جۇما, 29 ناۋرىز 2024
پىكىر 5388 11 پىكىر 2 قىركۇيەك, 2019 ساعات 13:49

ابايعا، قازاققا كريشنايتتىڭ قانداي قاتىسى بار...

اكادەميك راقىم ورازاليەۆ «انا ءتىلى» (08.07.2019), «جەتىسۋ» (27.07.2019) گازەتتەرىنە جانە «اباي الەمى» سايتىنا «ابايدى تولىق تانىدىق پا؟»، «ابايسىز قالاي رۋحاني جاڭارامىز؟» دەگەن تاقىرىپپەن ماقالا جاريالادى. اكادەميكتىڭ نەگىزگى ايتار ويى كەزىندە ۇلكەن داۋ-داماي تۋدىرىپ، قر ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگى قولدانىستان شىعارىپ تاستاعان دوسىم وماروۆتىڭ «ابايتانۋ» پانىنە ارنالعان وقۋلىعىن قايتادان ەنگىزۋ قاجەت دەپ ۇسىنىس ايتقان. وقىرمانعا تۇسىنىكتى بولۋ ءۇشىن 2008 جىلدىڭ 19 اقپانىندا سول كەزدەگى قر پرەمەر-ءمينيسترى ك.ماسىموۆكە، پرەزيدەنت اكىمشىلىگىنىڭ جەتەكشىسى ق.كەلىمبەتوۆكە جانە مەملەكەتتىك حاتشى ق.ساۋداباەۆاقا جازعان «ءبىز كىمگە سەنەمىز نەمەسە اباي مەن شاكارىم قاعيدالارى نەگە بۇرمالاندى» دەگەن اشىق حاتىمنان ءۇزىندى كەلتىرەيىن:

قۇرمەتتى مىرزالار! قازاقستاننىڭ ازاماتى ءارى ابايتانۋشى عالىم رەتىندە ون جىل بويى ميسسيونەرلەردىڭ ەڭبەكتەرى مەن ارەكەتتەرىن زەرتتەۋ ناتيجەسىندە عاسىرلار بويى اتا-بابامىز اڭساعان تاۋەلسىزدىككە قول جەتكىزگەن قازاق ەلىنە جانە ونىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى ن.ءا.نازارباەۆتىڭ يۋنەسكو شەڭبەرىندە دانىشپان ابايدىڭ 150 جىلدىعى تويىن وتكىزۋگە بايلانىستى باستاماسىنا قارسى «ميسسيونەرلىك ىلاڭ» ۇيىمداستىرىلعان دەگەن تۇجىرىمعا كەلگەنىمىزدى اشىق جاريالايمىن.

ابدەن ءيىن قاندىرىپ، جۇيەلى تۇردە ۇيىمداستىرىلعان «ميسسيونەرلىك ىلاڭدى» جۇزەگە اسىرۋعا ءوز ىشىمىزدەن تارتىلعان ەكى ادامدى انىق اتاي الامىز. ولار سەمەيدەن شىعاتىن «اباي» جۋرنالىنىڭ ادەبي قىزمەتكەرلەرى، تەحنيكا عىلىمدارىنىڭ كانديداتتارى اعايىندى دوسىم جانە اسان وماروۆتار.
ولارعا جۇكتەلگەن مىندەتتەر:

1. حالىقارالىق كريشنا ساناسى قوعامىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى ا.چ.بھاكتيۆەدانتا سۆامي پرابحۋپادانىڭ «ومىردەن ءومىر تۋىندايدى» كىتابىن قازاقشاعا ءتارجىمالاۋ، ونى قازاقتاردىڭ ساناسىنا سىڭىرە ۋاعىزداۋ.

