Конференция қонағы  - Мұхтар Тайжан оқырмандардан келіп түскен сауалдарға жалғасты жауап беріп отыр.

«Біздің халықта «шүкіршілік», «қанағатшылдық» дейтін түсінік бар. Бірақ, бұл түсініктердің де шегі болуы тиіс. Тұнған қазба байлықтардың үстінде сусыз, жарықсыз, заманауи техникалық байланыссыз, әлсіреген әлеуметтік жағдайсыз отырып, «Шүкір, заман тыныш, соғыс жоқ. Аспан ашық. Осығанда тәуба!» деп отыра беруді қою керек. Олай отыра беру -  ешқандай өзгерістің қажеті жоқ, осыған да шүкір деген сөз. Бүкіл адамзат өмірімізді қайтсек жақсартамыз деп күреседі», - дейді Мұхтар Болатханұлы кезекті бір сауалға берген жауабында.

- Ұлттық партия құру тарихи миссиясын өз қолыңызға алуға қалай қарайсыз?

- Тарихи миссия деп асыра айтқан сияқты. Бұл тарапта жұмыс жасап жатырмын және соны жалғастыра беремін. Халық белсенді болмаса, онда біздің әрекеттеріміз ештең шықпайды.

Конференция қонағы  - Мұхтар Тайжан оқырмандардан келіп түскен сауалдарға жалғасты жауап беріп отыр.

«Біздің халықта «шүкіршілік», «қанағатшылдық» дейтін түсінік бар. Бірақ, бұл түсініктердің де шегі болуы тиіс. Тұнған қазба байлықтардың үстінде сусыз, жарықсыз, заманауи техникалық байланыссыз, әлсіреген әлеуметтік жағдайсыз отырып, «Шүкір, заман тыныш, соғыс жоқ. Аспан ашық. Осығанда тәуба!» деп отыра беруді қою керек. Олай отыра беру -  ешқандай өзгерістің қажеті жоқ, осыған да шүкір деген сөз. Бүкіл адамзат өмірімізді қайтсек жақсартамыз деп күреседі», - дейді Мұхтар Болатханұлы кезекті бір сауалға берген жауабында.

- Ұлттық партия құру тарихи миссиясын өз қолыңызға алуға қалай қарайсыз?

- Тарихи миссия деп асыра айтқан сияқты. Бұл тарапта жұмыс жасап жатырмын және соны жалғастыра беремін. Халық белсенді болмаса, онда біздің әрекеттеріміз ештең шықпайды.

Біздің халықта «шүкіршілік», «қанағатшылдық» дейтін түсінік бар. Бірақ, бұл түсініктердің де шегі болуы тиіс. Тұнған қазба байлықтардың үстінде сусыз, жарықсыз, заманауи техникалық байланыссыз, әлсіреген әлеуметтік жағдайсыз отырып, «Шүкір, заман тыныш, соғыс жоқ. Аспан ашық. Осығанда тәуба!» деп отыра беруді қою керек. Олай отыра беру -  ешқандай өзгерістің қажеті жоқ, осыған да шүкір деген сөз. Бүкіл адамзат өмірімізді қайтсек жақсартамыз деп күреседі.

- Бізде Ресейдің ықпалы әлі күшті. Одан құтылудың жолы бар ма?

- Әлбетте, құтылуға болады. Оған тек биліктің ниеті қажет.  Мәселен, кабелді арналарда неге Украинаның, Грузияның телеарналары жоқ. Қазақстанның оншақты арнасы бар, қалған алпыс шақтысы Ресейдікі. Бұл саясат па, саясат. Мысалы, Ресейде біздің арналар мен газеттер тарала ма? Олар біздің ақпаратымызды тұтына ма?  Әрине, жоқ. Тіпті, сорлымыз деп айтсақ болады. Шынымен сорлымыз ғой, қараңызшы, Өзбекстан да, Қырғызстанда неге ондай емес? Біз ғана Ресейдің ақпараттық боданы болып отырмыз.

- Қазақтың арқа сүйер  одақтасы кімдер болуы тиіс?

- Түркі тілдес халықтар, яғни, бауырлас елдер бізге одақтас бола алады. Дегенмен, біз өз-өзімізге сенімді болып, өмірізді өзгерте алатындай  белсенді қимылдауымыз шарт.

