetine kafedra mengerushiligine shaqyrylady.

2002 jyly Astanagha arnayy at basyn tirep, Sәken Seyfullinning múrajayyna bas súqtym. Diyrektory - arqaly aqyn Serik Túrghynbekúly. Kirip barsam, kabiynetining sol jaq qaptalyndaghy qabyrghagha qazaqtyng úlylary Sәken, Iliyas jәne Beyimbetting Burabay kólining jaghasyndaghy sureti tútastay ilingen eken. Bólmening tórinde Aqan, abzal da ardaqty qalamger, keyin marqúm bop ketken Jomart Ábdihalyqov jәne Serik agha otyr. Amandasyp, keu-keulese shýiirkelesip qaldyq.  Anqyldaghan  aqyn  Seken:

-  Baqytjan Jetisuda tuyp-óskenimen, ata mekeni - Qarqaraly, әigili Janaq aqynnyng úrpaghy ghoy, bilesizder me, - dedi.

Sol mezette Aqan:

-  Al, Janaqtyng ziraty qayda ekenin bilesinder me, ol myna Osakarovkada (Asa qarly), - dep Janaq pen Týbek aqynnyng iysi alashqa belgili    aitysynan  ýzindilerdi  jatqa aityp keltirdi. Ne degen zerektik!

Aqannyng dombyrashylyghy, dәulesker kýishiligi, birsypyra sazgerligi, besaspap ústalyghy, ismerligi, - jalpy jigitting súltanyna tәn segiz qyrlylyghy - jeke bir zertteu tileytin dýniye. Al endi arda azamattyng adamgershiligi - tútas әlem. Onyng dos-jarandaryna, inilerine degen qamqorlyghyn, qolynan kelse jaqsylyghyn ayamaytyndyghyn auyzben, sózben aityp tauysa almaysyz. Sonymen birge onyng dalalyq demokratiyanyng songhy ókilderining birindey úryghyn ekkenin, jalpaq saharadaghy qaymana qazaqtyng bir-birine degen bauyrmaldyq-tuysqanshyldyghyn, qúda-jekjatshyldyghyn aita otyryp, ómirde ózi  ýlgidey ústanghanyn kórip óstik. Alashtyng songhy aqylmandarynyng biri Álkey Marghúlanmen pikirles  ýndestigin, enseley boyly, eren oily Ebiney Bóketovpen oi-sana selbestigin qalay úmytarsyz. Ebiney aghany qortyq oily jәutikter qudalaghan sәtte onyng janynan tabylghanyn biz bilemiz. Úly ghalymnyng qaytys bolary aldynda 1983 jyldyng jazynda Qaraghandy qalasynyng auruhanasynda jatqan Ebekenning qasynda ghajayyp dәriger-ghylym әri әnshi Ghabdolla Qúlqybaev pen Aqannyng otyrghanyn óz kózimmen kórdim. Sol jerde esil agha Ebiney Arystanúly:

- Men Pushkindi audarugha jýregim daulamaytyn. Endi, mine, «Qolbasshy» degen ólenim (1812 jylghy soghys batyry Barklay de Tolliyge arnalghan) tәrjimalap edim, tyndap kórinizder, - dep oqyp berdi.

Ýsh qazaqtyng oqymystysy ýsh has batyrday, boylary da, oilary da bir-birine say jarasqan edi.

Demokratiyany Aqang ózi qyzmet istegen oryndarda ornata bildi. Demokratiyanyng lebi espey túrghannyng ózinde, «Bilim jәne enbek» jurnalynyng redaksiyasynda ol, mәselen, bas redaktorgha tiyesili avtokólikti («Volga») tek újymnyng sharuasyna - kitaphanagha, ghylymy mekemelerge baru, kәsipodaq júmysyna júmsaghan. Osy ýrdispen biz de jýrdik. «Bilim jәne enbek» (keyin «Zerde»)  jәne «Baldyrghan» jurnalynyng birikken kәsipodaghynyng tóraghasy retinde mening újym sharuasymen jýrip-túruyma tura keldi. Sonynda «Halyq kenesi» gazetining kәsipodaghyn basqaryp, redaksiya qyzmetkeri talantty aqyn-satirik Basqar Bitanov (marqúm) nauqastanyp, auruhanagha barugha avtokólikti paydalanghanymyzda basshymyzdan sógis estigende jaghamdy ústadym.

Al Aqannyng tәlimgerlik, tәrbiyelik manyzy bar ýlgi-ónegeleri úshan-teniz, bir hikayatqa syimas.

