Júma, 26 Sәuir 2024
Janalyqtar 3445 0 pikir 29 Mamyr, 2013 saghat 22:21

Reyting: Armiya

Árbir besinshi qazaqstandyq 7 mamyr kýnin qarapayym kýn retinde qabyldaydy. Saualnamagha qatysqandardyng 57,8%-y qazaqstan armiyasyndaghy jaghdaygha qanaghattanbaydy. Respondentterding jartysy Qazaqstannyng jauyngerlik әzirligin tómen baghalady. Qatysushylardyng 45,8%-y әskerge barudy erkin negizde (kelisim-shart boyynsha) jýrgizilui tiyis dep esepteydi .

Otan qorghaushylar kýni qarsanynda «Reyting.kz» zertteu agenttigi men «Kazpotrebnadzor» qoghamdyq birlestigi osy meyramgha, qazaqstandyq armiya men jalpygha birdey әskery mindet mәselelerine qatysty internet arqyly saualnama jýrgizdi.

SAUALNAMA NÁTIYJELERI

7 mamyr – Otan qorghaushylar kýnin qalay baghalaysyz? (2-suret)

Zertteu nәtiyjeleri qazaqstandyq er azamattarynyng meyramyn әrqalay qabyldaytyny bayqaldy. Respondentterding 41,9%-y osy kýndi manyzdy meyram retinde qabyldaydy. Saualnamagha qatysushylardyng 36%-y demalugha mýmkindik beretin kýn dep esepteydi. Al әrbir besinshi qazaqstandyq búl kýndi qarapayym kýn dep sanaydy.

Árbir besinshi qazaqstandyq 7 mamyr kýnin qarapayym kýn retinde qabyldaydy. Saualnamagha qatysqandardyng 57,8%-y qazaqstan armiyasyndaghy jaghdaygha qanaghattanbaydy. Respondentterding jartysy Qazaqstannyng jauyngerlik әzirligin tómen baghalady. Qatysushylardyng 45,8%-y әskerge barudy erkin negizde (kelisim-shart boyynsha) jýrgizilui tiyis dep esepteydi .

Otan qorghaushylar kýni qarsanynda «Reyting.kz» zertteu agenttigi men «Kazpotrebnadzor» qoghamdyq birlestigi osy meyramgha, qazaqstandyq armiya men jalpygha birdey әskery mindet mәselelerine qatysty internet arqyly saualnama jýrgizdi.

SAUALNAMA NÁTIYJELERI

7 mamyr – Otan qorghaushylar kýnin qalay baghalaysyz? (2-suret)

Zertteu nәtiyjeleri qazaqstandyq er azamattarynyng meyramyn әrqalay qabyldaytyny bayqaldy. Respondentterding 41,9%-y osy kýndi manyzdy meyram retinde qabyldaydy. Saualnamagha qatysushylardyng 36%-y demalugha mýmkindik beretin kýn dep esepteydi. Al әrbir besinshi qazaqstandyq búl kýndi qarapayym kýn dep sanaydy.

Zertteu nәtiyjeleri kórsetip otyrghanday, Otan qorghaushylar kýni әli de bolsa qazaqstandyqtar ýshin manyzdy meyramgha ainalmaghanyn dәleldeydi. Búny qazaqstandyq armiyadaghy әskery boryshty ótegen er azamattar sanynyng tómendigimen baylanystyrugha bolady. Sonymen qatar, atalmysh meyramdy demalys kýni etip jariyalanauy әser etedi dep boljam jasaugha bolady.

Qazaqstan armiyasyndaghy jaghdaydy qalay baghalaysyz? (3-suret)

Respondentterding tek 17,5% ghana qazaqstandyq armiyadaghy jaghdaydy ong dep baghalaydy. Árbir ýshinshi qazaqstandyq armiyadaghy jaghdaydy qanaghattanarlyq dep eseptese, al qalghandary (57,8%) nashar dep jauap berdi.

Sóitip, memleket armiyasyndaghy jaghday jaghymsyz baghalandy. Múny әlimjettik pen qarulardy satyp alugha baylanysty jii janjaldarmen týsindiriledi.

Songhy 5 jyl ishinde Qazaqstan armiyasyndaghy jaghday qanshalyqty ózgerdi?(4-suret)

Osy súraq jauaptarynyng basym kópshiligi negativti baghagha iye. Búl súraqtyng pessimistter toby optimistterge qaraghanda eki ese kóp. Al saualnamagha qatysushylardyng 41%-y eshbir ózgerissiz, sol qalpynda ekenin jetkizdi.