2. دوسىم وماروۆ كريشنالىق «ومىردەن ءومىر تۋىندايدى» كىتابىنىڭ نەگىزىندە اباي مەن م.اۋەزوۆ تۋىندىلارىن بۇرمالاپ دوكتورلىق ديسسەرتاتسيا مەن «ابايتانۋ كۋرسى» وقۋلىعىن، ال اسان وماروۆ شاكارىم مۇرالارىن بۇرمالاپ دوكتورلىق ديسسەرتاتسيا مەن كىتاپ جازۋ كوزدەلگەن.

3. بۇل ءىستى جۇزەگە اسىرۋدا جەرلەستىك، رۋلاستىق، قىزمەتتەستىك، دوستىق قارىم-قاتىناستى بارىنشا پايدالانۋ.

ءسوزىمىزدى دالەلدەيىك، اۋدارمانى ەكەۋلەپ تەز ورىندايدى، ۋاعىز جۇرگىزۋدە 1993 جىلدان «كريشنا ساناسى قوعامى» ءدىني بىرلەستىكتىڭ مۇشەسى دوسىم اسا بەلسەندىلىك تانىتادى. بۇلار ماقالالارىندا كريشنالىق ۋاعىزدى بىلدىرتپەي «بومبا» رەتىندە، كىتاپتارىندا «مينا» رەتىندە جاسىرىن تىقپالاپ وتىرعان. مىسالى، ابايدىڭ 150 جىلدىعىنا تۇتاس نومەر ارنالعان «جاس الاش» گازەتى (9 تامىز 1995ج.) العاشقى بەتىن د.وماروۆتىڭ «بولاشاققا جول سىلتەگەن بابامىز» ماقالاسىمەن ايقايلاتىپ اشقان، ءتىپتى عالىم اعالارىمىز م.اۋەزوۆ، ت.جۇرتباەۆتاردىڭ قولداۋىمەن د.وماروۆتىڭ «وقىعان ازامات نەمەسە اۋەزوۆ كەيىپكەرلەرىندەگى باتىس پەن شىعىستىق ولشەمدەر» («زامان-قازاقستان»، 12.09.1997ج.) ماقالاسى اۋەزوۆتىڭ 100 جىلدىعىنا ارنالعان بايگەنى قانجىعاسىنا بوكتەرەدى.
«جاس الاش» گازەتىنىڭ شتاتتان تىس ءتىلشىسى رەتىندە سول كەزدەگى قر ۇعا ۆيتسە-پرەزيدەنتى، قازىرگى اكادەميك-سەناتور ج.ابدىلدينمەن «جابايحان اعا، ابايدىڭ قۇدايعا سەنۋ تۋرالى ويلارىن قالاي تۇسىنۋگە بولادى» دەپ سۇحباتتاسىپ، تامىرىن باسىپ كورەدى (05.12.1995ج.). اكادەميك ءا.نىسانباەۆتىڭ «اكەلىك قامقورلىعىنا» بولەنەدى، ينستيتۋتتىڭ ىزدەنۋشىسى، عىلىمي قىزمەتكەرى، ەنتسيكلوپەديانىڭ بەلسەندى اۆتورى بولادى، ينستيتۋت ۇجىمى «ۇلىلار ۇندەستىگى» دوكتورلىق مونوگرافياسى مەن «ابايتانۋ كۋرسى» وقۋ قۇرالىن تالقىلاعاندا (№ 23 پروتوكولى، 07.07.1999ج.). د.وماروۆ: «اۋەلى 1996-1997 وقۋ جىلدارىنان باستاپ «ابايتانۋ كۋرسىنىڭ» قولجازباسى الماتىداعى قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتىن تەرەڭدەتە وقىتاتىن №2 مەكتەپ-ينتەرناتتا ساباق جۇرگىزىلىپ، اپروباتسيادان وتكىزىلگەنى، ءبىلىم، مادەنيەت جانە دەنساۋلىق مينيسترلىگى وسى قولجازبا بويىنشا «ابايتانۋ كۋرسى» اتتى وقۋ قۇرالى جازىلىپ، ول جاڭا جۇيەمەن قاراستىرىلعانى، «ۇلىلار ۇندەستىگى» مونوگرافياسىنىڭ ماتەريالدارى 1997 جىلى م.