Evraziya uniyversiytetine Aqseleu agha ómirining songhy on jylyn arnapty. Student shәkirtter, ústazdar Aqannyng pedagogtyq bolmysyn, danalyq bitimi men qúnarly oilaryn әli kýnge deyin eske alady jәne mәngi jadynda saqtaydy. Ústaz-ghalymnyng osynda dәris berip jýrgendegi jazghan sýbeli kitaptarynyng biri-«Eltútqa». Búl enbek tútastay halqymyzdyng danyshpan alyptaryna, qaharman batyrlary men aqylmandaryna arnalghan. Taghy eki avtormen birge jazylghan. Kitaptardaghy taraulardan Aqannyng stiylin aiqyn angharamyz. Ol - stilist edi. Shygharmalaryn bir demde jazatyn. Osynau enbekten de sony tanimyz. Bir әttegen-ayy, Aqtamberdi jyraudyng týp-tórkini - teginen jansaqtyq ketken, biraq ataqty aqyn әri batyrgha arnalghan taraudy Aqseleu agha jazbapty.

Aqannyng eng songhy  soqtaly da shoqtyghy biyik enbekteri - «Kýy shejiresi» jәne «Qazaqtyng auyzsha tarihy». Búl shygharmalargha  avtor  on jyldan artyq ghúmyryn sarp etti, aldynghysy ýshin mәrtebeli memlekettik syilyqqa ie boldy. «Qazaqtyng auyzsha tarihy» kitabynyng maghan bergen qoltanbasynda qayran jampoz danagóiim bylay dep jazylyp: «Ardaqty azamat, qadirli inim Baqytjangha zor aghalyq yqylaspen. Astana, 05 qantar 2009 jyl». Osy kitaptyng túla boyy túnghan shejire ghoy, qazaqtyng danalyq әlippesi deuge bolady. Búl shygharmagha halyq arasynda keng taraghan «Qarashorda Senkibay, Áltekede Jiydebay, Tobyqtyda Qúnanbay» sózi kirgen eken. Al múndaghy Senkekeng Orazghúly (Biata) - Abylay hannyng barlaushysy, mynbasy bolghan, Búlanty, Shúbarteniz shayqastarynda eresen erlik kórsetken batyr, keyin by bolghan, Búhar jyraudyng ataqty tolghauyna kirgen mening naghashy babam.

Ólimning eki týri bolady eken.  Biri - tabighi, ekinshisi - ruhani. Aqang - qazaqtyng ruhaniyatyn, alashtyng ruhyn aspandata zau biyikke  kótergen birtuar jan. Men kezinde ol turaly bylay jazghanmyn:

- Qalt jibermey jәdigerler jiyady,

Túshymdyly aqyl-oyyn zerdelep

Arnasy mol ózenderge qúyady.

Adamzatty ar-bilimnen qausyrghan,

Bayghozyday bahadýrding túyaghy!

2006 jyly Aqang ózi bas-kóz bolyp tughan jeri Janaarqada Bayghozy babasynyng 300 jyldyghyna oray úlan-asyr as berdi. Búghan qatysqan biz toydyng tәlimdik, tәrbiyelik mәnine tәnti boldyq. Osy jerde Aqannyng ardakýreng dostary Ábilmәjin Núrpeyisov, Asanәli Áshimov, Ábish Kekilbaev, Iliya Jaqanov syndy qazaqtyng atpal azamattary bas qosyp edi. Men ólenimde:

Óshkendi jandyrmasaq qalmas mәni,

Óskendi shaldyrmasaq - jalghasqany.

Oyrattyng ordasynda oiran salghan,

Bayghozy  - batyr bitken aldaspany.

Aqang da artynda qaldyrghan azbaytyn, tozbaytyn enbekterimen, qaytalanbas ýnimen, keskin-kelbetimen alashtyng aspan kóginde Aldaspanday jarqylday bermek!

Bayyrqap, bajaylasaq bar ma keri,

Alashtyng arda emgen ardageri.

Edige kónilimen, ómirimen

Aqang ol - saharanyng sardar eri.

Kózindi tanghy shyqpen juasyn key,

Belindi bekemdene buasyng bey.

Boyyna million bilim jinap alghan,

Aqang ol - tiri tarih kuәsindey.

Kóbikti, kópirshikti qalqymaghan,

Shabytsyz shamyrqanyp shalqymaghan.

Azattyq pen qazaqtyq boldy mәni,

Aqang ol - aldaspanday altyn adam.

Aqtanger, arymaytyn aibozymday,

Artynda talay  shәkirt - tay-qozynday.

Alapat alaman jýk enbegimen

Keshegi er babasy - Bayghozymday.

Ázelden tartty beter azabyn kóp,

Qaymana, qayran halqym qazaghym-bek,

Arpalysqan alaman qayratymen,

Dalanyng dana syryn jazamyn dep.

Mogikan serisindey zamanymnyn,

Ózinsiz jetimdeymin, aza-múnmyn.

Jazira, jasyl jaylau ansaghany,

Janynyng jarqyn jaghyn jazamyn myn.

...Darigha, fәny jalghan, ómir óter,

Qúlazyp, qúr tausylma  kónil beker.

Dalamnyng darhan bitken Gerodoty,

Úshpaqqa Aqang syndy serim jeter!

«Abay-aqparat»