Respondentterding jaghymsyz baghalary qazaqstandyq armiyadaghy reformalar tiyisti әri kýtilgen nәtiyjelerge qol jetkizilmegendigimen baylanystyrugha bolady. Oghan qosa, qúzyrly organnyng basshylyghy armiya salasyndaghy regress ýrdisin toqtatugha qauqarsyz.

Qorghanys ministrligine bes jylgha juyq Ádilbek Jaqsybekov jetekshilik etu ýstinde. Osy saladaghy jýrgizilgen reformalaryna qaramastan, respondentterding jauaptaryna qaraghanda, osy qúzyrly organdaghy jaghday jaqsarmay, qayta nasharlaghanyn bayqaugha bolady.

Qazaqstan armiyasynyng jauyngerlik әzirligin qalay baghalaysyz? (5-suret)

Saualnama qatysushylarynyng teng jartysy jauyngerlik әzirlikti tómengi  dengeyde dep esepteydi. Sonday-aq, 44%-y ortasha dep baghalady. Tek әrbir on tórtinshi Qazaqstan armiyasynyng jauyngerlik әzirligin joghary dengeyde dep sanaydy. Múny songhy bes jyldaghy qazaqstandyq armiyasyndaghy jaghdaydyng dinamikasymen týsindiriledi. Beybit uaqytta әrbir azamattyng qauipsizdigi men bolashaghyna senimdi qamtamasyz etu bolyp sanalatyn әskerding funksiyasyn qazaqstandyq әsker atqarmay jatyr dep negizdeuge bolady.

Qaruly kýshterding jauyngerlik әzirligin arttyrugha, әskerdi qamtamasyz etuge jәne osy salany damytugha baghyttalghan memlekettik qarjy aqtaldy dep esepteysiz be? (6-suret)

Árbir bes adamnyng ekinshisi «qazaqstandyq armiyagha júmsalynatyn qarjy aqtalmady» degen jauap qaytardy. «Jartylay aqtaldy» dep respondentterding 37%-y baghalady. Al «tolyq aqtaldy» dep baghalaghan respondentter sany 6%-gha ten. 13%-y «jauap beruge qinalamyn» degen núsqany tandady.

Qorghanys salasyndaghy budjetke qatysty respondentterding baghalary mynalarmen týsindiruge bolady:

  • Atalmysh qarjynyng júmsaluyndaghy kórnekti nәtiyjelerding joqtyghy;
  • Ong jetistikti kórsetetin qúzyrly organnyng qatysuymen qaqtyghystardyng joqtyghy.

Songhy tórt jyl ishinde Qorghanys ministrligining budjeti 209,1-dan 348,4 mlrd. tengege deyin ósti. Biraq qarjynyng úlghangyna qaramastan osy saladaghy jemisti nәtiyjelerding joqtyghyn angharugha bolady.

Sizding jalpygha birdey әskery mindetke kózqarasynyz qanday? (7-suret)

Respondentterding jauaptary kórsetip otyrghanday, jalpygha birdey әskery mindetke kózqarastry әrqily boldy.  Respondentterding 24%-y ghana «әrbir er azamat әskery mindetti óteu paryz» dep sanasa, 45,8%–y әsker qataryna baru erik (kelisim-shart) negizde jýzege asyryluy tiyis dep esepteydi. Yaghni, aliternativti qyzmet týri boluyn qoldaydy. Al qalghany әskery mindetti óteu qúqyghy erkin boluy tiyis dep esepteydi.

Osy súraq jauaptary Qazaqstandaghy qazirgi әskery mindet formatynyng jetkiliksizdigin bayqatady. Demek, armiyadaghy jaghday sannan sapagha kóshpegenin bildirtedi. Osy orayda, atalmysh qúzyrly organda tolyqqandy qayta janartu tiyimdi.

Qazirgi tanda bozbalalar әsker qataryna barghysy kele me? (8-suret)

Ásker qataryna barghysy keletinder sany otbasynyng әl-auqatyna baylanysty.ekenin zertteu nәtiyjeleri kórsetip otyr. Árbir bes respondentting ekinshisi (41%) «әsker qataryna az qamsyzdandyrylghan otbasylardyng balalary barghysy keledi» dep jauap qaytardy. Respondentterding tek 16%-y ghana «әsker qataryna barudy borysh» dep esepteydi. Saualnamagha qatysushylardyng 43%-y әsker qataryna barghysy kelmeytinin jetkizdi.

Sóitip, әsker qataryna tek az qamsyzdandyrylghan otbasylardan shyqqan bozbalalar ghana barady dep aitugha bolady.

 

QORYTYNDYLAR MEN ÚSYNYSTAR

Elimizding qorghanys organynyng bedelining tómendigin zertteu nәtiyjesi kórsetti. Qogham armiyany amorftyq әri qajetsiz úiym retinde qabyldaydy  (azamattardyng qauipsizdigin qamtamasyz etu funsiyasy men jalpygha birdey әskery mindet turaly aitylyp otyr). 

