Pavlodarlyq biznesmenderding joly bolmay-aq qoydy. Daghdarys túsynda qarjy tappay qinalghan olar endigi jerde Elbasynyng tapsyrmasymen әzirlengen memlekettik baghdarlamalar boyynsha jenildetilgen nesiyelerge qaryq bolugha tiyis edi. Alayda keybir mekemelerding burokratiyalyq әreketterining saldarynan shaghyn jәne orta biznes ókilderi púshayman bolyp otyr. Dýisenbi kýni ótken kәsipkerlik mәseleleri boyynsha aimaqtyq ýilestiru kenesinde oblys әkimi Baqytjan Saghyntaev ekonomikanyng ósuine ýles qosatyn investisiyalyq jobalardy qarastyruda shabandyq tanytyp otyrghan lauazymdy túlghalardyng júmystaryn syn tezine saldy.

Jalpy, osy kýni biznesting kósegesin kógertuge baghyttalghan birneshe baghdarlama bar. Solardyng biri - «Damu-aymaqtar II». Býgin búl baghdarlama boyynsha nesie alghysy keletinder barshylyq. Birazy «Euraziyalyq banktin» №12 filialyna ótinishterin tapsyrghan. Ýilestiru kenesinde osy biznes-jobalardyng tiyimdi tústary da sóz boldy.

Pavlodarlyq biznesmenderding joly bolmay-aq qoydy. Daghdarys túsynda qarjy tappay qinalghan olar endigi jerde Elbasynyng tapsyrmasymen әzirlengen memlekettik baghdarlamalar boyynsha jenildetilgen nesiyelerge qaryq bolugha tiyis edi. Alayda keybir mekemelerding burokratiyalyq әreketterining saldarynan shaghyn jәne orta biznes ókilderi púshayman bolyp otyr. Dýisenbi kýni ótken kәsipkerlik mәseleleri boyynsha aimaqtyq ýilestiru kenesinde oblys әkimi Baqytjan Saghyntaev ekonomikanyng ósuine ýles qosatyn investisiyalyq jobalardy qarastyruda shabandyq tanytyp otyrghan lauazymdy túlghalardyng júmystaryn syn tezine saldy.

Jalpy, osy kýni biznesting kósegesin kógertuge baghyttalghan birneshe baghdarlama bar. Solardyng biri - «Damu-aymaqtar II». Býgin búl baghdarlama boyynsha nesie alghysy keletinder barshylyq. Birazy «Euraziyalyq banktin» №12 filialyna ótinishterin tapsyrghan. Ýilestiru kenesinde osy biznes-jobalardyng tiyimdi tústary da sóz boldy.

«Stomline» JShS - stomatologiyalyq qyzmet kórsetetin firma. Diyrektory E.Orlovanyng aituynsha, nesiyeden ýmitti tis emhanasy keleshekte qyzmet kórsetu ayasyn keneytudi kózdeydi. Sonymen birge, jana tehnologiya engizudi josparlap, dәrigerlerding sheberlikterin jetildirudi oilaghan. Al jeke kәsipker Yu.Hovan «Balalar әlemi» atty ortalyqty odan әri damytudyng jobasyn úsynyp otyr. Qoghamdyq tamaqtanu qyzmetin kórsetetin L.Ájibekovanyng da kóksegeni - qolyndaghy kafelerdi zaman talabyna say janartu. Múnyng bәri qyruar qarjyny talap etedi. Kәsipkerlerding keybiri jobasyn óz kýshine senip jýzege asyra bastaghan, biraq orta jolgha jetkende memleketting kómegine múqtaj.

Keneste aiqyndalghanday, atalmysh baghdarlamany oryndauda barlyq bankter birdey belsendilik tanytyp otyrghan joq. «BTA bank» AQ Pavlodar filialynyng diyrektory N.Anapiyanovtyng sózine qarasaq, «Damu-aymaqtar II» baghdarlamasynyng qazir sharttary alghashqysyna qaraghanda birshama qiyn tiyip otyr. Kәsipker mekemelerge aldaghy ýsh jyldyq júmysy turaly qújattar úsynugha tiyis. Onda da niyet hattamasy siyaqty jenil-jelpi qújattar kózge ilinbeydi, naqty kelisim-sharttar talap etiledi. Oblys әkimi búghan týsinbestik bildirdi. Shaghyn biznes ókili ýsh jylda qanday tapsyrysqa ie bolatynyn aldyn ala qaydan biledi? Konkurs negizinde júmysqa qoly jete me, joq pa - ony eshkim boljay da almaydy. Bank filialy diyrektorynyng aituynsha, osynday jaghdaylar «Biznesting Jol kartasy-2020» baghdarlamasynda da kezdesedi. Qabyldanghanyna qansha uaqyt bolsa da, atalmysh baghdarlamanyng bir orynnan qozghalmay, jertabandap jatyp qalghanyna bәrimiz kuә bolyp otyrmyz.

Biraq, shyny kerek, Preziydentting ózi tapsyrghannan keyin kәsipkerlikti qoldaytyn baghdarlama qalayda jýzege asuy kerek. Búghan qúzyrly mekemeler ózderi mýddeli bolugha tiyis. Áytpese izdeseniz, syltau degeniniz ayaq astynan tabyla beredi.