- Евразиялық Одақ жобасына қатысты қазақтар қандай позиция ұстағаны жөн?

- Кедендік одақтан да, Еуразиялық одақтан да шығуымыз керек. Өйткені, бұл елімізге зиянды одақтар.

- Қазақтар ислам дінінің қай ағымын ұстануы тиіс? Біз қандай мұсылманбыз?

- Меніңше, қандай мұсылман екенін әр қазақ өзі біледі. Біздің бағзы заманнан келе жатқан дініміз бар. Жалпы, дін – адамның жеке ісі. Сондықтан, оған бөтен адамның араласуына болмайды. Мен де әр адамның дін ұстанымы мен көзқарасына араласпаймын, ақыл айтпаймын.  

- Үлгі тұтар тұлғаңыз кім?

- Идеал адам болмайды деп ойлаймын. Өйткені, бәріміз пендеміз ғой. Әрине, бизнес те, экономикада және басқа салаларда еңбегіне құрметпен қарайтын азаматтар бар.

- Оппозицияға көзқарасыңыз?

- Қазіргі кезде елімізде міне, дейтін оппозицияны көріп тұрған жоқпын. Иә, оппозициялық тұлғалар бар. Олар мақалалар жазады, сұхбаттар береді.

-  Мұха, Қасым Аманжол екеуің қозғалыс құрамыз деп жүр дегендей еді сол не болды?

-  Біз қазір біздің кеңсемізде отырмыз. Өзіңіз білесіз, Наурызда бұқаралық ойындардан жарыс ұйымдастырдық, Кедендік одақтан шығуға байланысты рефендум өткізу  бастамасына атсалыстық, Жаңаөзен мен Шетпеліктерді қолдап, Жаңаөзендегі асқа бардық.  Яғни, нақты іспен айналысып жүрміз. Ал, қозғалыстың мәселесі алдағы уақытта шешіледі. Онымен де айналысып жүрміз. 

- Сізді ұлтшыл демократ деп жобалаймын, қателеспеймін бе?

- Қателеспейсіз.

- Қазір қаржылық дағдарыс деп шуласып жүр, шындығында біз рухани дағдарысқа тап келген жоқпыз ба?

- Иә, рухани дағдарыс бары рас. Мәселен, Жаңаөзенде қарапайым адамдарға оқ атқандар, Қордай асуында қар құрсауында қалған жолаушыларға нан мен арақты 5 теңгеге сатқандар, осының бәрі рухани дағдарыстың қаншалықты тереңдеп кеткенін көрсетеді.   

 - Мұхтар, біздің ішкі саяси жағдайды қалай бағалайсың?

- Менің ойымша, бізде ішкі саясат та, идеология да жоқ. Мысалы, біз совет өкіметінен қалған мейрамдарды тойлап жүрміз. Мәселен, 8 наурыздай алайық. Бұл  күн Америкада жезөкшелердің шеруге шыққан күні. Люксембур, Клара Цеткин дейді. Клара Цеткинді әкесі шіркеуден аластаған. Себебі, ол он алты жасынан бастап жезөкшелікпен айналысқан. Өзі коммунист болды. Коммунист болған соң, совет өкіметі 8 наурызды мереке етіп алды. Ал, ол мейрам бізге «мұра» болып қалды. Дүниежүзінде 8 наурызды Уганда, Ресей, Қазақстан және бұрынғы совет боданында болған елдер ғана тойлайды. Өзге елдер «Ана күні», «Арулар күні» деген мерекелер бар. Ал, біз советтен қалған мейрамға жабысып жүрміз. Сол сияқты 9 мамыр – Ұлы Отан соғысының жеңіспен аяқталған күні деп тойлаймыз. Енді қарапайым логикаға салып қарайықшы, Совет одағы біздің «отанымыз» болатын болса, біз не себепті «отанымыздан» Тәуелсіздік алып, жарияладық. Совет одағы «отанымыз» болса, ол неге өз халқын аштыққа ұшыратып, репрессия жасап, атом бомбасын жарады? Жоқ! Қазақстан совет одағының отары болды. Сондықтан, ол соғыс – Отан соғысы емес!