اۋەزوۆ مەرەيتويىندا جۇلدەگە يە بولعاندىعى» ايتىلعاندا «كەرەمەت، جاڭا كوزقاراس» دەپ تاڭقالا، ءبىراۋىزدان قۇپتاي كەتەدى. بۇل جاڭالىقتىڭ ءدۇمپۋى شىعىس قازاقستاندىق، كسرو مەملەكەتتىك سىيلىعىنىڭ يەگەرى، اتاقتى مۇعالىم ق.بىتىباەۆا اپامىزعا دا جەتىپ، «وقۋشى نەگە اباي تۋرالى م.اۋەزوۆ نەمەسە ق.جۇماليەۆ پىكىرلەرىن قايتالاپ ايتىپ بەرۋى كەرەك. ءوز قابىلداۋى، ءوز پىكىرى، تۇشىنۋى قايدا؟ وسى تۇرعىدان قاراستىرعاندا د.وماروۆتىڭ ەڭبەگىن پايدالانۋدىڭ ەشبىر زياندىلىعى جوق» دەپ ۇلگى ساباقتىڭ جوباسىن جاساپ، استاناعا جولدايدى، وسى كەزدە اعاسىن قورعاعان اسان وماروۆ ماعان قارسى ماقالا ۇيىمداستىرىپ، ءوزى «باسەكەلەستىك پە، جوق الدە بىلىمسىزدىك پە؟» دەگەن، مۇعالىم توعايباي نۇرمۇراتۇلى اتىنان «شاماڭ كەلمەس شوقپاردى بەلىڭە ىلمە» دەگەن ماقالا-ارىزداردى استانا مەن الماتىعا توعىتادى.
وماروۆتاردى قورعاۋشىلاردىڭ اراسىندا حالىقارالىق «اباي» كلۋبىنىڭ پرەزيدەنتى، ءوزىن «احماديشىلەردىڭ قازاقستاندىق ليدەرىمىن» دەپ جاريالاعان، جازۋشى روللان سەيسەنباەۆ، يسلام ءدىنىن جەك كورەتىن، باتىسقا باس شۇلعىعان، قيالي-ءتاڭىرشىل اۋەزحان قودار، اكادەميك-بيولوگ راحىم ورازاليەۆ ت.ب. بار. ولار كريشنانى ۋاعىزدايتىن كىتاپتارىن ءۇستىن-ءۇستىن شىعارۋدا: ر.ورازاليەۆ، د.وماروۆ، ءا.مۇقاشبەكوۆ «جاسارۋ قۇپياسى» («الەيرون» باسپاسى، 2006ج.); د.وماروۆ «ابايدىڭ رۋحاني مۇراسى» («ەل-شەجىرە» باسپاسى، 2007ج.); ءا.مۇقاشبەكوۆ «رۋح پەن ءتاننىڭ ساۋلىعى»، «اشتىقتى ۇستاۋ – دەنساۋلىق كەپىلى»، «جۇيكە جۇيەسىنىڭ تىلسىمى» («الەيرون» باسپاسى، 2007ج.)». وسى اشىق حاتتان كەيىن ر.ورازاليەۆ اعامىز عىلىمدا پىكىر قايشىلىعى بولادى، مەنىكى «ءجون ەمەس ەكەن» دەپ توقتايتىن شىعار دەپ ويلاعام، قاتەلەسىپپىن، العان بەتىنەن قايتپايتىن ءتارىزدى «كەيبىر عالىمدار جاڭا تۇرعىدان جازىلعان وقۋ قۇرالىنا قارسى شابۋىل ۇيىمداستىردى. ولار اۆتورعا ءجونسىز جالا جاۋىپ، كەمىستىكتەر ىزدەدى» دەيدى بۇگىنگى ماقالاسىندا. وۋ، اعاسى مەن ايتارىمدى ءباسپاسوز بەتىندە اشىق ايتتىم عوي، نەگە كەمشىلىگىمدى دالەلدەپ ايتپادىڭىز؟!؟

