«Jana әlipbi: emle, әdisteme jәne halyqaralyq tәjiriybe» atty respublikalyq konferensiya ayasynda 3 seksiyalyq mәjilis ótti.

«Jana әlipby jәne әdisteme mәseleleri» seksiyalyq otyrysynda
4 spiykerding bayandamasy tyndaldy.

Abylay han atyndaghy Halyqaralyq qatynastar jәne әlem tilderi uniyversiytetining Qazaq filologiyasy kafedrasynyng mengerushisi, f.gh.k., dosent Ishan Beybit Jalelúly  «Jazu-syzu (grafika) ontayly boluy ýshin últtyq әlipby qúrastyru» taqyrybynda, Ahmet Baytúrsynúly atyndaghy Til bilimi institutynyng agha ghylymy qyzmetkeri, f.gh.k. Qarshyghaeva Aynúr Aralbekqyzy «Qazaq tilining tól dybys qúramy»taqyrybynda,Qaraghandy oblysynyng tilderdi damytu basqarmasy janyndaghy Resurstyq til ortalyghynyng bólim mengerushisi Jaqanova Júpar Rysqúlqyzy «Kәsiby bilikti trener túlghasy» mәselesin kóterse, al «Til-Qazyna» últtyq ghylymiy-praktikalyq ortalyghynyng Ádisteme basqarmasynyng agha ghylymy qyzmetkeri, f.gh.k.Salima Kenjemúratqyzy «Jana qazaq әlipbiyin mengertu júmystary» taqyrybynda  bayandama jasady.

Sonymen qatar Ahmet Baytúrsynúly atyndaghy Til bilimi institutynyng ghalymdary Ámirjanova Nәzira Serikqyzy, Seyitbekova Aynúr Atashbekqyzy jana emleni oqytu әdistemesi tónireginde óz oilaryn ortagha saldy.

Seksiya otyrysyna Ahmet Baytúrsynúly atyndaghy Til bilimi institutynyng mamandary, Y.Altynsarin atyndaghy Últtyq bilim akademiyasynyng ghalymdary, Abylay han atyndaghy Halyqaralyq qatynastar jәne әlem tilderi uniyversiytetining Qazaq filologiyasy kafedrasynyng mengerushisi, Qaraghandy oblysynyng tilderdi damytu basqarmasy janyndaghy Resurstyq til ortalyghynyng bólim mengerushisi, Núr-Súltan qalasy әkimdigining Tilderdi damytu jәne arhiv isi basqarmasy «Ruhaniyat» kommunaldyq memlekettik mekemesinin  qazaq tili mamandary men әdiskerleri qatysty.

«Kisi esimderi men geografiyalyq ataulardyng jana әlipbiydegi tanbalanuy» seksiyalyq otyrysynda A.Baytúrsynúly atyndaghy Til bilimi institutynda әzirlengen «Qazaqstan geografiyalyq ataularynyng latyn grafikasy negizinde jazylu erejeleri» jәne «Qazaqstan azamattary aty-jónderining latyn grafikasy negizinde jazylu erejeleri» jobalary talqylandy. Otyrysqa Qazaq tili әlipbiyin latyn grafikasyna kóshiru jónindegi Últtyq komissiya janyndaghy Orfografiyalyq júmys tobynyn, Terminologiyalyq júmys tobynyng mýsheleri, Qazaqstan Respublikasy Ýkimetining janyndaghy Respublikalyq terminologiya komissiyanyng mýsheleri qatysty.

Jobany әzirleushi f.gh.d., Qazaq tili әlipbiyin latyn grafikasyna kóshiru jónindegi Últtyq komissiya janyndaghy Terminologiyalyq júmys tobynyng mýshesi Rysbergen Qyzdarhan jinalghandardy eki jobamen tanystyryp shyqty. Sonday-aq, tәuelsiz sarapshylar jәne «Til-Qazyna» últtyq ghylymiy-praktikalyq ortalyghynyng Ghylymy kenesi úsynghan syn-pikirlerge toqtalyp ótti.

Orfografiyalyq júmys tobynyng mýsheleri Janar Qonyratbaeva men  Núrsәule Rsaliyeva ereje jobalaryna baylanysty saraptama qorytyndylaryn oqydy. Sarapshylar eki jobanyng mazmúndyq jaghyna, sonday-aq erejege qoyylatyn jalpy talaptargha say keluine baylanysty pikirlerin bildirdi. Jobalardyng stiyline, qúrylymyna baylanysty óz úsynystaryn bildirip, erejening keybir әli de tolyqtyrudy qajet etetin tústaryn atap kórsetti.

Jaryssózde Qazaq tili әlipbiyin latyn grafikasyna kóshiru jónindegi Últtyq komissiya janyndaghy Terminologiyalyq júmys tobynyng mýshesi, f.gh.d. Bekjan Ábduәliyúly, Qúqyq qorghau organdary akademiyasynyng Joghary oqu ornynan keyingi bilim beru institutynyng dosenti, f.gh.k. Bauyrjan Esimseyitov jobanyng jalpy mazmúnyna baylanysty pikirlerin bildirdi. Orys tilinde búrmalanyp jazylghan geografiyalyq ataular men kisi esimderining qazaq tilindegi dúrys núsqasyn beru qajettigi basa kórsetildi.

Konferensiya ayasynda latyn әlipbiyinin  Ministrlikke úsynylghan núsqalary saraptaldy. Olar:  Eskendir Tasbolattyng jobasy, Manas Saparbaevtyng jobasy, Núrlan Týltebaev jobasy, Abzal Dәurenbekúlynyng jobasy. Osy jobalar boyynsha Orfografiyalyq júmys tobynyng mýsheleri, ghalymdar Jantas Jaqypov, Qarlyghash Sarekenova, Zeynep Bazarbaeva, Janar  Júmabaevalar ghylymy saraptama jasady. Sonymen birge búl әlipby jobalaryna Aqparattyq sýiemeldeu jәne tehnikalyq jetildiru júmys tobynyng mýsheleri, IT mamandar Rymbek Izghali, Arshat Oraz ózderining oilaryn aitty.

Abai.kz