Dýisenbi, 29 Sәuir 2024
Janalyqtar 3682 0 pikir 4 Aqpan, 2014 saghat 05:26

Janar Eldosqyzy. Azghyndyqtyng shegi... Toqtatu kerek!

Juyrda әleumettik jelilerding birinde Ishki ister qyzmetining jenil jýristi әieldi qúryqtaghan vidosy ornalastyrylypty. Saqshylar aty-jónin súrady. “Serik Serikbaevich”. Sóitsek «sýikimdi kelinshek» erkekke tәnin saudalaytyn zaty erkek bireu bolyp shyqty. Tanyrqaghan adamdy tappadym.

Songhy kezde erkek pen erkek, әiel men әiel әueyi bolypty degen sóz qazaq ýshin qalypty jaytqa ainalyp bara jatqan synayly. Kezindegidey bet shymshymaydy. Kózderi tostaghanday bolyp tanghalmaydy. Beti qalyndaghannan ba, eti ýirengennen be? Álde әlgilerding qarasy kóbeygennen be? Mәselen JQTB/SPID ortalyghynyng mәlimeti boyynsha býginde elimizde azghyndyq jolgha týskenderding sany 240 mynnan asqan. Al, Astanada tórt, Qaraghandyda eki, Aqtóbede bir, Almatyda jiyrma gey klub bar desedi.

Osyny eskergen Mәjilis deputaty Aldan Smayyl Qylmystyq kodeks qayta qaraugha týskende qyztekeler men lesbiyankilerdi qylmystyq jauapkershilikkke tartu turaly bapty qosty. Naqty aitqanda, halyq qalaulysy erkek pen erkek, әiel men әiel janystyq qarym-qatynasqa barsa, ýsh jyldan bes jylgha deyin bas bostandyghynan aiyrudy úsynyp otyr.

Juyrda әleumettik jelilerding birinde Ishki ister qyzmetining jenil jýristi әieldi qúryqtaghan vidosy ornalastyrylypty. Saqshylar aty-jónin súrady. “Serik Serikbaevich”. Sóitsek «sýikimdi kelinshek» erkekke tәnin saudalaytyn zaty erkek bireu bolyp shyqty. Tanyrqaghan adamdy tappadym.

Songhy kezde erkek pen erkek, әiel men әiel әueyi bolypty degen sóz qazaq ýshin qalypty jaytqa ainalyp bara jatqan synayly. Kezindegidey bet shymshymaydy. Kózderi tostaghanday bolyp tanghalmaydy. Beti qalyndaghannan ba, eti ýirengennen be? Álde әlgilerding qarasy kóbeygennen be? Mәselen JQTB/SPID ortalyghynyng mәlimeti boyynsha býginde elimizde azghyndyq jolgha týskenderding sany 240 mynnan asqan. Al, Astanada tórt, Qaraghandyda eki, Aqtóbede bir, Almatyda jiyrma gey klub bar desedi.

Osyny eskergen Mәjilis deputaty Aldan Smayyl Qylmystyq kodeks qayta qaraugha týskende qyztekeler men lesbiyankilerdi qylmystyq jauapkershilikkke tartu turaly bapty qosty. Naqty aitqanda, halyq qalaulysy erkek pen erkek, әiel men әiel janystyq qarym-qatynasqa barsa, ýsh jyldan bes jylgha deyin bas bostandyghynan aiyrudy úsynyp otyr.

Deputattyng búl mәseledegi ústanymyna sýinesek, geyklubtardy ashqandar da jazasyz qalmauy kerek. «Olargha eki myng ailyq eseptik kórsetkishke deyin, yaghni, ýsh jarym million tengeden asa aiyppúl salynuy tiyis. Nemese eki jylgha bas bostandyghynan aiyru kerek» deydi ol.    

Jan jaghymyzgha kóz salsaq, gomoseksualdy qarym-qatynastar әlemning 78 elinde zansyz bolyp sanalady, al olardyng beseuinde Iran, Saud Arabiyasy, Sudan, Yemen, Mavritaniyada  ólim jazasy qarastyrylghan. Músylman memleketterin aitpaghanda Reseyding ózi mýnday azghyndyqty zang jýzinde jazalauda.  

Osyny estip qazaqstandyq gomoseksualdardyng jarty jyl búryn jan dausy shyqty. Mýndayda “Vremya” gazeti bar emes pe? Soghan baryp múng shaghypty. LGBT qauymdastyghynyng basshysy Botagoz Omarova degen atalghan gazet betinde maqala jazyp, arghy-bergini, ótken-ketkendi qozghap, Adam qúqyghy jónindegi qazaqstandyq buro ókilderining  sózderin eske alady ol. Al olar ne depti? Sóitsek qúqyq qorghaushysymaqtar sheneunikterding arasynda da gey men lesbiyankiler bar degen eken. Osyny aityp, Botagoz deputattargha abay bolynyzdar dep  ses kórsetedi.

2010 jyly Tanzaniya preziydenti Djakaya Kikvete Batys Europa atynan kelgen deputattardyng birin dәstýrli emes seksualdy baghyt

ústanghany sebepti akkreditasiyalaudan bas tartty. Britan premieri Devid Kemeron demokratiyany aityp dauryghyp, qarjydan qaghylasyndar dep qorqytyp baqqan, sol kezde Tanzaniya kóshbasshysy: “Qarnymyzdyng qamyn kýittep, múnday topastyqty zandastyratyn oiymyz joq” depti.

Adam qoghamnan oqshaulanyp ómir sýre almaydy. Qúday betin ary qylsyn, biraq erteng kelin kýtip otyrghanda, úlynyz bir erkekpen qoltyqtasyp kelse, «kýieubalanyz»  әiel zatynan bolyp shyghyp, qyzynyz “Áke-sheshe, keshir, men jyndandym” dep jyrlasa , kimge ókpeleysiz? Úrpaghynyzgha úyatty orta qalyptastyru býginnen bastalady. Múnyng maghan esh qatysy joq dep oilamanyz.  Kesel mysqaldap kirip, batpandap shyghady. Geometriyalyq progressiyamen ósedi. Aytugha auyz arlanatyn azghyndyqtyng alashqa auyz salghany aqiqat. Býgin olardyng qarasy el ishinde3-4 payyzgha jetip otyrsa, erteng Europadaghyday ekining biri gomoseksual bolyp shygha kelmesine kim kepil?

Bir jynystyq qatynasqa tosqauyl qongdyng jolyn Aldan Smayyl aitty, úsyndy. Qalghan әriptesteri nege ýnsiz? Qogham nege til  qatpaydy, nege qoldamaydy?   Óz basym osyny týsine almay jýrmin.

Abai.kz

0 pikir