Beysenbi, 2 Mamyr 2024
Janalyqtar 3040 0 pikir 8 Qazan, 2013 saghat 03:51

Saparbaev qazaq jerin saudagha salyp jýr me?

«Qytay investisiyasyn tartudyng sebepterining biri – Shyghys Qazaqstan oblysynda paydalanbay jatqan jerdin kóptigi. Búl jerlerdi nelikten uaqytsha qytaygha jalgha bermeske»… Shyghys Qazaqstan oblysynyng әkimi Berdibek Saparbaevtyng  “Novaya Kazahstana» gazetine bergen súhbatynan» dep bastalady minber.kz últtyq internet gazetindegi B. Bәmishúlynyng maqalasy (Qaranyz: B. Bәmishúly. «Jalgha da malgha da beretin qazaqta jer joq». minber.kz).

«Qytay investisiyasyn tartudyng sebepterining biri – Shyghys Qazaqstan oblysynda paydalanbay jatqan jerdin kóptigi. Búl jerlerdi nelikten uaqytsha qytaygha jalgha bermeske»… Shyghys Qazaqstan oblysynyng әkimi Berdibek Saparbaevtyng  “Novaya Kazahstana» gazetine bergen súhbatynan» dep bastalady minber.kz últtyq internet gazetindegi B. Bәmishúlynyng maqalasy (Qaranyz: B. Bәmishúly. «Jalgha da malgha da beretin qazaqta jer joq». minber.kz).

Avtor búdanәri bylay dep jazady:  «Qazaqstanda ata-babadan, aq bilekting kýshimen, aqyl-oydyng isimen úrpaghyna qaldyrghan, siz ben bizge amanat etken mynau Qazaq Jeri ýshin bir-aq adam jauap beredi. Ol – Elbasymyz, preziydentimiz Núrsúltan Nazarbaev. Al sonda Ol kisining aldyn orap, attap ótip, «jerdi jalgha beremin, malgha beremin» dep tap bir tughan әkesining múragha tastaghan kóilegining etegin tәbәrek etip kesip-qiyp kim kóringenge ýlestiremin, «qazaqtyng jeri paydalanynbay bos jatyr» dep jar salyp, sәuegeysip ton piship, astam sóileytin Saparbaev Berdibek degen kim?! «Andamay sóilegen auyrmay óledi» dep Saparbaevtyng búl qay sasqany? Qara jerding qasiyeti, qayta ainalyp soghar kiyesining kýshti ekenin basqa bilmese de el-júrtqa jaghyp jýrgen Saparbaev biler edi ghoy. Qytaygha jalgha da, malgha da alaqanday bolsyn jer beruge bolmaytynyn ózge bilmese de Saparbaev biler edi ghoy… «Janym arymnyng sadaghasy» deytin qazaqtyng jany – Jeri emes pe?

Keshegini qoyyp, býgingi әlemde bolyp jatqan qandy qyrghyn, soghystardyng barlyghy da jer ýshin bolyp jatyr. Irgemizdegi Ózbekter nege bizge ara-túra qoqandap qoyady? – Jer ýshin. Qytay nege bizge kýnde qyzyl aqshasyn tyqpalay beredi? – Jer ýshin! Sheshenstandy nege Resey basyp-janshyp tastady? – Jer Ýshin! Avhaziya, Osetiya ne ýshin eki jaryldy? – Jer ýshin! Kýrtter nege kýnde kóterilis jasaydy? – Jer ýshin! Izrayl Palestinagha nege kýn kórsetpeydi? – Jer ýshin! Ýndistan men Pәkstan nege qyrghy qabaq? – Jer ýshin! Aghylshyndar nege ýndisterdi qyryp salyp Amerikany tartyp aldy? – Jer ýshin!  Amerika Siriyagha nege soghys ashpaq? – Jer ýshin! Aughanstanda nege kýn qúrghatpay soghys bolady? – Jer ýshin… Jer ýshin!!!… Búl bizge kerek pe? Qazaq halqy jerin qytaygha berip qoyyp tynysh otyra ala ma? Qazaqty bauyzdap jatsa da tyrp etpes «qoy» – mal dep sanaghan adam qatty qatelesedi. Altay, Tarbaghatay, Alataudyng kýngey betin – «Ýsh aimaq» ólkesin týgelimen basyp alghany qytaygha az ba? Qashaghan, Atyrau, Aqtóbeden alyp jatqan «qara altyn» az ba? Jerimizde qaptap jýrgen qara qytay az ba? Qazaqstannyng Qytaygha qaryzy 15 milliard dollargha jetkeni az ba? Qytaygha jer beru osynyn  óteui me? Qazaqtyng  sheneuigi qazaqtyng eng bir jandy jerine tiyip, ashu-yzasyn shaqyrmaq pa? Ol kimge kerek, ne ýshin kerek? Qazaq jerin endi qytaygha ólse de bermeydi. Alaryn qytay alghan!».