دوسىم وماروۆقا ايتقان سىن – ەسكەرتپەلەرىمنىڭ كەيبىرەۋىن تاعى دا ەسىڭىزگە سالايىن، مۇمكىن ويلانارسىز:

«تاۋسىلمايتىن اسىل قازىنامىزدىڭ ءبىرى – اباي مۇراسى، ونى مەكتەپكە قالاي وقىتۋدامىز. كەڭەستىك زاماندا ابايعا “كوپ ۇلتتى دەرجاۆانىڭ” ءبىر بولشەگىنىڭ، ءبىر اقىنى رەتىندە عانا قاراساق، ەندى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ، ونىڭ نەگىزى – قازاق ۇلتىنىڭ تۇتاس رۋحىن كورسەتەتىن التىن دىڭگەگىنىڭ ءبىرى – دانىشپان ابايدى وقىتۋدىڭ قاجەتتىلىگى وزىنەن-ءوزى تۋىندايدى. سوندىقتان مەكتەپتەن جوعارى وقۋ ورىندارىنا دەيىن “ابايتانۋ” كۋرسىنىڭ ەنۋى زاڭدىلىق. زامانىمىزدىڭ ۇلى جازۋشىسى مۇحتار اۋەزوۆ بۇل ماسەلەنى، سول كەزدە “… ءبىزدىڭ ابايتانۋىمىز – عىلىمي تانىمنىڭ جاس سالاسى، ول بۇكىل سوۆەت عىلىمى سياقتى توقىراۋعا توزە المايدى» دەپ شىرىلداپ ءجۇرىپ، ءوزى ءدارىس بەرەتىن س.م. كيروۆ اتىنداعى قازاقتىڭ مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ادەبيەت فاكۋلتەتىنە لايىقتالعان پروگرامما (1951. 02.08) جاساپ، ابايتانۋ كۋرسىنان ارنايى ءدارىس وقىدى. م. اۋەزوۆتىڭ ۇلگى-ونەگەسى ءالى كۇنگە دەيىن ماڭىزىن جويعان جوق. تەك قانا م. اۋەزوۆ تە ارنايى وقىلىق ەتىپ شىعارا الماعان بۇل ماسەلەدە، تۇڭعىش رەت “ابايتانۋ كۋرسى” وقۋلىعىنىڭ اۆتورى اتالعان دوسىم وماروۆ “كىم-كىمنەن بولسا دا، وق بويى وزىق كەتكەنىن” بايقاتادى. ونىڭ وقۋلىعىن وقۋشى تۇگىلى جوعارى ءبىلىمدى وقىتۋشىنىڭ ءوزى ويلانباي تۇسىنە المايدى. سەبەبى، م. اۋەزوۆ باعدارلاماسىندا دا، كەيىنگى كەزدەگى ءبىلىم بەرۋ مينيسترلىگى بەكىتكەن، 1989 جىلى شىققان “قازاق ادەبيەتى فاكۋلتاتيۆتىك پروگراممالارىندا” دا ءدارىستىڭ تاقىرىپتارى: “اباي ءداۋىرى”، “ابايدىڭ ءومىربايانى”، “ابايدىڭ پوەمالارى”، “ابايدىڭ اقىن شاكىرتتەرى”، ت.