Sәrsenbi, 1 Mamyr 2024
Qogham 5558 0 pikir 5 Qazan, 2016 saghat 10:44

NAZARBAEV PEN PUTIN QANDAY KINO KÓRDI?

Resey kóshbasshysynyng Qazaqstangha júmys sapary Núrsúltan Nazarbaev pen Vladimir Putinning «Jiyrma segiz panfilovshy» filimin birge kóruimen ayaqtaldy, - dep habarlaydy Aqordanyng baspasóz qyzmeti.

Kinotuyndy A.Bekting «Volokolamsk tas joly» shygharmasy negizinde týsirilgen. Onyng oqighalary Panfilov diviziyasy atqyshtar batalionynyng komandiyri Bauyrjan Momyshúlynyng atynan әngimelenedi.

Memleketter basshylary Almatyda qúrylghan, jau tankilerining Mәskeuge baratyn jolyn bógegen diviziyanyng erligi keler úrpaq esinde әrdayym qalugha tiyis ekenin atap ótti.

Reseyding mәdeniyet ministri V.Medinskiy eki el basshylaryna qazaq, orys, qyrghyz jәne ukrain jauyngerlerinen qúralghan diviziyanyng batyrlyghy men qaharmandyghy turaly әngimeledi.

– Erlik kórsetken diviziyanyng ereksheligi onyng qúramynda ekendigin atap aitu kerek. Ol kadrlyq әskeriylerden emes, әskerge shaqyrylghan qarapayym azamattardan jasaqtaldy, olar soghan deyin býkil Europany basyp ótken kәsiby tank qúramalaryn toqtata aldy, – dedi V.Medinskiy.

Jalpy, songhy kezderi 28 panfilovshylar anyzy jayly týrli әngimeler aitylyp jýr. Mysaly, juyrda ghana belgili jurnalist Marat Toqashbaev Facebook-tegi paraqshasynda "28 panfilovshylar turaly anyzdyng aqiqaty" degen jazba jariyalady. Onda avtor oidan shygharylghan qaharmandyqqa tabynudyng eshqanday reti joq ekenin aitqan bolatyn.

"Ózimiz kishkentayymyzdan erligin mektepte oqyp ósken 28 panfilovshy turaly anyqtalghan aqiqat búrynnan qalyptasqan úghymmen mýlde ýilespeydi. Ol oidan shygharylghan anyz ghana bolyp shyqty. Is jýzinde ol "Krasnoy zvezda" gazetining әdeby hatshysy Yu.A.Kriviskiyding qiyalynan tughan dýnie eken. Daqpyrt osy jurnalisting 1942 jyly 22-qantarda «Krasnaya zvezda» gazetinde jariyalanghan «28 panfilovshynyng ósiyeti» degen materialynan bastau alghan. 1942 jyly mausym aiynda Batys maydan komandovaniyesining úsynuymen 1942 jyly 21-shildede Kriviskiyding materialynda aty-jónderi atalghan 28 jauyngerding bәrine Kenes Odaghynyng Batyry ataghy berilgen. Keyin kóp nәrsening beti ashyla bastady", - degen jurnalist alghashynda týgel jer jastandy dep aitylghan 28 batyrdyng beseui tiri bolghany jayly derekter keltiredi.

"Alghashynda týgel jer jastandy delinip jýrgen 28 batyrdyng beseui: Vasiliev Illarion Romanovich, Shemyakin Grigoriy Melentievich, Shadrin Ivan Demidovich, Dobrobabin Ivan Evstafievich pen Kujebergenov Daniil Aleksandrovich tirilerding qatarynan tabyldy. Masqara bolghanda búlardyng ishinde «Kenes Odaghynyng Batyry» atanghan Dobrobabin Ivan Evstafievich satqyn bolyp shyqty. Harikov garnizony Áskery prokuraturasy jýrgizgen tergeu materialdary onyng 1942 jyldyng kókteminde nemisterge óz erkimen berilip, qyzmet etkenin anyqtaghan. Nemister uaqytsha okkupasiyalaghan Harikov oblysy Valikov audany Perekop selosynda polisiya bastyghy bolyp istegen. 1947 jyly qarasha aiynda Dobobabin qamaugha alynyp, sottaldy", - deydi Marat Toqashbaev.

Jurnalist "28 panfilovshynyn" erligi Kriviskiyding qiyalynan tughan anyz ekenin dәleldeytin taghy birqatar derekter keltiredi.