Osy mazmúndas әngime  Qytay basshysy Sy Szinipinnin  resmy saparynan song órbidi.  Esterinizge sala keteyik, QHR tóraghasy  Sy Szinipin 6-8 qyrkýiek aralyghynda Preziydent Nazarbaevtyng arnayy shaqyruymen Qazaqstangha kelip birneshe kelisimge qol qoyyp attanghan bolatyn (Qaranyz: http://old.abai.kz/content/shi-zhin-pin-kelip-kaitty)

Kórshi memleket jetekshisining sapary barysynda Shyghys Qazaqstan oblysynyng әkimi Berdibek Saparbaev qytaydan auylsharuashylyghyna investisiya tartu jayynda óz oiyn ashyq aitqan edi. Col әngimening auany әlgindey baghytqa auyp bara jatqan song Berdibek Mәshbekúly ghalamtorgha shyghugha mәjbýr bolghan siyaqty. Ol respbulikalyq «Týrkistan» gazetine hat jaza otyryp, ýshbu hatta aitqanyn ghalamtor betterinde de jariya etip otyr. ShQO oblysynyng әkimi jogharyda sóz bolghan jәitke baylanysty býy depti:

Berdibek Saparbaev: Men búlay dep mәlimdeme jasa­gha­n joqpyn   

 «Qadirli «Týrkistan» gazeti jәne gazet oqyrmandary!«Týrkistan» gazetindegi «Qytaydyng Orta Aziyadaghy mýddesi Beyjing basshylary kózdegenin alyp jýr» (12.09.2013) degen maqalada mening Astanadaghy brifingte (06.09.2013) aitqan sózim basqasha maghynada berilipti.

Onda bylay dep jazylghan: «Shyghys Qazaqstan oblysynyng biyligi aimaqqa qytay investisiyasyn tartudy kózdep otyrghanyn aita otyryp, paydalanylmay jatqan jerlerdi kórshi elding sharualaryna uaqytsha paydalanugha beru arqyly da qarjy kózin tabugha bolatyndyghyn mәlim etti».

Men búlay dep mәlimdeme jasa­gha­n joqpyn. Sol kýngi jauabym gha­lamtor jelisindegi aqparat sayttarynda túr. Osy rette «Týrkistan» gazetining oqyrmandaryna qysqasha týsinik bereyin.

Astanadaghy brifingte Shyghys Qazaqstanda bos jatqan jerlerdi investisiya tauyp, sauatty paydalanu turaly aityldy, jerdi iygeruding jolyn tabu mәselesi qozghaldy. Biraq qytay sharualaryna jerdi jalgha beru turaly úsynys aitylghan joq.

