Beysenbi, 2 Mamyr 2024
Manyzdy 5819 4 pikir 4 Nauryz, 2021 saghat 14:08

Qazaqstandyq on bir bank birlesken mәlimdeme jasady

Hacker woman in dark clothes using laptop against digital background

Býgin Qazaqstandaghy 11 bank birlesken mәlimdeme jasap, songhy kezde qarjy alayaqtarynyng kóbeyip ketuine alandaushylyq bildirip, kliyentterine saqtyq sharalaryn úsynghan.

Birlesken mәlimdeme jasaushy bankter: Kaspi.kz, «Sberbank» EB AQ, Halyk Bank, Núrbank, VTB Bank (Qazaqstan), ForteBank, Jýsan Bank, AltynBank, Houm Kredit Bank, Euraziyalyq bank, «Alifa-Bank Qazaqstan» EB AQ.


Alayaqtardyng bank kliyentterine shabuyl jasauy taghy da jiyilep ketti. Múnyng keng taralghan birneshe әdisi bar. Alayaqtar:

- Qonyrau shalyp, ózin bank qyzmetkeri retinde tanystyrady. Kýdikti operasiyalar turaly aityp, kliyent shotynan aqsha audarugha qajetti mәlimetterdi alugha tyrysady. Mysaly, jeke kabiynette qúpiyasózdi auystyrudy, jana qúpiyasózdi jәne SMS-habarlama arqyly kelgen qúpiya kodty aitudy súraydy. Búl mәlimetter arqyly alayaqtar kliyent shotyndaghy aqshany audaryp, tipti onyng atyna aqshalay kredit rәsimdeui mýmkin.

- Qonyrau shalyp, kliyent shotynan aqsha úrlanuy qaupi baryn, qarajatty jedel týrde «qosymsha shotqa», «saqtandyru agentine», «saqtandyru úyashyghyna» t.b  audaru keregin aitady. Anyzdar әrtýrli boluy mýmkin, bastysy – kliyent qarajatyn basqa shotqa audarugha kóndiru. Keybir jaghdayda alayaqtar arnayy kompiuterlik baghdarlamanyng kómegimen bank nómirinen qonyrau shalghan bolady nemese úqsas nómirden  qonyrau shalady.

- Poshta nemese messendjerlerge qayyrymdylyq aksiyasy, erekshe qarjylyq qyzmetter, jýldeler útysy jәne t.b sharalar turaly aqparat taratady. Olarda jeke mәlimetterdi engizuge jәne banktik operasiyalardy jasaugha arnalghan siltemeler bolady. Adam karta mәlimetterin engizgen sәtte alayaqtar aqsha sheship alady. Sonday-aq siltemede alayaqtargha sizding qosymshanyzgha kiruge mýmkindik beretin virustar boluy mýmkin.

- Qonyrau shalyp basqa bireuding sizding jeke kabiynetinizge kiruge talpynyp jatqanyn aityp, qauipsizdik ýshin qosymsha jýktep aludy úsynady. Múnday qosymshalar alayaqtargha telefonynyzgha kiruge mýmkindik beredi. Odan keyin sizding atynyzdan qonyrau shalyp, qarjylyq operasiyalardy jasauy mýmkin.

Bankter óz kliyentterining senimin baghalaydy. Jeke mәlimetter men elektrondy qarjy audarymdarynyng qauipsizdigin joghary dengeyde qamtamasyz etedi. Sondyqtan alayaqtar qodanushylardyng ózderin aldau arqyly aqsha jymqyrugha tyrysady.

Este ústanyz, alayaqtar adamdy ýreylendirip, oilanyp, jaghdaydy baghamdap ýlgeruge mýmkindik bermey, qarajatyn jyldam alugha tyrysady.  Ýreylenbeniz, múqiyat bolynyz! Biz ziyankesterding әreketine tek birge qarsy túra alamyz.

Myna aqparatty saqtap aludy ótinemiz:

Eger sizge alayaq qonyrau shalsa, ne isteu kerek?

Alayaqpen sóilespeniz. Tútqany qoyynyz. Shottaghy aqshanyzdyng ornynda ekenine kóz jetkiziniz. Súraqtarynyz bolsa bankting koll-ortalyghyna qonyrau shalynyz.

Eshkimge aitpanyz:

- Úyaly qosymsha men internet-bankingtegi jeke kabiynetinizding qúpiyasózin;

- Karta rekvizitterin: nómeri, jaramdylyq merzimi, CVV/CVC-kod (kartanyng artqy bóligindegi ýshtanbaly kod).

- Operasiyany: tólem, audarym t.b rastaugha arnalghan SMS-kodty.

Búl derekterdi qonyrau shalghan adam ózin bank qyzmetkeri dep tanystyrsa da, bank nómirine úqsas nómirden habarlassa da aitugha bolmaydy. Naghyz bank qyzmetkeri múnday aqparatty súramaydy. Búl tek alayaqtargha ghana kerek.

Ornatpanyz:

- Tanys emes adamdar súrasa, kez-kelgen úyaly qosymshany

Silteme arqyly ótpeniz:

- Habarlama tipti tanymal bank nemese kompaniya atynan kelse de. Siltemeni basqan song kompiuterinizge ziyankes virus kirui mýmkin. Ol alayaqtargha sizding banktik shottaghy qarajatynyzdy úrlaugha mýmkindik beredi.

Toltyrmanyz:

- Jeke mәlimetterinizdi súraytyn anketelardy toltyrmanyz. Eger silteme arqyly ótseniz, anketa, saualnamany ashpanyz, óziniz turaly aqparat qaldyrmanyz. Naghyz aksiyalar men útys oiyndary turaly bilginiz kelse bankterding resmy sayttary men әleumettik jelidegi paraqshalaryn oqynyz.

Abai.kz

4 pikir

Ýzdik materialdar