Oblystyq kәsipkerlik jәne ónerkәsip basqarmasynyng bastyghy Qanat Shәbenovting bayandauynsha, býginde «Biznesting Jol kartasy-2020» baghdarlamasy boyynsha jalpy qúny 13 mlrd. tenge bolatyn 53 joba bankterge tapsyryldy. «ATF Bank» Pavlodar filialy diyrektory E.Raqyshevting mәlimdeuinshe, qazirde alty biznes-joba ortalyq kensege jóneltilgen. Bir qyzyghy, solardyng ishinde әngime bolyp kele jatqaly alty aidan asqan «Gofrotara» JShS-ning jobasy bar. Ayta ketelik, seriktestik osydan biraz uaqyt búryn naryqta súranysy joghary júmyrtqa ónimderin salatyn qaghaz qoraptar óndirisin keneytetinin mәlimdegen edi. Sol kezde jergilikti biylik ókilderi búl jobanyng tiyimdi ekenin aityp shyqqan bolatyn. Alayda aituly qarjynyng bolmauy sebepti biznes-joba birden iske asyp ketpey, bir oryndy ainalshyqtap túryp qaldy.

«ATF Bank» ókilining aituynsha, «Gofrotara» jobasy QR Ekonomikalyq damu jәne sauda ministrligining sýzgisinen óte almay qalghan. Yaghny ministrlikting talabynan shyqpaghan. Sonyng nәtiyjesinde seriktestik qújatty qaytadan jetildirip, jogharghy jaqqa ekinshi mәrte úsynugha tiyis. Jobanyng naqty qashan bekitiletinin aitu da qiyn. Búl jayt «Gofrotara» diyrektory G.Qaydarovagha onaygha tiyip túrghan joq. Sebebi kezinde qoldau kóp kýttirmeytinine sengen kәsipker óndiriske qajetti qúral-jabdyqtargha erterek tapsyrys berip qoyghan. Býginde sheteldik qúral dayyndaushy zauyttar «qaryzyndy tóle» dep, kәsipkerdi qos ókpeden qysa bastaghan. Uaqytynda tólemeytin bolsa, ýstinen ósim belgilenbek. Isting arty nasyrgha shapsa, kәsipkerding biznes-iydeyasy kóp úzamay tas-talqan boluy әbden mýmkin.

Baqytjan Saghyntaev kәsipkerding zardap shegip otyrghany qúzyrly mekemelerding manyzdy iske salghyrt qarauynyng saldarynan dep baghalady. Bankterden basqa, «Damu» kәsipkerlikti damytu qorynyng da asqan jauapkershiligi tanylmay túr. «Biz jobany ortalyqqa jiberdik» dep, jaybaraqat kýide otyryp, jauap kýtuge bolmaydy. Jobanyng sonyna týsip, qajet bolsa jogharghy jaqqa deyin baryp, ong nәtiyjesi ýshin tynym tappau kerek. «Gofrotara» jobasy boyynsha qordyng basshysy men bankting ókili jedel әreketke kóship, sanauly kýnder ishinde qúral-jabdyqtar ýshin tólenetin tiyisti qarjyny tauyp beruge tiyis. Sebebi kәsipker burokratiyalyq sebep-saldargha bola jeke qaltasynan aiyppúl tóleuge mindetti emes.

«Euraziyalyq bank» Ekibastúzdaghy filialynyng diyrektory A.Sadyqov «Biznesting Jol kartasy-2020» baghdarlamasy boyynsha kәsipkerlerge aqparattyq qoldau kórsetetin arnayy ortalyqtyng baryn óz basy ótken aptada ghana estigenin mәlimdedi. «Kәsipkerlikti jәne innovasiyalardy damytu ortalyghy» memlekettik kәsiporny búl iske jyldyng shilde aiynan bastap kirisken kórinedi. Oblys әkimi arnayy qúrghan qyzmet jóninen ekibastúzdyq kәsipkerlerding habarsyz boluynyng mәnisin súrady. Ortalyq diyrektory Á.Aytjanova barlyq qarjy mekemelerine hattardyng jiberilgenin aityp, aqtalghan boldy. Biraq onyng ortalyqtyng atqarghan júmystary turaly úsynghan esebi aimaq basshysynyng kónilinen shyqpady. Mekemede osyghan deyin nebary 7 kәsipkerge biznes-joba әzirleuge jәrdem kórsetilip, taghy 28-ine ministrlik talaptaryn oryndau jóninde aqyl-kenes berilipti. Baqytjan Ábdirúly ortalyqtyng qolynan is kelmeytin bolsa, arnayy berilgen qarjy men basqa da mindetterden bas tartqany jón degen pikirin bildirdi.

Oblys әkimi pavlodarlyq bankterding de kәsipkerlikke kómektesude belsendilikteri tómen bolyp otyrghanyn aityp ótti. Bәri birdey emes, әriyne. Alayda ekibastúzdyq bank filialynyng qarastyrghan jobalarynyng jalpy somasy oblys ortalyghyn meken etken eki iri bank bólimshesining qosa atqarghan isterinen birneshe ese artyq. Yaghny bankterding barlyghy birdey kәsipkerlikting shashbauyn kóteruge qúlyqty bolyp otyrghan joq.

Baqytjan Saghyntaev memlekettik baghdarlama boyynsha qarjylandyrugha úsynylatyn investisiyalyq jobalardy aimaqtyq ýilestiru kenesi kez-kelgen uaqytta jinalyp, talqylaugha dayyn ekenin atady. Elbasynyng shaghyn jәne orta biznesti damytu jóninde bergen tapsyrmasyn oryndau - manyzdy. Búl rette memleket bergen qarjyny eshqanday sózbúidagha salyp, keshiktirmey iygeru de eng basty mindet bolyp sanalady. Sondyqtan tiyisti mekemelerding qyzmetkerleri jobalardy tolyq qarjylandyru ýshin kýndiz kýlkiden, týnde úiqydan tartynyp, iske bel sheshe, belsene kirisuleri shart.

Núrbol JAYYQBAEV.