EKSPEDISIYa: ÝShINShI KÝN...

Abai.kz portaly qyrylyp jatqan kiyikter zobalany turaly Shyndyq ekspedisiyasy saparynan jalghasty maqalany nazarlarynyzgha úsynady. Búghan deyingi maqalalardy myna siltemelerden oqy alasyzdar.

Qostanay oblysy, Jangeldin audanynyng bizden ýsh kýn qashqan әkimining ekonomika jónindegi orynbasary Bidashev Dinmúhambet Serikúly myrza turaly bir-eki auyz sóz, bayaghy...

Beysenbi kýni biz audandyq әkimshilikke baryp búl azamatpen tikeley tanysyp, ekspedisiyanyng maqsatyn aityp, týsindirip ketkenbiz. Sondaghy bizge aitqany:
- Mening búl ekologiyalyq jaghday turaly eshqanday aqparattan habarym joq. Birdene deuge qúzyretim joq. Qoyatyn súraqtarynyzdy әkimning ózine nemese auyl sharuashylyghy jónindegi orynbasaryna qoyynyz.
Altynshy aidyng jiyrmasy, júma kýni tanertengi saghat 10-nan bastap týsten keyingi saghat 14:30-gha deyin Jangeldin audanynyng әkimshiliginde eshkim bizdi adam ba, it pe dep elemey, kirgizbey qoydy. Audan prokurorynyng orynbasary, әri osy kezde mindetin atqarushy (myng bolghyr) Qozybaqova Meyramgýl hanymnyng telefon soghyp, bizdi qabyldauyn ótinuinen keyin baryp qana qabyldady. Qabyldaghan: әkimshilik apparatynyng jetekshisi Amirov Talghat Qoyshybekúly. Sondaghy súraghanymyz: kiyikting qyrylghan aumaghyna (bizding kólikterding jete almaytyndyqtaryn estigennen keyin) auyldan jaldap alugha asty biyik bir kólik tauyp beru edi. Alghan jauabymyz: bizge absolutti týrde eshqanday kómek kórsetpeytindigi... Amandyq tiledik te dereu shyqtyq. Qúday qoldap Bauyrjan degen azamatpen kelisip jolgha shyqtyq.

Torghaydan shamamen 85 shaqyrymday jol jýrgende jaldaghan kóligimiz búzylyp, artqa, Enbekshi auylyna deyin qaytugha mәjbýr boldyq (shamamen 15 shaqyrymday). Sol jerde Jasúlan esimdi azamattyng jiguly mashinasymen, ne bolsa da tәuekelge bel baylap, kiyik qyrylghan jaqqa qayta shyqtyq. Jolsyz dalada sandalyp biraz adastyq ta. Týnge deyin qaytatyn niyetpen shyqqanymyzgha qaramastan sol iyen dalada týnep shyqtyq. Tannyng atuymen ótkende kiyik qyrylyp kómilgen jerdi de taptyq, onyng sәl ghana әri jaghynda jatqan kómilmegen kiyikterding qanqalaryn da  taptyq. Viydeo-foto materialdy jetkilikti qylyp jinadyq. Sonymen sharua bitip, keri qayttyq. Qyzyqtyng bәri sonda bastaldy. Enbek auylyna jaqyndaghanda ózining әkimshiliktegi NIVA avtokóligine Asqarbek atty polisiya kapitanyn qosa otyrghyzyp alghan Dinmúhambet myrza kýtip aldy. Sóitti da erekshe dórekilik kórsetip, bizdi kóligimen alyp baryp qaytqan Jasúlan degen jigitting anasynyng audan әkimine, audandyq ishki ister bólimine, tótenshe jaghdaylar komiytetine damylsyz habarlasyp jatqandyghyn, úlyna izdeu jariyalaudy súrap otyrghandyghyn, densaulyghynyng kýrt nasharlap ketkendigin, qan qysymynyng kóterilip ketkendigin aityp dalada 20 minuttay uaqyt zirkildedi. Memleket qyzmetkeri kodeksin kóbiniz oqyghan shygharsyzdar? Sondaghy «bolmaydyny» «mindettige», «mindettini» «ózi biledige» auystyryp alghan adamsha әreket qylyp túrdy qysqasha aitqanda. Eng kýlkilisi: kóligining aldynghy jәne artqy memlekettik nómirin sylap qoyypty. Sol NIVA-dan týsip jatqan jerin suretke týsirip te aldyq. Janyng ashidy osynday adamdargha... Aldyndaghy kýngi polisiya qyzmetkerlerining zansyz әreketine prokuraturagha búltartpas dәlel-dәiektermen qosyp túryp aryz týsirgenimizdi estigen bolu kerek, mәshiynesining sylanghan nómirine qaray berippin de kýle berippin ghoy. Kýiikten be, jannyng ashyghanynan ba, jasaghan әreketine narazylyqtan ba... Áyteuir quanyshtan emes ekeni haq.

Ne kerek, Jasúlannyng ýiine baryp anasynyng aldynan ótip, keshirim súrap jatsaq, bombanyng әkesin apamyz jardy. Sýitseeek, dalagha Jasúlannyng mәshiynesimen ketkenimizdi estip alghan búlar jan jaqtan týni boyy apanyng mazasyn alyp, ózderi telefon soghypty, әsirese, audandyq әkimshilikten. Búny bizge apanyng ózi kapitannyng kózinshe aityp berdi, audiojazba qylyp taspagha týsirip aldyq dәleldi. Sonda búlargha jandayshaptyng zansyz әmirin oryndau ýshin bir ananyng jýregi jarylyp ketse de bәribir bop túr. Sonymen ne kerek, Torghaydan biz qashanghy shyghyp ketkenge deyin búl kapitangha bizdi baqtyryp qoydy. Bir eli qalmay jýrip shygharyp saldy onysy.

Sonymen, keshkisin ghana ekologiyalyq jaghdaygha esh qatysy joq adam tang atyp bolmay jatyp ózining osy mәsele boyynsha audandyq әkimshilikten saylanghan basty «figura» ekendigin aityp túra berdi. Sonda ol taghayyndalu keshki saghat 7 men tanghy saghat 8-ding arasynda bolghan bop túr. Ókinishtisi tym qúryghanda betinen úyalghany da bayqalmady. Qartayghan ananyng zәre qútyn úshyrghan «erkektigi, jigittigi anau!»... Keyde oilaysyn, Abay zamanynan beri qazaq saharasyndaghy «osyndaylar» oryndarynan bir milliymetr de jyljymady ghoy, shirkin dep. Siresip qatyp alghan ne degen tong desenizshi...

 Amandyq Dәuletbekúly, «Shyndyq ekspedisiyasynyn» mýshesi

Abai.kz