Qytay biyligi myndaghan qauipsizdik personaldaryn attanysqa keltirdi,-dep habarlaydy «Shanhay deyliy» (Shanghai Daily) otyz birinshi mamyrdaghy aqparatynda. «Shanhay deyliyge» negizdelgende, terrorizm qaupinen saqtanu degen atpen Beyjing myndaghan qauipsizdik personaldary men 850 mynnan artyq qauipsizdik volonterlar qosynyn attanysqa keltirgen.

Volonterlardan qúralghan «halyqtyq kýshter» qytay qauipsizdik qyzmetine  kómektesedi dep jazady Beijing Youth Daily aqparaty.

Kóshede ayaq kiyim maylaytyndardan tartyp, gazet satushylar, avto túraqtarda júmys isteytinder, biylet satushylar jәne qonaq ýy qyzmetkerlerinen qúram tapqan, jalpy sany 100 mynnan asatyn eriktiler qosyny da qytaydyng qauipsizdik salasynda qyzmet jasaytyn adamdargha aqparat beredi jәne kez-kelgen jasyryn qauip kezinde aldyn-ala habarlaydy deydi atalghan aqparat kózderi.

Qalanyng barlyq aumaghynda jabyla júmysqa kirisken, jalpy sany bir milliongha juyq búl «qosyn» aumaqtyq basshylarynyng núsqauy boyynsha әreket etedi jәne ózara baylanysatyn iykemdi jeli qúryp, әr qanday kezde aqparattardy ónimdi jetkizedi deydi.

Beyjing qalasynyng ózinde 192 jerden qúrylghan tekseru oryndary qatang tekserudi bastap ketken. Metroda jәne ózge qoghamdyq kólikterde «әuejay stiliindegi» qauipsizdik tekseruleri qolgha alynghan.

Al qalanyng qoghamdyq kólik qyzmetine qauipsizdik qyzmetkerleri retinde taghy da 1000 adam júmysqa tartylatyn kórinedi. Al osyghan deyin Beyjinning qoghamdyq kólikterinde 1002 qauipsizdik qyzmetkeri júmys istep kelgen-di. Oghan qosa, avtobus túraqtarynyng kýzet qyzmetkerlerin 866-gha kóbeytken.

Qytay biyligi halyqtyng terroristermen kýresine ekpin beru ýshin, Beyjing qoghamdyq qauipsizdik burosy jana qoldau jýiesin iske qosqan,-deydi «Niu-York Tayms». Eger kimde kim terroristerge qatysty manyzdy qylmysty әreketti ashugha kómektesse, 40 000 yuan (6400 Amerika dollary) siyaqy tóleytindigin jariyalaghan. Osymen úqsas uaqytta, Lyaonin provinsiyasy da keler aidyng basynan bir jylgha jalghasatyn antiyterroristik operasiyany bastaytyndyghyn jariyalaghan.

Qytay biyligining múnshalyqty qatal jaghdaygha keluining sebebi jayynda sarapshylar óz pikirlerin bildirude. Qytaydyng batys teristigindegi Shynjang avtonomiyasynda art-artynan oryn alghan qandy oqighalardan keyin, Qytay ýkimeti terroristermen kýresudi shyndap qolgha alugha kiristi,-deydi keybir sarapshylar.

Al Qytay tәuelsiz jazushysy Du Guanidanyng qarauynsha, Qytay biyligi alda kele jatqan «tórtinshi mausym oqighasynyn» 25 jyldyghynan alandap otyrghan kórinedi. 1989 jyly Qytay biyligi Tyanianimeni alanyndaghy demokratiyalyq qozghalysqa qatysqandardy qandy qyrghyngha úshyratyp, әskery kýshpen janyshtaghan-dy.  Biylik halyqtyng «tórtinshi mausym» oqighasyna qatysty әlde qanday sharalar ótkizuinen alandap otyr deydi qytay jazushysy. Birneshe aptadan beri «tórtinshi mausym» oqighasyna baylanysty seminar úiymdastyrghandardy tekseru jәne tútqyndau nauqany qauyrt jýrgizilude eken. Qazirge deyin osy oqighagha qatysty jurnalist, professor, halyqaralyq zanger jәne adam qúqyghy belsendilerinen jalpy eluden artyq adam tútqyndalghan. 

Alayda, biylikke eng ýlken ýrey adam qúqyghyn jaqtaytyn belsendiler men dissiydentterden kelip otyrghan joq,-deydi sarapshylar. Jaqynnan beri Qytayda qandy oqighalardyng tuyluy jiyilep ketti. Sol sebepti de Qytay ýkimeti bar kýshin antiyterroristik operasiyalargha shoghyrlandyruda. Alayda, Sy Sinipin basshylyq etken Qytay kommunistik partiyasy búl mәseleni sheshuding dúrys jolyn qarastyra almady. Sebebi, búl qandy oqighalar últaralyq qatynastardyng ontayly jolmen sheshilmeui jәne últaralyq tensizdikten tuyndaghan deydi. Onyng ýstine, biylik pen halyq arasyndaghy týsinbeushilik te negizgi faktorlardyng biri kórinedi. Ásirese, etnikalyq qayshylyqtardyng órshui kisi ólimimen ayaqtalatyn qaqtyghystardyng eng negizgi sebebi deydi sarapshylar. 

«Shanhay Deyliy» aqparaty men «Niu-York Tayms» gazetining maqalalaryna sholu jasaghan Talghar Dәlelghazy

Derekkózi:http://www.shanghaidaily.com/national/Volunteer-force-to-help-fight-terror-in-Beijing/shdaily.shtml

Abai.kz