Beysenbi, 2 Mamyr 2024
Janalyqtar 3508 0 pikir 26 Qantar, 2012 saghat 07:40

Bas prokuratura: Janaózen oqighasyna baylanysty jana mәlimdeme

Bas prokuratura Janaózen oqighasyna baylanysty jana mәlimdeme taratty. Onda qanday lauazym iyelerining ýstine qylmystyq is qozghalghany, kimderding tútqyndalghany jayly, oqighany tergeu isining egjey-tegjey aitylghan. Tómende prokuraturanyng mәlimdemesin sózbe-sóz tolyq berip otyrmyz.
«Abay-aqparat»

Qazaqstan Respublikasy Bas Prokurorynyng 2011 jylghy 16 jeltoqsanda Janaózen qalasynda oryn alghan oqighagha qatysty mәlimdemesi

Bas prokuratura Janaózen oqighasyna baylanysty jana mәlimdeme taratty. Onda qanday lauazym iyelerining ýstine qylmystyq is qozghalghany, kimderding tútqyndalghany jayly, oqighany tergeu isining egjey-tegjey aitylghan. Tómende prokuraturanyng mәlimdemesin sózbe-sóz tolyq berip otyrmyz.
«Abay-aqparat»

Qazaqstan Respublikasy Bas Prokurorynyng 2011 jylghy 16 jeltoqsanda Janaózen qalasynda oryn alghan oqighagha qatysty mәlimdemesi

