Beysenbi, 2 Mamyr 2024
Biylik 4883 0 pikir 12 Tamyz, 2021 saghat 14:43

Diplomat jurnalist

Búirabas bala

«Abituriyent-88»-de KazGU-ding jurfagyna jan-jaqtan jinalghan qiyaly qasqalardyng qarasy qalyng edi. Kópshiligi – ózimiz siyaqty auyldan alyp-úshyp, jalyn qúshyp jetip, aptyghyn basa almay jýrgen aqauyzdar. Olargha aralasyp kete almay, shetkerekte qylmiyp qana túratyn qalalyq bes-alty qyz ben jigit bar. Taghdyrlary tar qaqpanyng auzynda toghysqan eki bólek әlemning túrghyndaryna úqsaytyn bolarmyz, әiteuir әzirge bizding qughynbay qoyyrtpaghymyz olargha, olardyng aqyldy sybyr-kýbiri bizge qyzyq emes.

Degenmen, sol toptyng ishinen aryqsha kelgen, orta boyly, aqqúba óndi Bekjan Áliqúlov degen búirabas bala osy «eki әlemnin» ortasyna birden-aq altyn kópir ornatty. Keng pishimdi appaq kóilegine qylday qara galstugi jarasqan ol torkózdi qarasúr pidjagyn súq sausaghymen sol iyghyna ilgen qalpy ara-túra janymyzgha man-mang basyp keledi. Keledi de, sústy da «serieznyi» týrimen týksiyip túryp, tanymdyq «likbez» ótkizip ketedi bizge. Osylaysha tirligi qyj-qyj qaynap jatatyn qala ómirining kóldeneng kózge kórine bermeytin kómeski «qúpiyalary» men nebir qulyq-súmdyghyna kókirek-kózimizdi alghash ret aiqara ashyp edi sabazyn.

Keyinnen, tanysyp-bilise kelgende, sabazymyzdyng týksiygen týrinen týgi de qalmady. Sústy etip, sazartyp alatyn syqpyty da sonshalyqty bir «serieznyy bolmay» shyqty. Anqyldaghan aqkónil de adal dosymyzgha ainalghan ol jatypatarlyqtyng jambasyn japyryp, әzilding әkesin tanytyp, qaljynnyng qalpaghyn qayyryp jiberetin naghyz jaydarman, al endi reti kelip qalsa... qarsylasynyng jaghyn aiyryp jiberetin naghyz maytalman bolyp shyqty. Búl rette onyng qapysyn tauyp aitqan qaghytpalary men basynan keshken «erlikke» toly hikayalaryn tize bersen, talay tomgha jýk bolary anyq.

Auyl men Almatynyng arasynda

Bertin bilgenimizdey, auyldan kelgenderge Bekebay dosymyzdyng býiregi erekshe búryp túratyny tegin emes eken. Jastay otau qúrghan elimizge belgili biolog ghalym Zerekbay Áliqúlov aghamyz ben aghylshyn tilining mamany Ghayny Kerimbayqyzy apamyzdyng әli student shaghynda tórt balanyng túnghyshy bolyp, Jambyl oblysynyng Jualy audanynda batyr atamyz Bauyrjan Momyshúlynyng auylynda dýniyege kelgen ol Almatyday alyp shaharda erjetse de, biraz jyl boyy auyl mektebinde oqyp, Uәida әjesining tәrbiyesin kóripti.

Erterekte dýnie salghan Áliqúl atasy bolsa óz zamanynda jazushy, kórnekti qogham qayratkeri Sherhan Múrtaza aghamyzdyng әkesimen ýzengiles jýrgen adam bolghan eken. Atasyn kórmese de, Uәida әjesining ózin qalay erkeletkeni de, әngimelep beretin eski anyz-ertegileri de, bertinge sheyin Múrtazanyng kempiri Aysha әjemen esik aldynda emen-jarqyn shýiirkelesip otyryp, týtini budaqtaghan yp-ystyq samaurynnan shәy ishetinderi de – bәri-bәri bala Bekenning jadynda jattalyp qalghan...

Keyinnen KazGU-degi oquymyzdyng ekinshi jylynda qaladaghy jayly pәterde túratyn Bekjannyn, biz degen barudan qashatyn, barsaq ta jataqhanadan oryn alu ýshin amaldyng joqtyghynan ghana baratyn Qostanay jerindegi qara suyqta kartop jinaytyn «selihozkagha» óz erkimen baryp, «ómir kórip» qaytqany da onyng auyl túrmysynyng janyna jaqyndyghynan, bәlkim, auylgha degen balalyq saghynyshynan bolar.

Al alghashqyda-aq auyldyqtar men qalalyqtardyng arasyna altyn kópir bolghan onyng keyinnen el men eldi eldestirip, arasyn jipsiz jalghaytyn bildey bir beldi diplomat bolyp keterin qaydan bilippiz.

Jurnalist joly

Desek te, oqushy kezinen-aq «Qazaqstan pioneri» arqyly jazu-syzugha qalamy tóselgen onyng prozalyq shaghyn tuyndylary alghashqy kurstan bastap «Órken» gazeti, «Aray» jurnaly siyaqty jastar basylymdarynyng betin qúrghatpay shyghyp jatatyn. Sol shaqtarda shygharmalarynyng shúrayly tili qalyng oqyrmandy túshyndyra tamsandyrsa, ýnemi basylym betinen týspeytin qoy kózdi búirabas avtordyng búla beynesi talay-talay qyz-qyrqynnyng kózin arbap, tandayyn qaqtyrghany anyq.

