Birer kýn búryn, Abai.kz aqpatarttyq portaly  Atyrauda sottar tarapynan oryn alghan  soraqylyq jәily  maqala  jariyalaghan bolatyn.  Maqalada  Darigha Rayymqúlova esimdi Qazaqstan azamatynyn  qúqy taptalyp, býkil sot jýiesinin,  onyng ýstinen aryz  týsirgen  Resey azamatynyng jeteginde ketkeni turaly  mәsele kótergenbiz.  Maqalada oblystyq sottardyng Qazaqstan azamatynyng qúqyn taptay otyryp, birneshe ret  zang búzugha barghanyna dәlelder bar.  Segiz jyl boyy sottan sotqa sýiretilip, otbasyn sergeldenge salghan  búl isting «nәtiyjesinde» Darigha  Rayymqúlovanyng  kýieu balasy qaytys bolyp,  qyzy Rayhan  ekinshi dәrejedegi mýgedektikke shaldyqqan. Alayda, Jogharghy Sot ta,  Bas prokuratura  da  búl iske әli kýnge selqos qarap, esh alandatushylyq tanytyp otyrghan joq. Qazaqstan azamatynyng qúqy búzylyp jatsa, «eleng etpeuge»   etteri ýirenip ketkendey me dersin...

«Qatardaghy Rayandy qútqaru kerek!» atty Gollivudtyng әigili tuyndysy esterinizde bolar.  AQSh memleketi,  qarapayym әielding jalghyz úlyn aman alyp qalu ýshin,  súrapyl  maydan shebine arnayy jasaqtalghan top  jiberedi. Óitkeni, ol –  AQSh azamaty! Ony memleket qorghaydy!  Olardyng qauipsizdigi – memleket qauipsizdigi ekenin jaqsy týsinedi. Al, bizding «Qazaqfilimde» bәri kerisinshe. Qazaqtyng qarapayym qyzy Rayhan –  qatardaghy  Rayan emes. Onyng amandyghy da, tirshilik tynysy da, qauipsizdigi de, ol tólegen salyqtan jalaqy alyp,  sol mindetterdi atqaru  jýktelgen  lauazymdy túlghalar  ýshin,   «kók tyiyngha» túrmaydy.

2016-shy jyly ótken Qazaqstan sottarynyn  qúryltayynda preziydent N. Nazarbaev joghary lauazymdy túlghalardyng sot sheshimine yqpal jasauyn dogharu kerek dep mәlimdegen bolatyn.  Alayda, memleket basshysynyng sózderi  «jelge úshyp»  ketti  me, oghan qúlaq asqan eshkim bolmady.  Sottardaghy jaghdaydyng esh ózgermegenine  dýiim el  kuә.  Tipti, Jogharghy sot tóraghasy Jaqyp Asanov, jaqynda ghana,  kýmәndi ister turaly statistikalyq mәlimetter eldi janylystyryp otyrghan jalghan  aqparat dep te saldy. Al, búl myrza ózi «reformator» retinde  tanylghan  respublika prokuraturasyn basqarghan kezinde Darighanyng qyzy Rayhandy eki ret qabyldaghan  jәne ony qoldaghan da bolatyn. Yaghni, sottardyng búl  shiyki isi turaly qanyq.   Áytse de, Jogharghy sottyng basshylyghyna auysqan son, Asanov myrza Rayhannan boyyn ala qashyp otyrghangha úqsaydy.

Elbasynyn  aitqanyna onyng ózi taghayyndaghan shendileri senbegenimen, qarapayym  «rayhandar» senedi. Sol senimdi arqalanyp, preziydenttin  shaghyn kәsipkerlikti qoldau turaly  ýndeulerin  «ýkilep»,   óz isterin bastap ta ketip edi. Biraq, ayaghy nasyrgha shapty. Darigha Rayymqúlovanyng otbasy ýshin, әriyne. Kәzir zeynetker Darighanyng moynyna, sottardyn  «solaqay»  sheshimderining saldarynan,   4 million tenge  qaryz ilingen.  Reseydegi syrqat  inisining (obyrgha shaldyqqan) kónilin súrap baru  ýshin shekara asa almaydy. Jeke shotyndaghy 500 myng tenge de memleket paydasyna ótip ketti. Zeynetaqysynyng jartysyn aiyp-púldy tóleuge ústap qalady.  Ketken shyghynyn memleket ótep bermeydi. Óitkeni, qúrylys salugha berilgen qújattardyng bәri zandy. Ol, ol ma! Ýstinen birneshe ret qylmystyq is qozghalyp, 76 jastaghy keyuanagha izdestiru salynghan. Tipti, el aldynda «jeksúryn»  etu maqsatynda,  búryndary  meken etken Taldyqorghan qalasyndaghy kórshilerine deyin mәlimdeydi. Múny naghyz  psihologiyalyq qysym demey kóriniz! Ol azday  Resey azamatynyng aldynda qúldyq úrghan Atyrau qalasyndaghy sudiyalardyng sheshimi Rayymqúlovtar salghan ghimaratty tas-talqan etti (tómendegi suretterdi qaranyz).

Bir qyzyghy, oblys әkimshiligi de, prokuratura da Darighany  qoldaghan bolatyn. Biraq, әkimshilik sot isine aralasa almaydy, prokuratura bolsa tabandylyq  tanyta almaghan. Atyrau soty  «qara qyldy» emes, qarapayym qazaq  otbasynyn  «qara qazanyn» «jardy».  Sonda, «sot diyirmenin  teris ainaldyryp» jibergen qanday batpan qúiryq degen oryndy saual tuyndaydy. «Jәbirlenushi» Resey azamaty Brajnikovanyn  zansyz aryzyn qabyldatyp, Qazaqstan zandaryn  óreskel buzugha  kimning ókileti jetti eken?

Dәlel joq, kýmәn bar. Resey de irgeli memleket, óz azamattaryn jaqtap shyghady. Onyng ýstine, postkenestik aimaqta óz ýstemdigin jýrgizgisi keledi. Ony istep te otyr. Ol ýshin sebep bolar «Ruskiy miyr» de bar. Sondyqtan da, týrli «brajnikovalar» Qazaqstan zandarynan biyik túrady.

Al, Qazaqstan azamattaryn, qarapayym «rayhandardy» kim qorghaydy, Jaqyp myrza?!

Ashat Asan

Abai.kz