Ras, men qytay investisiyasyn paydalanu kerek dedim. Onyng mysaly Shyghys Qazaqstanda bar. Mәselen, Ýrjar audanynda «Bәtua» degen JShS júmys isteydi. Paydalanyp otyrghan jeri 80 sharshy shaqyrymdy alady. Qúryltayshysy – 100 payyz ózimizding azamattar. Dihandary – 100 payyz qazaqtar. «Ýdemeli industriyalyq innovasiyalyq damu» baghdarlamasy boyynsha júmys istep otyrghan sharuashylyq. Osy sharuashylyq suarmaly jermen birge shóleyt jerding ózin iygerip jatyr. 3 mynnan astam gektar jerge dәndi daqyl ekti, onyng 2300 gektaryna biyl soya shyghardy, 700 gektar jerding ónimin tamshylap sugharu әdisimen óndirip otyr. Al osy sharuashylyqtyng egistiktegi tehnikasy (30-dan asyp jyghylady) týgel qytaydiki. Nege? Óitkeni qytay tehnikasy ózgelerdikinen әldeqayda arzan. Ol – bir. Ekinshi, osynshama jerdi iygeru ýshin investisiya kerek. Ony qaydan alady? Bankilerden. Ózimizdiki bolsyn, sheteldiki bolsyn. Búlar Qytay bankilerinen de alghan (óitkeni onyng óz jenildikteri bar). Sóitip, 3 000 ga jerdi iygerip, payda tauyp otyr. Nening arqasynda? Qytay investisiyasy men tehnikasynyng arqasynda. Qazir Qytay ekonomikasy dәuirlep túr, jyldan jylgha kýsheyip keledi, olardyng bankisi az payyzben nesie berip jatsa, onysy bizding sharuashylyqtardyng damuyna septigin tiygizip otyrsa, biz nege odan qashuymyz kerek? Men qytay investisiyasyn tiyimdi paydalanyp, iygerilmey jatqan jerimizdi iygereyik dep osy túrghyda aitqanmyn.

Isting kózin tauyp otyrghan osyn­day sharuashylyqtardy biz qoldau­y­myz kerek, olardyng investisiya aluyna jәrdem jasauymyz qa­jet. Investisiyany býkil dýnie jýzining damyghan memleketi paydalanyp otyr. Shanhay Yntymaqtastyq úiymyna mýshe bolghan Resey, Qytay, Qazaqstan, Ózbekstan, Qyrghyzstan, Tәjikstan sekildi kórshiles elder bir-birimen ekonomikalyq baylanystar ornatqannan keyin auyl sharuashylyghyna investisiya salu – Yntymaqtastyqqa mýshe elderding barlyghynyng tәjiriybesinde bar dýniye.

Jer turaly kodeksting 23-babyna sәikes bizding jerdi sheteldik investorlardyng jekemenshigine beru tipti de mýmkin emes. Al sheteldik qarjy men tehnikany, sheteldik mamandar men menedjerlerdi iygere almay jatqan jerlerimizdi paydalanugha tartudan qorqudyng qajeti joq. Investorlardy tartu degen sóz olargha tәueldi bolu degen sóz emes. Búl rettegi mәselening bәri sheteldik investorlarmen jasalghan kelisim-sharttarda tolyq qarastyrylady, sondyqtan Qazaqstan zanynyng talaptaryn eshkim attap kete almaydy».

Redaksiyadan: Jansaq aqparat taratyp, bireuding auzyna qate «sóz salyp» bergenine bola BAQ ókilin bas salyp ghaybattap, sotqa sýirey jóneluding qajeti az. Búl – әueldeseniz QR  Ata Zanyna qayshy әreket. Azamattyqqa da shet. Sondyqtan  memlekettik qyzmettegi lauazym iyeleri, sayasy biyliktegi túlghalar, t.b aldymen isting mәn-jayyn aqtaryp, ShQO әkimi Berdibek Saparabaev siyaqty alypqashpa sózding aq-qarasyn aiyryp berui kerek. Mysaly, jogharydaghy hatty jazugha oblys әkimining kóp uaqyt júmsamaghany anyq. Esesine ol kisi auylsharuashylyghyna qytay investisiyasyn tartu turasynda ústanghan óz pozisiyasyn qorghap shyqty. Aldaghy uaqytta  investisiyasy mәselesi sheshimin qalay tabady? Ony kóre jatamyz. Al, әzirshe biz Saparbaevtyng qazaq jerin saudagha salyp jýrgenine emes, qaytkende auylsharuashylyghyn damytu maqsatynda qayrat qylyp jýrgenine kóz jetkizgendeymiz...

Abai.kz

0 pikir

Ýzdik materialdar