Uniyversiytetten keyin «Almaty aqshamy» gazetinde enbek jolyn bastap, «Parasat» jurnaly syndy respublikalyq bedeldi basylymda jemisti qyzmet atqaryp, sonday-aq qazaqtyng әue tolqynyndaghy ýni – Qazaq radiosynyng újymymen birge jana astana Aqmolagha alghashqy kóshting qúramynda qonys audarghan jyldary da Bekenning kәsiby dengeyin shyndap, shygharmashylyq shabytyn sharyqtata týsken.

Alayda, qanday salany bolmasyn jatyrqaudy bilmeytin jurnalisting jýrmeytin jeri bar ma? Jana ghasyrdyng basynda jana astanadaghy jana uaqyttyng jana súranysyna say buyrqana bastalghan jana ómirding asau aghyny Bekendi jana – memlekettik qyzmet salasynyng jana jaghalauynan bir-aq shyghardy.

Eldestirmek – elshiden

Sóitip, memlekettik qyzmetting alghashqy satysyn Qazaqstan Respublikasy Syrtqy ister ministrligi Apparatynyng ýshinshi hatshysy bolyp bastap ketti. Odan beride Euraziya últtyq uniyversiytetinde bilimin qúqyqtanushy mamandyghymen tolyqtyryp, Diplomatiyalyq akademiyada biliktiligin arttyryp ýlgergen ol atalmysh ministrlikte shiyrek ghasyrgha juyq uaqyt boyy taban audarmastan qyzmet etip keledi. Qyzmet satysyna sәikes lauazymy óse otyryp, Qazaqstannyng Qyrghyz Respublikasyndaghy elshiliginde, sonday-aq Reseyding Astrahani qalasyndaghy Qazaqstannyng konsuldyghynda birneshe jyl qatarynan jauapty qyzmetter atqaryp, elderdi eldestiru isine ózining qomaqty ýlesin qosyp jýrgen naghyz kәsiby diplomat dengeyine kóterildi.

Býginde I synypty kenesshi degen diplomatiyalyq dәrejege kóterilgen ol osy ministrlikting Sheteldik apparat jәne halyqaralyq úiymdar basqarmasyn basqaryp otyr. Qaysybirin aitayyn, degenmen, elimizding shet memlekettermen halyqaralyq baylanysynyng nyghangyna sinirgen enbegi ýshin alghan ónirine taqsa – keudesi tolatyn, kabiynetine ilse – qabyrghasy kórinbey qalatyn marapattary da jeterlik.

Baq pen Bas

Dese de, «basty baylyghym – otbasym» dep sanaytyn Bekenning «әielderding barlyghy mening Sholpanym siyaqty syrbaz da sharuaqor bolsa, oilanbastan eki-ýsheuin alyp qoyar edim» dep qaljyndaytyn aqylyna kórki say jary ekeui mәpelep ósirip otyrghan Aydana men Aqnúr atty aru qyzdarynyng biri býginde maqtauly magistrant, ekinshisi ozat student atanyp, Bekenning qyryqtan asqanda «óz auzynan týse qalghan» kenjesi Yasmina ata-anasyn bastauysh synyptaghy jetistikterimen quantuda.

Osylaysha, jetistikke toly jyldar jyljyp ótip jatyr. Allagha shýkir, býginde Bekebaydyng tórt qúbylasy týgel, otbasy da ósip-ónip jatyr. Qyzmeti de ósti, әriptesteri men dos-jarandary aldyndaghy abyroyy men bedeli de ósti, salmaghy da jaylap ósip, sentnerge juyqtaghan jayy bar.

Tek, ókinishke oray, óspey qalghan bir-aq nәrse bar Bekende. Ol – bayaghy búira shashy. Kóz tiydi me, sóz tiydi me, әiteuir seldirep-siyrep baryp, kózden ghayyp bolyp, basy ainaday jyltyrap qalghanyna biraz jyldyng jýzi boldy. Ózi aitpaqshy, pәlenbay jyl kórmegen tanysy tandanysyn jasyra almay: «Bek, a gde tvoy kucheryavye volosy?! Ty sovsem bosyakom stal...» – dep kýidirgeni azday, birde Bekeng basynyng әr túsynan qyltiyp shygha qalatyn qyl-qybyrdy týbirimen taqyrlatyp tastaugha salongha barsa, shashtaraz qyz beti bylq etpesten: «Kak budem strichisya?» – dep súraytyn kórinedi. Ádemi әzili әrdayym әzir túratyn Bekebay da saspastan: «A chto, esti varianty?» – depti.

Shashtyng týskenin bastyng piskenine balaytyn halqymyzdyng «Aman bolsa altyn basym, әli shyghar talay shashym» deytinindey, eng bastysy – baq kelip qonatyn basyng aman bolsyn, bauyryng býtin bolsyn, Bekebay bauyrym. Esiginen engen erding jasy – eluing bayandy bolyp, baq-berekendi eselesin!

Serikqaly Múqashev

Abai.kz

0 pikir

Ýzdik materialdar