Тағы бір мысал. Соғыс аяқталған соң, төрт жылдан кейін 1949 жылы Семейді атом бомбасын жарды. Сонда біз кімді жеңдік? Не, кім үшін соғыстық? Қандай жеңісті тойлап жүрміз?  Сондықтан, 1941-1945 жылғы соғыс – екінші дүниежүзілік соғыс.  Осының бәрі ішкі саясаттың жоқтығының дәлелі.  

- Қоғамның бірлігін қалай қалыптастыруға болады?

- Жалпы, қоғам бірлігі деген түсінік жоқ. Қоғам ешқашанда бірлікте болмайды. Мысалы, батыс елдерінде қоғамның бірлігі жоқ. Оларда кез кезген мәселеде әркім өз пікірін, көзқарасын, ұстанымын айтып дауласып жатады. Бұл – тірі қоғамның қалыпты өмірі. Егер қоғам сергек, әртарапты ойлайтын, пікірлер мен көзқарастарға толы болса, ол қоғам ешкімге есесін жібермейді әрі әр мәселенің нақты әрі қоғамның пайдасына шешілуіне ықпал ете алады. Біздің әртүрлі мәселелерге қатысты пікірімізді, ойымызды айтып дауласатын Фейсбуктағы өміріміз де сондай.

- Айдос Сарымның соңғы кезде айтып жүрген қазақ ұлтшылдығы қазақ үшін дұрыс па?

- Дұрыс. Бұрын да, кейін де айтқандарына қосыламын.

- Қазақы жұрттің ішінде саяси белсенділік күшейіп келе жатыр деп ойлайсың ба?

- Иә, күшейіп келе жатыр.

- Соңғы кезде саяси өзгерістер болады деген өсектер жиі айтылып кетті, олигархиялық парламентизм дегендей, соны қалай түсінуге болады?

- Олигархиялық парламенизм дегеніміз -  олигархтар белгілі адамға ақша салып, парламентке өткізеді. Бірақ, өзгеріс жасау – өз қолымызда. Мысалы, Солтүстік Кореяны алайық. Әкесі – баласы – немересі - басқарып келеді. Бір әулеттің адамдарды ауысып келгенмен, Солтүстік Корея өзгерді ме? Жоқ! Демек, бір адам ешнәрсені өзгертпейді. Өзгерісті күтіп отыра беруге болмайды. Өмір өтіп бара жатыр. Егер қоғам, біз, өзгерісті қаламасақ, белсенді болмасақ, ешнәрсе өзгермейді.

- Мұхтар, сенің әкең - асыл Азамат Болатхан тамырында қазақ қаны барлар ешқашан ұмытпайтын тарихи тұлға. Тәуелсіз Қазақстанның маңдайалды дипломаты еді,  бетпақ билік оны сыртқа тепті. Ол жақты  әңгіме етпей-ақ қоялық,  алайда Бөкеңді сыйлай білген саясатшылар, ғалымдар, жазушылар кімдер? Сен олармен аралас-құралассың ба?

- Араласып тұрамын деп айта алмаймын. Осы жерде ақсақалдарымыз туралы ойымды айта кетсем. Біздің бүгінгідей қоғамдық-саяси жүйеге кіріп, түсіп кетуімізде ақсақалдардың да кінәлары бар.  Қазіргі Қазақстанды қай жағынан алсақта, жуынды алаңы сияқты. Мәселен, бүгінгі дикатураны кім ұйымдастырды? Оны бір адам істеген жоқ қой. Ол кезде ақсақалдар Парламентте отырды, Ата заңды қабылдады және басқа неше түрлі заңдарды қолдап дауыс берді. Барша ағаларымыз сондай іске барды деуге болмайды. Бірақ, билікке жақын, ықпалы бар ақсақалдар солай істеді.

Ресеймен түрлі одақтарға құру мен ықпалдасуға қандай ақсақал қарсы шықты? Жаңаөзенге көңіл айтып кім барды? Әлгі ақсақалдардың ешқайсысы барған жоқ. Сондықтан олармен араласып, ақылын тыңдаймын деп айта алмаймын.

(Жалғасы бар)

Abai.kz