Elbasy jyl sayyn Qazaqstan halqyna arnaghan Joldaularynda densaulyq saqtaudyng últtyq jýiesin qalyptastyryp, medisina mekemelerining materialdyq-tehnikalyq jabdyqtaluyn birynghaylandyrugha tapsyrma berip, halyq densaulyghy – bizding tabysty bolashaghymyzdyng negizi ekenin aityp keledi. Osy orayda, oblys ortalyghynan shalghayda jatqan Maqtaaral audanynda medisina salasynda qanday naqty ister atqaryluda, densaulyq saqtau salasyn damytudyng 2011-2015 jyldargha arnalghan «Salamatty Qazaqstan» memlekettik baghdarlamasy qalay oryndaluda?» degen saualdar tuyndaydy.

Onaltu bólimi ortalyqqa ainalsa...

Osynda qyryq jyl búryn shanyraq kótergen Myrzakent emhanasy 250 nauqasty qabyldaugha layyqtalghan, oghan 7 dәrigerlik ambulatoriya, 17 felidsherlik-akusherlik punkt, 6 medisinalyq punkt qaraydy. Múnda dәrigerge deyingi jәne bilikti medisinalyq kómek, medisinalyq-әleumettik jәrdem týrleri boyynsha osy ónirdegi 53 458 túrghyngha qyzmet kórsetiledi. Halyq densaulyghy kýzetinde 52 dәriger, 222 meyirbiyke, t.b. qyzmetkerler júmys isteydi. Dәrigerding 9-y joghary, 12-si birinshi, 6-uy ekinshi sanatty. 2014 jyldan beri emhananyng bas dәrigeri bolyp Júmabek Saparov jemisti enbek etip keledi.

Búl emdeu mekemesindegi iygi janalyq –múnda medisinalyq kómekting sapasy men tiyimdiligin arttyru maqsatynda 15 tósek-oryndy onaltu bólimi ashylghan. Jyl sonyna deyin taghy da 15 tósek-oryn qosylyp, Maqtaaral audany boyynsha onaltu ortalyghyn ashu kózdelip otyr.

Onaltu bólimining mengerushisi Kýlayna Tólemyrzaeva balalar nevropatology, Astanada arnayy bilim alyp keldi. Bólimde reabitolog, nevropatolog, kardiolog, ortoped, t.b. dәrigerler júmys isteydi. Búryn audan kólemindegi 4 auruhanada 1-2 ghana onaltu tósek-orny bolsa, endi arnayy onaltu ortalyghynyng ashyluy әriyne, quanarlyq jaghday.

Shalghay auylda ashylghan onaltu bólimi ortalyqqa ainalsa onyng mýmkindigi búdan da keneye týspek.

Jyljymaly medisinalyq keshen

Audan ortalyghynda ornalasqan «Jetisay» emhanasy audandaghy barlyq medisinalyq mekemelerding ýilestiru әdistemelik ortalyghy qyzmetin qosa atqarady. Búl emdeu mekemesi ónirdegi 111 myng 259 adamgha dәrigerlik qyzmet kórsetedi. Múndaghy 1 audandyq, 1 qalalyq, 2 auyldyq emhanalar men 14 dәrigerlik ambulatoriya, 15 felidsherlik-akusherlik, 1 medisinalyq punktte 140 dәriger, 600 meyirbiyke júmys isteydi. Jyldan-jylgha emhananyng materialdyq-tehnikalyq bazasy nyghayyp keledi. Songhy kezde jýrek tamyrlaryn tekseretin zamanauy ýlgidegi UDZ, sozylmaly gepatitti anyqtaytyn IFA, tredmiyl, holter, mammografiya apparattarymen tolyqtyryldy. Halyqqa qoljetimdi medisinalyq kómek kórsetu maqsatynda Shymkent qalasyndaghy emhana, auruhanalarmen kelisimsharttar jasasyp, tegin medisinalyq kepildi kómek ayasynda dәrigerlik kenes alugha jәne diagnostikalyq tekserulerden ótuge mýmkindik jasalghan. «Kezeksiz emhana» qyzmeti boyynsha dәriger qabyldauyna aldyn ala jazylu ýshin elektrondy sayt ashylghan. Emhana men dәrigerlik ambulatoriyalarda kýndizgi stansionarlar ashylyp, tiyisti dәri-dәrmektermen qamtamasyz etilgen. Audanda ana men bala ólimin azaytu ýshin IVBDV baghdarlamasy boyynsha dәrigerler bilimderin jetildirip, oblys mamandarymen birlesip, sheberlik-synyptaryn ótkizude. Songhy jyldary 93 dәriger, 222 meyirbiyke jattyghu sabaqtaryna qatysyp, sәbiyler ólimin tómendetuge yqpal etude.

Emhanada ortalyqtandyrylghan zerthana júmys isteydi. Onda biohimiya, gematologiya, klinikalyq zerthana bar. Qazir zamanauy zerthanalyq apparat arqyly bir minutta adam qanyn 14 kórsetkish boyynsha anyqtap bere alady. «Salamatty Qazaqstan» baghdarlamasy ayasynda 28 milion tengege satyp alynghan jyljymaly medisinalyq keshenning júmys istegenine biyl tórtinshi jyl boldy. Keshende bir kýnde 60 adamnyng densaulyghy tekserilip, әr eldi mekende 3-5 kýn qyzmet kórsetedi. Biyldyng ózinde 43 auylda túrghyndargha medisinalyq tekseru jýrgizilgen.

«Jedel jәrdem» jýitkip jýr

«Jetisay» emhanasyna qarasty jedel jәne kezek kýttirmeytin medisinalyq jәrdem stansasynyng qaramaghynda Asyqata, Myrzakent jәne Atakent stansalary bar. Búl qúrylym irilengen Maqtaaral audanynyng 350 mynnan astam halqyna qyzmet kórsetedi. Múnda 29 dәriger, 99 orta buyndy medisina qyzmetkerleri men 46 kishi medbiyke júmys isteydi. Audan boyynsha 11 jelilik felidsherlik brigada, 6 dispanserlik post, 4 dәrigerlik brigada qyzmet atqaruda. Stansa kólikteri arnayy navigator qúrylghynyng kómegimen basqarylady.

Dispetcherlik qyzmet pen kólikterge qala, kent, eldi mekender kartasy ornalasqan monitor qoyylghan. Shaqyru kelisimen dispetcher monitor arqyly eng jaqyn jerdegi brigadany sonda baghyttaydy. Búl birinshiden uaqytty, ekinshiden jol shyghynyn ýnemdeydi.

Medisinalyq jedel qyzmet kórsetuding barlyq talaptaryna say qyzmet atqarugha kirisken aq jelendi abzal jandargha kópshilik dәn riza.

Sәbit QALDYBAEV. Maqtaaral audany

Abai.kz