2011 (eki myng on birinshi) jylghy 16 (on altynshy) jeltoqsanda Manghystau oblysynyng Janaózen qalasynda Qazaqstan Respublikasynyng Tәuelsizdik kýnin Ortalyq alanda merekeleu barysynda «Ózenmúnaygaz» múnay óndiretin kәsipornynyng búrynghy (júmystan bosatylghan) júmysshylary búzaqy jastardyng qoldauymen qiratu, tonau, órteu jәne beybit túrghyndar men polisiya qyzmetkerlerine kýsh qoldanumen úshtasqan jappay tәrtipsizdikter jasaghan.
Nәtiyjesinde 125 (jýz jiyrma bes) obekt órtelip, búzylyp, tonalghan.
Olardyng ishinde Janaózen qalasy men Tenge kenti әkimdikterinin, Zeynetaqy tóleu jónindegi ortalyqtyng ghimarattary, polisiya beketteri, «Ózenmúnaygaz» kompaniyasynyng ofiysi, «Aruana» qonaq ýii, «Sulpak», «Atlant» jәne «Sholpan» sauda ortalyqtary, 5 (bes) bank mekemesi, 9 (toghyz) bankomat, 21 (jiyrma bir) avtokólik, túrghyn ýiler, sonday-aq kóptegen kishi jәne orta biznes obektileri bar.
Memleketke, zandy jәne jeke túlghalargha keltirilgen zalal milliardtaghan tengemen esepteledi.
Jappay tәrtipsizdikterding jolyn kesu jәne beybit azamattardy qorghau ýshin oblystyq ishki ister departamentining basshylyghy oqigha ornyna polisiyanyng jiyntyq jasaghyn attandyrdy.
Olar atys qaruyn jәne suyq qarudy, tas, tayaq jәne janghysh qospasy bar bótelkelerdi qoldanghan toptyng shabuylyna tap boldy.
Oryn alghan jaghdayda polisiya jasaghy birneshe ret aldyn ala eskertip oq atqannan keyin tәrtipsizdikterding belsendi qatysushylaryna tabelidik qaru qoldanghan.
Qaqtyghystardyng nәtiyjesinde 64 (alpys tórt) adam atys qaruynan jaraqat alyp, 14 (on tórt) adam qaza boldy. Búdan basqa eki adamnyng ólimi jappay tәrtipsizdiktermen baylanysty emes.
35 (otyz bes) polisiya qyzmetkeri týrli dene jaraqattaryn alghan.
***
Jappay tәrtipsizdikter faktilerin, sonday-aq olardyng tuyndau sebepteri men sharttaryn tekseru ýshin Memleket basshysynyng tapsyrmasy boyynsha arnayy prokuror jetekshilik etetin vedomstvoaralyq jedel tergeu toby qúrylyp, júmys isteude.
Qazirgi kezge jappay tәrtipsizdikterding 6 (alty) úiymdastyrushysy - Saqtaghanov, Jarylghasinov, Irmuhanov, Dosmaghambetov, Utkilov jәne Tuletaevaanyqtalyp, olargha Qylmystyq kodeksting 241 (eki jýz qyryq birinshi) babynyng 1 (birinshi) bóligi boyynsha aiyp taghylyp, qamaugha alyndy.
Sonymen qatar, jappay tәrtipsizdikterding 23 (jiyrma ýsh) belsendi qatysushysy jәne býlinshilik pen tonaushylyq jasaghan 11 (on bir) adam anyqtalyp, qamaugha alynghan. Olardyng basym bóligi jappay tәrtipsizdikterdi úiymdastyrghanyn jәne qatysqandaryn rastady.
Atap aitqanda, olar jappay tәrtipsizdikterge aldyn-ala dayyndalghandaryn, osy maqsatta jastar tobyn tartqanyn, olar janghysh qúrammen bótelkelerdi әzirlep, qolda bar zattarmen qarulanghanyn kórsetti.
Tergeu barysynda arnayy qúrylghan qoghamdyq komissiyanyng ótinishi boyynsha jeke basy, kinәsining dengeyi jәne otbasylyq jaghdayy eskerile otyryp, 11 (on bir) adamgha qatysty búltartpau sharasy qamaugha alumen baylanysty emes neghúrlym jenil sharagha auystyryldy.
Jappay tәrtipsizdikterding basqa da úiymdastyrushylary men qatysushylaryn anyqtau jәne izdeu sharalary jalghasuda.
***
Sonymen qatar, Memleket basshysynyng tapsyrmasy boyynsha qoghamdyq tәrtipti ornatugha qatysqan polisiya qyzmetkerleri әreketterining zandylyghy tekserilude.
Ásirese, ol qaru qoldanu mәselelerine qatysty. Tergeu polisiya qyzmetkerleri beybit túrghyndar men ózderining ómiri men densaulyghyna shynayy qauip-qater tónu jaghdayynda negizinen zandy әreket etkenin kórsetti.
Alayda, keybir jaghdaylarda polisiya qyzmetkerleri tarapynan qaru-jaraq pen arnayy qúraldar layyqsyz qoldanylghan, shabuyl jasaushylardyng әreketterine reaksiya tuyndaghan qauip-qaterge sәikes bolmaghan.
Sonyng saldarynan olar óz ókilettikterin asyra paydalanyp, qarudy qúqyqqa qayshy qoldanghan, ol adam ólimderi men jaraqattaryna әkep soqqan.
Baghynyshty qyzmetkerlerding zansyz әreketterining jolyn kesuge baghyttalghan sharalar qoldanbay, qyzmettik mindetterin tiyisti oryndamaghany ýshin polisiyanyng jiyntyq jasaghyn basqarghan Manghystau oblystyq ishki ister departamenti bastyghynyng orynbasary Utegaliyev qylmystyq jauapkershilikke tartyluda.
Adamdardyng ólimine әkep soqqan qaru-jaraqty lauazymdyq ókilettikterin asyra paydalanyp qoldanghany ýshin qylmystyq jauapkershilikke:
- Manghystau oblystyq ishki ister departamentining ekstremizmge qarsy kýres bólimining bastyghy Baghdabaev;
- Janaózen qalalyq ishki ister basqarmasy bastyghynyng birinshi orynbasary Baqytqaliyúly;
- Manghystau oblystyq ishki ister departamentining jedel uәkili Joldybaev qylmystyq jauapkershilikke tartyluda.
