Sәrsenbi, 1 Mamyr 2024
Kórshining kólenkesi 20515 67 pikir 19 Nauryz, 2021 saghat 13:23

Putin men Baydenning aitysy. Ári qaray ne bolmaq?

Resey men AQSh arasyndaghy qyrghiy-qabaq qarym-qatynas jana kezenge shyqty. AQSh basshysy Djo Bayden «AVS» arnasyna bergen súhbatynda Putin AQSh-taghy saylaugha aralasqany anyqtalsa, jauap beretinin naqty aitqan edi. Artynsha jurnalistin: «Siz ony kisi óltirushi dep sanaysyz ba» degen súraghyna «IYә» dep jauap qatqan bolatyn. Búl onsyzda kýrdeli Mәskeu-Vashington qatynasyn tipti ushyqtyryp jiberdi. 

Reseylik deputattar Baydenning búl sózin naghyz arandatu jәne «esi auysqan adamnyng sandyraghy» dep baghalasa, Memlekettik Dumanyng tóraghasy Volodiyn: «Resey basshysyn aiyptau - barlyq Resey azamattaryn qorlau. Preziydent Putinge jasalghan múnday shabuyldar, barlyghymyzgha jasalghan shabuyldar dep týsinemin»,- degen bolatyn.

Putin ózi de kóp úzamay Baydenning mәlimdemesine jauap qatty. «Kim ózgeni sókse, aiyptasa, demek ózi sonday bolghany», - dep jauap retinde el arasynda tanymal sózdi keltirdi. «Biz AQSh-pen júmys isteuge dayynbyz, biraq bizding mýddemizge say arnalarda ghana. AQSh qalasa da, qalamasa da bizben sanasuy tiyis», - dep óz sózin ayaqtady. Sóz arasynda ol Baydenge densaulyq tiledi. Múnysy «Bayden qart adam, ony kýtu kerek» nemese «ol esinen auysqan, emdelui qajet» degen sayasy sarkazm ispettes kórindi.

Putin tipti Baydendi pikirtalasty jandandyrugha shaqyryp, onyng tikelkey efir formatynda ótuine qarsy emestigin jetkizdi. Onysy ishki auditoriyagha baghyttalghan sóz ekeni kórinip túr. Yaghny halyq arasynda «basshymyz AQSh basshysyn sóz sayysqa shaqyrdy» degen kónil-kýy tuyndatu maqsatynda, al eger Baydan shyqpasa onda «Putinning ashyq debatynan Bayden qashty» degen syltau keltiredi. Baydenning sóz sayysqa shyghuy ekitalay. Djen Psaky búl turaly jauap qaytaryp ta ýlgerdi. «Olar onsyz da sóilesti ghoy. Búl úsynys jayly naqty eshtene aita almaymyn, erteng preziydentting qoly bos emes», - degen sózderi Baydenning Putin tarapynan aitylghan úsynysty eskermeytinin, qabyl almaytynyn anghartady.

Qyrghiy-qabaqtyq artyp keledi. 2014 jyly Qyrymdy anneksiyalap alghan Resey jyl sayyn ony mereke retinde atap ótetini bar. Keshe de solay boldy. Mәskeudegi Lujnik kesheninde myndaghan adam jinalghan konsertte Putin sóz sóiledi. Ol: «Qyrymdy tartyp aludy tarihy әdilettilik ornady», - dep atady. Alayda tikeley aitylmasa da janama túrghydan bizge әseri bolatyn sózderdi de aitty.

«Ótken ghasyrdyng 20-jyldary bolishevikter Kenes Odaghyn qúru kezinde týsiniksiz sebeptermen kóptegen territoriyalardy endi qúrylghan kvaziymemleketterge bere saldy. Al keyin ózderi qúldyrap, óz partiyalaryn ishinen qúlatyp, Kenes Odaghyn taratyp tynghan sәtte, Resey auqymdy territoriyalary men geosayasy kenistikterinen aiyrylyp qaldy. Biz eshkimge de esh uaqytta Resey bergen qisapsyz syilyqty paydalanyp, Resey Federasiyasyna ziyan keltiruine jol bermeymiz. Úghatyndar úqty dep oilaymyn», - dedi Putiyn. Búl tura 2020 jyly Putinning «Kenes Odaghy qúlaghan sәtte qisapsyz jer ózge elderge ótip ketti», - degen mәlimdemesin qaytalau bolatyn.

Songhy uaqytta Resey tarapynan «Reseyding jerin ózgeler syigha aldy» degen saryndaghy mәlimdemeler kóbeyip keledi. Putin birneshe mәrte osynday maghynadaghy sózderdi aitsa, deputat Nikonov pen Fedorovtar «soltýstik Qazaqstan Reseyding jeri, qazaqtar ony syigha alghan» degendi shegelep aityp, eki el arasynda dau tuyndaghany esimizde.

Putinning reytingi qúldyrap, Reseydegi әleumettik jaghday nasharlap barady. Tolqular men narazy halyqtyng sany artty. 2014 jyly Qyrymdy basyp alghan kezdegi Putinning reytingi qazir joq. Onyng ýstine AQSh biyligi salghan sanksiya Mәskeudi qyspaqqa aluda. «Soltýstik aghym-2» gaz qúbyry ayaqtalmay qaluy mýmkin. Bayden kelgeli beri Mәskeuding tynysy taryla bastady. 18 nauryzda resmy sanksiyalar tizimi keneydi. Bayden preziydentimiz Q.K.Toqaevqa arnayy telegramma jiberip, «S5+1» formatynda keninen júmys jasaghysy keletinin jetkizdi. Múnyng bәri Mәskeudi oilandyrmay qoymaydy. Olar Ortalyq Aziyada әskery bazalary men instituttary túrghanyna qaramastan, Qazaqstan, Qyrghyzstan mýshe ortaq ekonomikalyq odaqta bar ekenin este saqtay otyra, búl aimaqta yqpalynyng azangynan saqtanady. Saqtyq týrli әreketterge әkelui mýmkin.

Abai.kz

67 pikir

Ýzdik materialdar