ب. ۇلگىدە جازىلعان. ال د. وماروۆ وقۋلىعىندا “ابايدىڭ كەمەلدەنۋ ارنالارى”، “اباي – ويشىل”، “اباي الەم بولمىسىنىڭ نەگىزدەرى تۋرالى”، “اباي مۇراسىن قوعام ومىرىندە قولدانۋ جولدارى” دەگەن تاقىرىپتاردان تۇرادى، ءار تاقىرىپ بىرنەشە تاقىرىپشالارعا بولىنگەن. ەندى سوزىمىزگە دالەل رەتىندە “اباي بولمىسىنىڭ نەگىزدەرى تۋرالى” تاقىرىبىن تالداپ كورەيىك. “جاراتۋشىنىڭ الەمدىك كورىنىسى” ساباعىن اۆتور بىلايشا تۇسىندىرەدى: “اللا تاعالانىڭ جوعارى تۇلعاسى ءوزىنىڭ دەنەسىنەن ءتۇرلى ەنەرگيالاردى ءبولىپ شىعارادى. ولاردى ۆەدالاردا سانسكريت تىلىندە براھمان نەمەسە براھمادجوتي (براھمان – جان، دجوتي – ساۋلە) “جاننىڭ ساۋلەسى” دەيدى. “جان. جاننىڭ سيپاتتارى مەن قاسيەتتەرى” ساباعىندا دا “بۇل كۇردەلى سۇراققا ۆەدا ىلىمىنەن جاۋاپ تابۋعا بولادى ەكەن. ۆەدا ىلىمىندە سانسكريت تىلىندە ءتىرى جاندى “اتما” دەپ اتايدى. “اتما” – بولمىستىڭ بولىنبەيتىن ەڭ كىشكەنە بولشەگى” دەپ تاپتىشتەي جونەلەدى. “جاننىڭ قايتادان دەنە الۋ زاڭدىلىعى” ساباعىندا: “ادام بالاسىنان ماحشاردا سۇراۋ الاتۇعىن قىلىپ جاراتقاندىعىندا ءارى ادىلەت، ءارى ماحاببات” دەيدى اباي. بۇل تازارتۋدىڭ ۇزاق جولى. كوبىنەسە جان يەسى بۇل جولدى ءبىر ومىردە ءوتىپ ۇلگەرە المايدى. ول ءبىر دەنەدەن ەكىنشى دەنەگە اۋىسىپ، كوپتەگەن ءومىر تۇرلەرى ارقىلى ءومىردىڭ جەتىلۋ جولىنداعى ساتىلارمەن بىرتىندەپ تازارۋ بارىسىندا رۋحاني الەمگە جەتە الادى» دەپ د. وماروۆ سەنىمدى قورىتادى. وسىلايشا بۇل تاقىرىپتى 15 ساباققا ءبولىپ وتكىزەدى. د. وماروۆ قاي ساباعىندا بولسىن، ۆەدا ىلىمىنە سۇيەنەدى، ونسىز ءبىر قادام دا اتتاپ باسپايدى، ءسىزدى دە ەگەر “ابايتانۋدان” ءدارىس بەرگىڭىز كەلسە ۆەدا ءىلىمىن كوبەيتۋ تابليتساسىنداي جاتقا بىلۋگە ءماجبۇر ەتەدى…

