Beysenbi, 2 Mamyr 2024
Betbúrys 7418 0 pikir 25 Qyrkýiek, 2014 saghat 16:00

MEMLEKETTIK TILDI DAMYTU – MEMLEKETTIK MANYZDY JOBA

Deputattyq saual

 

                                                                                         Qazaqstan Respublikasy

                                                                                      Premier-Ministri 

                                                                                      K.Q. Mәsimovke

 

Qúrmetti Kәrim Qajymqanúly!

Ózinizge belgili, elimizde Qazaqstan Respublikasynda tilderdi damytu men qoldanudyng 2011-2020 jyldargha arnalghan memlekettik baghdarlamasy iske asyryluda.

Baghdarlamanyng maqsaty Qazaqstanda túratyn barlyq etnostardyng tilderin saqtay otyryp, últ birligin nyghaytudyng asa manyzdy faktory retinde memlekettik tilding keng auqymdy qoldanysyn qamtamasyz etetin ýilesimdi til sayasaty bolyp tabylady.

Baghdarlamany iske asyrugha respublikalyq jәne jergilikti budjetterding qarajaty, sonday-aq Qazaqstan Respublikasynyng zannamasynda tyiym salynbaghan basqa da qarajattar baghyttalghan. Baghdarlamanyng birinshi kezenin iske asyrugha memlekettik budjetten kózdelgen jalpy shyghyn 19 134 946 myng tengeni qúraydy.

Al 2015-2020 jyldar ishinde Baghdarlamany qarjylandyru kólemi Qazaqstan Respublikasynyng zannamasyna sәikes respublikalyq jәne jergilikti budjetterdi tiyisti qarjylyq jylgha qalyptastyru kezinde naqtylanatyn bolady.

Osy baghdarlamany iske asyru maqsatynda jergilikti atqarushy organdar memlekettik kәsiporyndar – Memlekettik tildi oqytu ortalyqtaryn qúrdy.

Sonymen birge, Memleket basshysynyng tapsyrmasyn oryndau barysynda elimizde Jekeshelendiruding 2014-2016 jyldargha arnalghan keshendi jospary bekitildi.

Osy baghdarlamany iske asyru memleketting el ekonomikasyna qatysuyn qysqartugha jәne oghan jeke sektordyng ýlesin arttyru esebinen onyng negizin nyghaytugha baghyttalghan.

Jekeshelendiru kәsipkerlikting damuy ýshin myqty serpin berui tiyis, ol bәsekelestikting boluyna alyp kelip, túrghyndargha kórsetiletin qyzmetterding sapasyn arttyrady jәne olardyng túrmysyn jaqsartady.

Jekeshelendiruding 2014-2016 jyldargha arnalghan keshendi josparyna sәikes, bәsekelestik ortagha beruge jatatyn memlekettik aktivterding jәne kvaziymemlekettik sektordyng tizbesi bekitildi.

Shynayy ekonomika sektoryna qajettiligi az memlekettik úiymdar da jekeshelendiruge shygharyldy.

Jekeshelendiruge shygharylghan kәsiporyndardyng shyghyny mol nemese aktivteri ósip ketken, olardyng tikeley nemese janama týrde memleket tarapynan subsidiya bólu esebinen qamtamasyz etilip kelgeni anyq.

Aytalyq, oblystar men audan әkimdikteri ónirlik kommunaldyq iyeligindegi memlekettik kәsiporyndardy – Memlekettik tildi oqytu ortalyqtaryn satugha shygharyp otyr.

Búl ortalyqtar tek qana budjet qarajatymen júmys istep túr jәne ýlken aktivteri joq. Memlekettik tilge qyzyghushylyq artyp otyrsa da, ortalyq júmystarynan azamattarymyzdyng habary joq, júmystary ashyq emes, nәtiyjesi belgisiz. Al, jekeshelendiruding basty sharty ashyqtyq.

Bәsekelestik ortada naryqty ótkizu kәsipkerding negizgi problemasy bolyp tabylady jәne kez kelgen kәsiporynnyng rentabelidiligi soghan baylanysty ekeni anyq. Al, әleumettik baghyttaghy biz ataghan kәsiporyndar qazirding ózinde qarjylandyru kózimen jәne naryqty ótkizumen qamtamasyz etilgen.

Eger, búl mekemelerdi jekeshelendirsek memlekettik tapsyryssyz, qarjylyq qoldausyz ortalyqtardyng keleshegi joq jәne joyylyp ketedi. Al, memlekettik tapsyrysty saqtap qarjylandyrsaq, ortalyqtar búrynghyday  «jabyq» týrde jauapkershiliksiz júmysyn jalghastyratyn bolsa, onda olar júmys isteu tetikterinen aiyrylyp, bәsekelestigi joq ortada jekelegen adamdardyng tabys kózine ainalady jәne sybaylas jemqorlyq qúqyq búzushylyghyna jol ashady, sonday-aq menshik iyesinde masyldyq kónil-kýidi tudyrady.

Sonymen birge, memlekettik kәsiporynnyng jana menshik iyesi kim bolatyny belgisiz, ol memlekettik tilding damuyna shynymen de jany ashityn adam ba nemese jeke bas paydasyn ghana oilaytyn adamdar ma?!

Memlekettik tildi damytugha tabys kózi dep emes, әleumettik jәne memlekettik manyzdy joba dep qarauymyz kerek.

Atalghan ortalyqtardy jekeshelendirgen jaghdayda, baghdarlamanyng negizgi maqsaty – Qazaqstanda túratyn barlyq etnostardyng tilderin saqtay otyryp, últ birligin nyghaytudyng asa manyzdy faktory retinde memlekettik tilding keng auqymdy qoldanysyn qamtamasyz etetin ýilesimdi til sayasatyna –  anyq qol jetkizbegendey bolamyz.

Aqjol partiyasy biznesting bәsekelik ortada damyghanyn qoldaydy. Biraq, memlekettik tildi ýiretudi naryqtyq bәsekeli ortagha shygharyp, mengerudi azamattarymyzdyng qaltasymen baylanystyru qanshalyqty dúrys?!

Jogharyda atalghandardy eskere kelip, qúrmetti Kәrim Qajymqanúly, Sizden memlekettik tildi oqytu ortalyqtaryn jekeshelendiru turaly mәseleni qayta qarauynyzdy súraymyz.

 

Qúrmetpen,

«Aq jol» QDP fraksiyasynyn  deputattary   

A. Túrtaev

A. Peruashev

E. Nikitinskaya

A. Ábildaev

N. Jazylbekov

T. Erghaliyev

S. Qadyraliyeva

 M. Qazbekova

«Qazaqstan halqy Assambleyasy» deputattyq tobynyng deputattary 

N. Nesterova

Z. Sayapova


Abai.kz

0 pikir

Ýzdik materialdar