Halyqtyng basym kópshiligi armiyany jaqsy qabyldau ýshin әlimjettik pen jemqorlyqqa baylanysty janjaldar kesirin tiygizip jatyr. Atalmysh saladaghy jaghdaydy jaqsartu ýshin týbegeyli keshendi sharalar úsynylady. Tómendegi úsynystar Qazaqstannyng Qauipsizdik Kenesine úsynylady.

  1. 1.      Armiyadaghy jyldaghy sandyq qúramyn 50%-gha qysqartyp, ishki әsker men shekara qyzmetindegi jauyngerlerding sanyn úlghaytu. Búnday úsynys kelesidey jaghdaylar ýshin óte ózekti bolmaq:
  • Yqtimal syrtqy daulardyng joqtyghy;
  • Armiyany qamsyzdandyru ýshin memlekettik budjetting tapshylyghy;
  • Qorghanys salasyndaghy jerqorlyq.

Ishki әskerdegi shtatty úlghaytu beybit ómirdegi memlekettik qajettiligimen týsindiriledi (mysaly, apattyq jaghdaylardy azaytu maqsatynda). 

  1. 2.      Jalpygha birdey әskery mindetten bas tartyp, erkin týrdegi (kelisim-shart  qyzmeti) әsker qyzmetine kóshu. Armiyadaghy sandyq qúramyn azaytu kezinde Otangha qyzmet etushiler sany artady. Osy jol arqyly halyq arasynda armiyanyng qazirgi beynesi týbegeyli ózgermek.
  1. 3.      Elding memlekettik elitasy ókilderining balalaryn әskery mindetke tartudy әkimshilik jәne zang shenberinde qamtamasyz etu jәne osynday tәjiriybeni BAQ arqyly habardar etip otyru.
  1. 4.      Áskery qyzmetti nasihattauda qarjy kólemin úlghaytu. AQSh-tyng tәjiriybesin jýzege asyrugha bolady. Qazirgi kezdegi armiyanyng bedelin arttyrugha baghyttalghan sharalar keri ýrdisti kórsetip otyr. Oghan jaqynda ótkizilgen әskery sheru mysal bola alady. Áleumettik salasyndaghy qarjy tapshylyghyna baylanysty sarapshylar qauypdastyghy men BAQ ókilderi arasynda maqtanyshty saltanatqa syny bagha berildi, al halyqtyng basym bóligi «oba kezindegi duman» retinde qabyldady. Sonymen qatar, sheru ótkizilip jatqan kezde beybit azamattargha zaqym kelui odan әrmen túmandatty.
  1. 5.      Qorghanys salasyna jiberiletin memlekettik qarjynyng júmsalu esebining shynayy mehanizmderin engizu (tipti, internet arqyly).
  1. 6.      Qorghanys salasyndaghy týrli daulargha jauap qaytaru modelin týbegeyli ózgertu. Qazirgi tanda búzushylyqty jasyru modeli iske asyryluda. Sondyqtan daulargha qatysy bar azamattardy jazalaudy kórsetip, tez arada jauap qaytarudyng ashyqtyq modelin engizu qajet.
  1. 7.      Armiya rezervin dayarlau ýshin aqyly әskery kurstargha azamattardy tartu tәrtibin ontaylandyru. 210 myng tengeni tóleu arqyly bir ay ishinde әskery biyletti alu qazaqstandyqtardyng basym kópshiligi ýshin óte qyzyqty. Búl әleuetti qúrylymdardyng odan әrmen júmys jasauyna mýmkindik tughyzady. Al jemqorlyq kórinisterin aldyn alu ýshin:
  • Dýrlikpeni azaytu maqsatynda kurstaghy oryn sanyn kóbeytu.
  • Áskery kurstardy ótu ýshin aqysyn 2,5 esege úlghaytu.
  • Aqyly әskery kurstardy ótken azamattardyng әskery biyletterine arnayy belgini qoy. Búl memleketting әleuetti qúrylymda (әsirese, ÚQK, Qarjy polisiyasy) júmys jasau mýmkindigin shekteydi.

Ádisteme. Saualnama internet arqyly sәuirding sonynan mamyrdyng basyna deyin jýrgizildi. Saualnamagha qatysqan respondentterding sany 800 astam. Qazaqstandaghy internet auditoriyasynyng ereksheligin eskere otyryp, saualnamagha qatysqandardyng basym bóligi Qazaqstannyng iri qalalaryndaghy jas azamattar qatysty dep eseptelinedi.

 Abai.kz

0 pikir