قازاقتىڭ قارا ءسوزىنىڭ مايىن تامىزىپ، تىلسىم دۇنيەگە ەنۋگە قۇشتارلىق تانىتقان، تارلان جازۋشى تاكەن الىمقۇلوۆ “جۇمباق جان” كىتابىندا اباي مۇراسىنا جاۋاپكەرشىلىكپەن قاراۋدى ەسكەرتەدى: “اباي مۇراسى اسىعىستىقتى، ۇشقارىلىقتى، دالسىزدىكتى كوتەرمەيدى. بۇل مۇرانى ۇعىنۋعا دارىن جەتپەسە شارا جوق، ال دارىن جەتسە، ونىڭ قاتارىندا جاۋاپتى ىزدەنىستەر، تەرەڭ تولعانىستار، بايسالدى پايىمداۋلار بولۋى شارت. جاقسىعا ءسۇيسىنۋدىڭ تاماشاعا تامسانۋدىڭ ارعى جاعىندا قۇنارلى دا قوسالقى دۇنيەلىكتەر دامدىلىگى ەكى ۇشتى”،– دەيدى.

قازىرگى كۇنى دە اباي “جۇمباعىن” شەشۋگە تالاپتانۋشىلار كوبەيۋدە، قۋانارلىق جاعداي، بىراق سولار ابايدىڭ “جەتى جۇمباعىنىڭ” شەشۋىن دوسىم وماروۆتىڭ تاپقانىنان حاباردار ما ەكەن؟..

امالسىز قايتالاپ ايتۋعا تۋرا كەلەدى، د. وماروۆتىڭ “ابايتانۋ كۋرسى” كىتابى جۇيەسىز جازىلىپ، ۇزىك-ۇزىك ويلاردان قۇرالعان، پىكىرلەرى قايشىلىقتى. اۆتور ابايدىڭ اۋزىنا اللا تاعالانى سالىپ، ەڭ جوعارى رۋحتىڭ كۇيىن ۇزىن سونار سارىنمەن ايتادى. بىراق، يسلام ىلىمىمەن ۆەدا قالاي ۇندەسسىن، اۆتور ءوز ايتقانىنا ءوزى قارسى شىققانى بايقالادى.

قاراپايىم ءبىر مىسال: «بۇعان دەيىندە ءتيىپ-قاشىپ ولەڭ جازىپ، جازعاندارىن كوكباي ءسوزى دەپ تاڭبالاپ كەلگەن ويشىل ەندى حالقىن اعارتۋ، نادانداقپەن كۇرەسۋ جولىنداعى كۇشتى قۇرال رەتىندە اقىندىقتى مىقتاپ قولعا الدى» دەپ ابايدىڭ اقىندىققا ەشكىمنىڭ كۇشتەۋىنسىز سانالى تۇردە بارعانىن ايتادى، ال ەندى جوعارىدا كەلتىرىلگەن بەسىنشى سەبەبىندە “ولەڭ جازۋ اباي ءۇشىن نەگىزگى ماقسات ەمەس. ول ولەڭدى جازايىن دەپ ۇمتىلماسا دا، اقىن جانى نازىك الەمگە ەنگەندە ولەڭ وزىنەن ءوزى تۋى مۇمكىن” دەۋى قالاي؟ كىتاپتا “اباي مۇراسىنىڭ مەملەكەت قۇرىلىسىن جەتىلدىرۋ­دەگى ءرولى. مەملەكەتتىك وركەندەۋ جولدارى” دەگەن ۇلكەن تاقىرىپپەن ساباق ءوتۋ ۇسىنىلادى. تاقىرىپقا دەندەپ ەنىپ، وقىپ شىققاندا قازاقستاننىڭ مەملەكەتتىك قۇرىلىسى تۋرالى مۇلدەم ءسوز بولماي، تاقىرىپقا قاتىسسىز باسقا ماسەلەلەردى ايتقان: “ۆەدا ىلىمدەرى كونە داۋىرلەردە جوعارى رۋحاني دەڭگەيىندەگى مەملەكەتتىڭ بولعانىن جانە ونداي مەملەكەتتىڭ سيپاتى بولعاندىعىن ايتادى» دەپ كەلەدى دە “بەلگىلى ءبىر باعىت الۋ ءۇشىن ۆەدا داۋىرىندەگى مەلەكەت قۇرىلىسىنا كوز جۇگىرتىپ وتەيىك” دەپ الىپ، ودان ءارى كىتاپتىڭ التى بەتىن – براھماندار – رۋحاني ادامداردى; كشاتريلەر – پاتشالار، اسكەر باسىلار، ەل باسقارۋشىلاردى; ۆايشيلار – شارۋالار، ساۋداگەرلەر، بانكير، قازىرگى سوزبەن ايتقاندا بيزنەسمەندەردى; شۋدرالار – باسقالارعا قىزمەت جاسايتىن ادامداردى بىلدىرەتىنىن تۇسىندىرۋگە ارنايدى. سوڭىندا “وكىنىشكە قاراي، ءۇندىستاندا ۆارناشراما ادامداردى تۋعان وتباسىنا بايلانىستى بولەتىن كاستالىق جۇيەگە اينالىپ كەتتى” دەپ اۆتور قاتتى قىنجىلادى.

