Beysenbi, 2 Mamyr 2024
Ádebiyet 5973 0 pikir 20 Qazan, 2016 saghat 16:02

MYNG KISILIK SÓZ JIGhAN OTARBAEV

Redaksiyadan: Áueli birer sóz avtor turaly. Isa Mombaev. Kәsiby zanger. Taldyqorghan men  Almaty jәne  Atyrau oblysynda zang salasynda qyzmet atqardy. Qazir QR Parlamentinde zanger-kenesshi.

IYsekeng – sýiegine sóz daryghan azamat. «Aydasa, qoydyng – kósemi, sóilese, sózding - shesheni».  Qazaq pen orys aqyndarynyng jyrlaryn janyn qinamay-aq  jatqa soghatyn ol  - arghy-bergiden deregi mol, qúima qúlaq, qútty bilik iyesi. IYsekenning tógilip sóileytinin biletin biz tógildirip jazatyndyghynan maqúrym ekenbiz. Býgin sol «maqúrymdyghymyzgha» nәmaqúl bolyp otyrghan jayymyz bar. IYsekeng  FB-daghy jeke paraqshasynda jazushy Raqymjan Otarbaevty 60 jasymen qúttyqtapty. Raqan, sóz joq, qazaqtyng ghajap jazushysy. Kemel daryn. Lingvistikalyq prozanyng intellektualdyq parasaty Otarbaevtyng boyynan kórinedi. Aghamyzdyng alapatyn asyratyn alpys jasyna qútty bolsyn aita otyryp, ini-dosy Isa Mombaevtyng әdemi әngimesin oqyrman qauymnyng nazaryna úsynghandy jón kórdik.

...........................................................................  

“Men Sizdi syilaymyn da sýiemin de,
Tumasam da Jayyqtyng jiyeginde”, - dep Múqaghaly aitqanday, jazushy Rahymjan Otarbaevpen syilastyghymyz osy ghasyrdyng basynda Atyrau qalasynda jana salynghan zәulim ýiden pәter alyp, qonsy qonghanymyzdan bastaldy. Orysta sóz bar: «Bog vidit vse, sosed vidit eshe bolishe» degen. Kózin iler týni bolmay, oilaumen kýndi batyryp, jazumen tandy atyrghanyna talay ret kuә boldym. Keyinnen Rahan:
«Bir jyl túryp ózinde,
Kitap jazdym eki eli,
Menen saghan ókpe joq,
Don-Juandar mekeni»- dep bastalatyn әzil-shyny aralas «Kórshiler» degen óleng jazdy. Sol kezden beri “Jaqsymdy jauyma aitamyn, jamanymdy saghan aitamyn” dep Jarasqan aqyn aitqanday, syilasymdy qarym-qatynastamyz. Ázil demekshi, Úlyqbek Esdәuletting Rahandy “qaba jaldy qara aighyr" deytin jarasymdy әzili bolatyn.
Rahang ýlken shejireshi. “Kókten týsken joqpyz, jerden óngen joqpyz, bәrimiz de, atanyng kýshinen, ananyng sýtinen jaraldyq” dep Ysyq atalyghynyng shejiresin jazdy. Rahannyng qolynda elde joq, “qaranghy týnde tughan jaryq júldyzday” shejire derekter bar ekenin jәne sol derekter negizinde Segiz Serining Isatay-Mahambet kóterilisine qatysqanyn dәleldegenin jazushy Beksúltan Núrjekeev jazdy.
“Bes qasqa Berishting hikayasyn” oqyp qyzmet babymen Atyraugha qonys audarghan jer jannaty Jetisudy jaylaghan jalayyrdyng jaysang jandarynyng bes qasqa berishtermen aghayyn bop aralasqanyn kórdim.
Rahang – kósile sóileytin kósem, sheshile sóileytin sheshen, óz sózimen aitsaq, “qazaqtyng qara sózining qaymaghyn alyp, qaspaghyn qyryp jegen” adam. Ol kisi “oydyng búlaghyn, tilding tiyegin aghytqanda”, “tekemettey tilip”, “estigen qúlaqty eleng etkizetin” sózderin tyndaghanda namazgha úiyghanday tyndap otyramyz.
“Amerikanyng últtyq baylyghyndaghy” Qapardy, bolmasa “Biydegi” Jәnibek pen Kamillany batysta tuyp-óskendikten sheber surettedi deyik, al “Qytaydan jetken sәlemdemedegi” Ómirbay men Bazarkýldi surettegenin oqyp, shyghysta, tipti arghy bettegi Shәueshek, Shiho, Shipanzelerde tuyp-ósken be dep qala jazdadyq.
“Mal jinaghan bir kisilik, sóz jinaghan myng kisilik” dep, óz basym Rahannyng sózderin jinap jýrmin. “Bes jasar balanyng basynday omyrauy” ; «Kýn kózine taranghan qyrghauyldyng qanatynday qúlpyrghan»;  “Toq baltyrlar torgha týsken ashqaraq shortanday” ; “Jelpildegen jasy, jer jetektegen kәrisi, sýirektey súnghaghy, mimyrt basqan myqyry, shilayaq sidany, balpang qaqqan bókselisi”; “Aqshanyng bet-jýzine qaramaytyn sahilar, tengening mórin jylap jalaytyn sarandar” , - dep kete beretin  tirkesteri sóz qorjynymda óte kóp.
Qazaq beli joghalyp, myqynmen birigip ketken, beli men keudesi, keudesi men bóksesi tútasqandy “dýrbiljin” deydi. Rahang osynday dýrbiljindi “Atyrau-Almaty poezy” atty әngimesinde: “Moyyn joq, bas iyqta, myqyn joq, keude qúiryqta” dep suretteydi.
“Sujetteri pyshyraghan, men de jazdym ýsh roman” dep Júmeken aitqanday, ýsh roman jazbaghanymen Rahannyng әr әngimesi bir romangha túrady. “Liyteraturnaya gazetanyn” saytynan orys tiline audarylghan “Biy”, “Aktrisa” atty әngimelerin taghy bir oqyp shyghyp, Paulo Koeliodan artyq bolmasa, esh kem emes ekendigine taghy kóz jetkizdim.
Syilasymdy, Raha! Asqar shyng qútty bolsyn!
«Kóship jatyr auylym, qonyp jatyr,
Qay aitqany pendening bolyp jatyr.
Asqaryna alpystyng shyqsandaghy
Arman shirkin keudede tolyp jatyr» dep qazaqtyng qara óleninde aitylghanday armandarynyz oryndala bersin! Tilektespin!  

Isa Mombaev

Abai.kz

0 pikir

Ýzdik materialdar