"1942 jyldyng mamyr aiynda Batys maydannyng aiyryqsha bólimi nemisterge óz erkimen berilgeni ýshin 8-gvardiyalyq panfilovshylar diviziyasy 1075 polki 2-bataliony 4-rotasynyng jauyngeri Kujebergenov Daniil Aleksandrovichti tútqyngha aldy. Ol ózining 1941 jyly Dubosekovo týbindegi shayqasqa qatyspaghandyghyn, «qatysqan erlikterin» gazetten oqyp alghandyghyn aityp bergen. Resmy týsiniktemesinde Yu.A.Kriviskiyding ózi 28-panfilovshynyng erligi ózining jurnalistik qiyalynan tughandyghyn jasyrmay aityp bergen. 1075 polkting búrynghy komandiyri Kaprov Iliya Vasilievich te Dubosekovo raziezdi týbinde 1941 jyly 16-qarashada nemis tankilerimen eshqanday soghys bolmaghandyghyn, búl oqighanyng týgelimen oidan shygharylghandyghyn kóldeneng tartqan. Aumaghynda Duboskovo selosy bar Nelidov selolyq sovetining tórayymy N. Smirnova 1942 jyldyng aqpan aiynyng basynda ýsh jauyngerding denesin, qar ery bastaghan song nauryz aiynda taghy ýsh jauynger denesin (onyng biri soldattar tanyghan politruk Klochkov denesi) tauyp jerlegen. Basqa ólgen sovet jauyngerlerining denesi bolmaghan. Klochkov «Sheginetin jer joq, artymyzda Moskva!» degen sózdi aitpaghan. Ol sózdi Klochkovtyng auzyna jurnalist salghan bolyp shyqty", - degen derekterdi jayyp saldy Marat Toqashbaev.

Jurnalisting aituynsha, keltirilgen derekting bәri "28 panfilovshylar" erligi oidan shygharylghan anyz ekendigin kórsetip túr. Sonda Almatydaghy "28 panfilovshylar" memorialy oidan shygharylghan anyzgha qoyylghan bolyp shyghady. Búl aitylghannyng bәri qazaqstandyqtardyng Ekinshi jahan soghysyndaghy erlikterin kemsitu ýshin emes aqiqattyng oryn aluy ýshin jazylyp otyr eken.

"Sondyqtan «28 gvardiyalyq panfilovshylar atyndaghy park atauy «Otan qorghaushylar parki» bolyp ózgertiluge tiyis. Al «28 panfilovshylar monumenti» búzylyp, ol jerge «Otan qorghaushylar» monumenti oryn alsa qúba qúp. «Otan qorghaushylar» monumentine Abylay han, Qarakerey Qabanbay, Qanjyghaly Bógembay, Shapyrashty Qarasay, Nauryzbay, Qanly Sarbúqa, Rayymbek, han Kene jәne t.b. Otanymyzdy shynayy qorghaghan batyrlarymyz beynesi túruy kerek! Oidan shygharylghan qaharmandyqqa tabynudyng eshqanday reti joq!", - dep sózin qorytyndylaydy Marat Toqashbaev.

Al, jurnalist Ermúrat Bapy Facebook-tegi paraqshasynda: "Anyghynda, birinshiden, "Volokolam tasjoly" povesti "28" turaly jarytyp tis jarmaydy. Búl shygharma Bauyrjan batyr jәne onyng bataliony Mәskeu týbinde qalay shayqasqany jóninde bayandaydy.

Ekinshiden, Bauyrjan Momyshúly kózi tirisinde "28"-ding erligin moyyndamay ketken. Ázilhan Núrshayyqovtyng "Aqiqat pen anyz" roman-dialogynda jazushy Baukennen "28" turaly súraghanda, "men eshqashan ertegi aitpaymyn" degen synayda jauap beredi.

Endi kelip, "28"-ding ertegisi jóninde tirisinde tis jarmaghan batyrdy ólisinde "ot lisa Bauyrjana Momyshuly" etip qoi - aruaqtyng ruhyna jasalghan qiyanat emes pe?!

Ýshinshiden, qúramynda osy "28" bolghan 1075-shi (úmytpasam) polktyng komandiyri polkovnik Kaprov KSRO Áskery prokuraturasynyng tergeushisine bergen týsiniginde (әlde Karpov) ózi basqarghan polkta onday oqigha bolmaghanyn, bolsa - ol soldattary týgelge juyq qyrylghan basqa bir batalionda boluy mýmkin degen eken" dep jazady.

Týiin

Orystyng últtyq iydeologiyasy әli kýnge ekinshi dýniyejýzilik soghystaghy jenisine negizdelip otyrghany belgili. Ol iydeologiya negizin aqiqattan ala ma, anyzdan ala ma, óz erikteri. Kórshining ishki isine aralasugha qúlyqty emespiz. Bizding iydeologtardyng osynday  anyzgha qúrylghan filimdi eki elding preziydentterining nazaryna arnayylap úsynuy neni bildiredi?. Endigi qoyylar súraq osy! 

Shәriphan Qaysar

Abai.kz

0 pikir

Ýzdik materialdar