اتالمىش كىتاپتى قولعا العان مۇعالىم اۆتوردىڭ كىتاپتى م. اۋەزوۆشە ومىربايانىمەن باستاپ، سوڭىن قازىرگى كۇنگى ەلىمىزدىڭ ساياسي جاعدايىمەن، ءسوز اراسىندا ەلباسىنىڭ 2030 جىلعا دەيىنگى قازاقستاننىڭ دامۋ ستراتەگياسىن بەلگىلەگەن باعدارلاماسىن ايتا وتىرىپ ءبىتىرۋىن كورگەندە تاۋەكەل دەپ وسى وقۋلىقتاعىداي وقىتۋعا كىرىسەرى حاق جانە د. وماروۆتىڭ جازعان “ابايتانۋ كۋرسىن” نەگىزگە الىپ تۇسىندىرسە، قازاق ۇلتىنىڭ ونىڭ رۋحاني قۇندىلىقتارىن وركەندەتۋگە ەمەس، كەرىسىنشە وقىرماندارىنىڭ تۇسىنىك – تانىمىن مۇلدە باسقا ارناعا بۇراتىنداي اسەردە قالدىق، سەبەبى بۇرىن قازاق ادەبيەتىنىڭ ەشبىر سالاسىندا ايتىلماعان اتاۋلار مەن تۇسىندىرمەلەر كوپتەپ كەزدەسەدى».

مىنەكي، اكادەميك اعا، ءبىز ءالىمىز كەلگەنشە دوسىم وماروۆ وقۋلىعىنا وسىلايشا تالداۋ جاسادىق، وسى تالداۋىمىزعا ءالى كۇنگە دەيىن «سەنىكى دۇرىس ەمەس» دەپ قارسى تالداۋ جاساعان نە فيلوسوفتى، نە ءدىنتانۋشىنى كەزدەستىرمەدىك. ءبىز ءسىزدىڭ ماقالاڭىزدى كورگەندە 2013 جىلدان بەرى جالپى ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپتەرگە ق.ر.ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىنىڭ بۇيرىعىمەن تاڭداۋ ءپان رەتىندە ەنگەن «ابايتانۋ» ءپانىنىڭ قانداي دارەجەدە بەرىلىپ جاتقانى تۋرالى جان-جاقتى، ساليقالى پىكىر ايتقان ەكەن دەپ ويلاپ قالدىق.

قازاقتى دىنىنەن، تىلىنەن، سالت-داستۇرىنەن اجىراتۋدى كوزدەگەن شەتەلدىك دۇشپاندارىمىزدىڭ تۇزاعىنا ءتۇسىپ قازاق ۇلتىنا مۇلدە جات قۇندىلىقتاردى اباي مۇرالارى ارقىلى ادەيى بۇرمالاپ جازعان كىتاپتاردى بۇرقىراتىپ شىعارىپ جاتقان «اداسقان قازاقتار» اعايىندى دوسىم جانە اسان وماروۆتى قولداۋشى بولعانىڭىز، قانداي وكىنىشتى؟ ايتارىڭىز بولسا پىكىرلەسۋگە، ساناسۋعا دايىنبىز، ارتىق كەتسەك كەشىرىم سۇراۋدان دا ارلانبايمىز اكادەميك-اعا..؟

جابال شويىنبەت،
«حاكىم اباي» عىلىمي-زەرتتەۋ
ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى، ف.ع.ك.

Abai.kz

11 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

العىس ايتۋ كۇنى

العىس ايتۋ كۇنى جانە ونىڭ شىعۋ تاريحى

جومارتبەك نۇرمان 1578
الاشوردا

قوجانوۆ مەجەلەۋ ناۋقانىندا (جالعاسى)

بەيبىت قويشىباەۆ 2277
عيبىرات

قايسار رۋحتى عازيز جان

مۇحتار قۇل-مۇحاممەد 3594