Tergeu arqyly Bazarbay Kenjebaevtyng qaza bolu faktisine de bagha berildi. Tuystarynyng aighaqtary boyynsha onyng ólimine Janaózen qalalyq Ishki ister basqarmasynyng uaqytsha ústau abaqtysynda keltirilgen dene jaraqattary sebep bolghan.
Atalghan fakti boyynsha Kenjebaevty abaqtyda zansyz ústaugha jol bergeni jәne onyng der kezinde auruhanagha jatqyzyluyn qamtamasyz etpegeni ýshin Janaózen qalalyq ishki ister basqarmasynyng uaqytsha ústau abaqtysynyng bastyghy Temirov qylmystyq jauapkershilikke tartyluda.
Sonymen qatar, qaza bolghandy úryp-soghugha kinәli túlghalardy anyqtau jónindegi sharalar qabyldanuda.
***
Nәtiyjesinde jappay tәrtipsizdikterge úlasqan múnayshylardyng úzaq ereuiline jәne әleumettik shiyelenisting ýdeuine jergilikti atqarushy organdar men múnay kәsiporyndarynyng lauazymdy túlghalarynyng zansyz әreketteri yqpal etken.
Qarjy polisiyasy organdary atalghan túlghalar, qala túrghyndarynyng mýddelerine qaramastan, birneshe jyldar boyy jergilikti halyq pen múnay-gaz salasyndaghy júmysshylardy әleumettik-ekonomikalyq qoldaugha bólingen qarajatty úrlaghandaryn anyqtady.
Tergeu mәlimetteri boyynsha qarajatty úrlaudy Janaózen qalasynyng búrynghy jәne qazirgi әkimderi Babahanov jәne Sarbópeev «Janashyr» jәne «Jarylqau» qoghamdyq qorlary arqyly jýzege asyrghan.
Atalghan qorlarda «Qazmúnaygaz» Barlau Óndiru» aksionerlik qoghamynyng qala túrghyndaryna әleumettik qoldau kórsetuge arnalghan demeushilik kómeginen týsken qarajat shoghyrlanghan.
Aqshanyng basym bóligi keyinnen qolma-qol aqshagha ainaldyrylyp, iyemdelgen.
Kórsetilgen lauazymdy túlghalar men atalghan qorlardyng basshylary qylmystyq jauapkershilikke tartyluda.
«Qazmúnaygaz» Barlau Óndiru» aksionerlik qoghamy men «Kompaniya Múnay Ekologiya» seriktestigining basshylary Miroshnikov pen Baymúhambetovtyng ýstinen «Qazmúnaygaz» Barlau Óndiru» aksionerlik qoghamynyng 335 (ýsh jýz otyz bes) million tenge qarajatyn úrlaghany ýshin Qylmystyq kodeksting 176 (jýz jetpis altynshy) babynyng 3 (ýshinshi) bóligining «b» tarmaghymen qylmystyq is qozghaldy.
«Qazmúnaygaz» Barlau Óndiru» aksionerlik qoghamynyng 127 (jýz jiyrma jeti) million tenge qarajatyn «Búrghylau» seriktestigining diyrektory Seytmaghanbetovpen sóz baylasyp úrlady degen kýdikpen «Ózenmúnaygaz» óndiristik filialynyng búrynghy diyrektory Eshmanovpen onyng orynbasary Marqabaevqa qatysty Qylmystyq kodeksting 176 (jýz jetpis altynshy) babynyng 3 (ýshinshi) bóligining «b» tarmaghy boyynsha qylmystyq is tergelude.
***
Jekelegen túlghalardyng júmystan bosatylghan júmysshylardy narazylyq aksiyalaryn jalghastyrugha jәne biylikke qatang qarsy túrugha beyimdeu jónindegi belsendi әreketteri jappay tәrtipsizdikterding sebepterining biri bolyp tabylady.
Saraptamamen olar taratqan ýgit materialdardyng mazmúnynda әleumettik arazdyqty qozdyru belgileri bar ekendigi anyqtaldy.
Búl fakti boyynsha Últtyq qauipsizdik komiyteti Qylmystyq kodeksting 164 (jýz alpys tórtinshi) babynyng 3 (ýshinshi) bóligimen qylmystyq is qozghap, tergeude.
Tergeu shenberinde әleumettik arazdyqty qozdyrugha qatysty bar degen kýdikpen «Algha» jәne «Halyq maydany» tirkelmegen qoghamdyq birlestikterining basshylary men belsendi mýsheleri Kozlov, Amirova, jәne Saparghaly ústaldy.
***
Shetpe kentinde oryn alghan jaghdaylargha jeke toqtap ótkimiz keledi .
2011 jylghy 17 jeltoqsanda Manghystau oblysynyng Shetpe stansiyasynda bir top adam temir jol qozghalysyn bógep, joldardy bólshektep, kólik infraqúrylymynyng obektilerin búzghan.
Osynyng nәtiyjesinde kólikting qalypty júmysy búzylyp, 7 jolaushy jәne 9 jýk tasymaldaytyn poyyz birneshe saghatqa toqtatyldy.
Zansyz әreketterding jolyn kesu barysynda polisiya qyzmetkerleri qaru, janghysh qospasy bar bótelkeler men tastardy qoldanuymen shabuylgha dushar boldy; 5 polisiya qyzmetkeri týrli dene jaraqattary men kýiikter aldy.
Birneshe qayta aldyn ala eskertu atulardan keyin polisiya qyzmetkerleri qaru qoldanugha mәjbýr boldy.
11 adam jaralanyp, 1 qaza boldy.
Tergeumen atalghan jaghdayda polisiya qyzmetkerleri qarudy zandy qoldanghany anyqtaldy.
Býgingi kýnge jappay tәrtipsizdikterdi úiymdastyru men biylik ókilderine qarsy kýsh qoldanghandary ýshin 3 adam Bahytjan, Sabyrbaev jәne Jylqyshiyev qylmystyq jauapkershilikke tartyluda.
Taghy 12 adam jappay tәrtipsizdikterge qatysu, biylik ókilderine qarsy kýsh qoldanu jәne kólik qúraldary jәne qatynas joldaryn búzghany ýshin jauapkershilikke tartyluda.
***
Barlyq atalghan isterdi tergeu jalghasuda. Olardyng tergeu nәtiyjeleri turaly biz jýieli týrde habarlap otyratyn bolamyz.

0 pikir

Ýzdik materialdar