Júma, 26 Sәuir 2024
46 - sóz 3429 8 pikir 30 Mamyr, 2020 saghat 15:19

Alashtan býginge jalghasqan iygilikti isterding basynda biz túrmyz!

????????????????????????????????????

Tarih degenimiz - qarap otyrsaq, «tar jol tayghaq keshulerden» keyin jazylady eken. Áytpese ol tarih bola ma? Tarih jәne barlyq uaqyttyn, zamannyn, dәuirding basy, biraq sony emes. Aragha kóp jyldar salyp halyq ózining shyn tarihyn oqugha, ózining ótkeninen sabaq alugha qayta oralyp jatady. Solayy solay bolsa, Alash ardagerlerining kýrespen ótken taghdyry biz ýshin kitap betinen oqyp, jaybaraqat jaba salatyn tarih nemese tarihy bir kezeng ghana emes, tútas últ bolyp týleudin, janghyrudyng mýmkindigi, yaghny әuel bastaghy últtyq iydeyagha oralyp, azat halyq bolyp ómir sýruding sәtti jalghasy. Búnday mýmkindikti endi qoldan jiberip alsaq, keler úrpaqtyng aldynda keshui joq kýnәhar bolamyz.

Býgingi Qazaqstan júrty 1920-shy jyldardyng basynda Alash ardagerleri belgilegen memlekettik shekara auqymynda ómir sýrip otyrmyz. Búl aqiqatty eshkim joqqa shyghara almaydy. Búghan qosyp aitugha tiyis taghy bir aqiqatymyz: Qazaqstannyng kórshi memlekettermen shekara bólisi 1991 men 2000 jyldardyng aralyghynda ayaqtalyp, BÚÚ dengeyinde rәsimdelip, moyyndaldy. Búl da aqiqat, búl aqiqatty da joqqa shygharugha bolmaydy. Keyde biz әleumettik kónil-kýiding auanymen ózimiz ómir sýrip otyrghan dәuirding kelbetine shirkeu sala beremiz, barymyzdy baghalaudyng ornyna bәrin mansúqtay beremiz. IYә, Tәuelsizdigimizdi alghannan bergi bel-belesterimiz bir adamnyng esimimen - Núrsúltan Ábishúly Nazarbaevtyng esimimen tyghyz baylanysty. Rasynda solay. Siz ben biz qalayyq-qalamayyq, alashordashylar armandaghan qazaq elining bostan ómiri men bostan, azat elding memlekettik, últtyq talap-tilekteri Nazarbaev dәuirinde birtindep jýzege asa bastady. Últ kósemi Álihan Bókeyhanov: «Men óz otanymnyng ishki isterimen ómir sýremin, men ýshin onyng taghdyry bәrinen artyq… Eger ol qanday jaghdayda ekenin bilmesem, úiyqtay almaymyn» dep jazghan eken elden alysta, orystyng әidik qalasy Peterborda jýrgen kezinde.

1929 jyly qantarda Mirjaqyp Dulatov Butyr týrmesinde bolghanda, tariyhqa әigili «Úrpaqqa hatynda» Alash ziyalylarynyng basty maqsattary jayly jaza kelip, «Azattyq tany atady, ol tandy bizding úrpaqtarymyz kóredi», — dep sayasy boljam jasady. Al Núrsúltan Nazarbaev «Halyq tarih tolqynynda» atty enbeginde alashordashylardyng múrat-maqsaty Tәuelsiz Qazaqstannyng kýn tәrtibinde erekshe bolyp túrghanyn ekpin týsire aitady. Elbasy el tútastyghy men týrki birligin qamtamasyz etu iydeyasyn da alashordashylardan alatynyn jasyrmaydy. 1990-shy jyldardyng basynda Preziydent Núrsúltan Nazarbaev ortaaziyalyq odaq qúru iydeyasyn úsyna otyryp, ortaaziyalyq memleketterding birlik iydeyasyn túnghysh ret Mústafa Shoqay úsynghanyn atap ótti. Sóitip týrki tildes halyqtardyng Kenesi, Týrki akademiyasy qúryldy. Kórdiniz be, býgingi týrki birligi men býtindigi deytin iydeyanyng bastauynda da Alash túr, al, Alashtan býginge jalghasqan iygilikti isterding basynda biz túrmyz.

Amal kem, HH ghasyrdyng basynda bir halyqtyng ghana emes, tútas adamzatqa ortaq izgilikti oilar men jasampazdyq isterding jalyndy kýreskerleri bolghan sol ghaziz aghalar qughyn-sýrginge úshyrap, el ýshin qúrban boldy. Olar bizge alqaraq aspandaghy Temirqazyq júldyzynday mәngi baghyt-baghdar berip, jol siltep jarqyrap túra bermek. Osyny tereng týsinetin býgingi preziydentimiz Qasym-Jomart Kemelúly Toqaev býgingi maqalasynda: «Tarihy әdildikti qalpyna keltiru júmystaryn ayaqtap, sayasy qughyn-sýrgin qúrbandaryn aqtau ýshin arnayy memlekettik komissiya qúrudy tapsyrdym.

Biz jazyqsyz jazalanghandardyng әrqaysysyn este saqtau arqyly ghana kemel keleshekke jol ashamyz. Bolashaqtyng berik negizi Tәuelsizdikten bastau alady.

Ótken ghasyrdaghy eng qily kezenning birinde jazyqsyz japa shekkenderding ruhyna taghzym etu – barshamyzdyng perzenttik boryshymyz», - depti. Myng taghzym senderge, ayauly Alash aradaqtylary.

Dәuren Quat

Abai.kz

8 pikir