بەيسەنبى, 28 ناۋرىز 2024
بارەكەلدى! 6768 54 پىكىر 9 قاڭتار, 2019 ساعات 11:09

ماۋلەن اشىمباەۆ: قازاق مەملەكەت قۇراۋشى ۇلت ەكەنىن اشىق ايتۋىمىز كەرەك

قاراعاندى – تالاي تالانت پەن دارىنداردىڭ كىندىگىن كەسىپ، توماعاسىن سىپىرعان، قازاق ءۇشىن قۇت دارىپ، باق قونعان قاستەرلى مەكەن. سوڭعى اپتادا وسى ءبىر ولكەگە ەلدىڭ نازارى ەرەكشە اۋدى. ماسەلەنىڭ ءمانىسى دە بارشاعا ءمالىم.

بۇگىن ىشكى ىستەر ءمينيسترىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى جانات سۇلەيمەنوۆ ارنايى ءباسپاسوز ءماسليحاتىن وتكىزىپ، ماسەلەنىڭ ءمان-جايىن ءتۇسىندىرىپ بەردى. اتالعان ءىس بويىنشا ناقتى شارالار قولعا الىنىپ، تەرگەۋ امالدارىنىڭ جۇيەلى تۇردە جۇرگىزىلىپ جاتقاندىعىن دا ايتتى. قازىردىڭ وزىندە وسى ىسكە قاتىسى بار دەگەن كۇدىكپەن 8 ادامنىڭ ۇستالعانى، تاعى بىرەۋىنە ىزدەۋ جاريالانعانى بەلگىلى بولىپ وتىر. بۇل كەشەندى جۇمىستار ناقتى ناتيجەسىن بەرىپ، جاۋاپتى ادامدار زاڭعا سايكەس جازالارىن الادى.

وسى رەتتە، ورىن العان جايتقا قاتىستى از-كەم ءوز ويىمىزدى ءبىلدىرىپ، ءۇن قوسقاندى ءجون كورىپ وتىرمىن. بۇعان دەيىن تەرگەۋ امالدارى باستالىپ كەتكەندىكتەن، ىسكە كەدەرگى كەلتىرمەۋدىڭ قامىن جاساپ، سابىر ساقتاعان ەدىك.

الدىمەن، بۇل وقيعا ءبىزدىڭ دە جانىمىزعا ايازداي باتىپ، ورىمدەي جىگىتتىڭ قازاسى قابىرعامىزدى قايىستىرىپ كەتكەنىن ايتقىم كەلەدى. سوعان بايلانىستى قايتىس بولعان ازاماتتىڭ وتباسىنا قايعىلارىنا ورتاقتاسىپ، وبلىستىق فيليالىمىز ارقىلى كوڭىلىمىزدى بىلدىردىك.

جالپى وسى ءبىر جايت قوعامىمىزدا تاتۋلىق پەن تۇراقتىلىقتى ساقتاۋعا قاتىستى ءالى دە جەتىلدىرۋدى قاجەت ەتەتىن تۇستاردىڭ بار ەكەنىن كورسەتىپ بەردى. ءبىز مۇنداي جاعدايدا، ەڭ بىرىنشىدەن، بارلىق ءىس-ارەكەتىمىزدى ەلدىڭ بىرلىگىن ساقتاۋعا باعىتتاۋىمىز كەرەك. ويتكەنى قازىرگىدەي الەمدىك گەوساياسي جاعدايدىڭ ۋشىعىپ تۇرعان شاعىندا وسىنداي كيكىلجىڭدەردى ءوز مۇددەسىنە پايدالانىپ كەتكىسى كەلەتىن كۇشتەردىڭ بار ەكەنى بەلگىلى. ولاردىڭ كوزدەيتىنى ءبىزدىڭ بۇگىنگى بىرتۇتاستىعىمىزعا جىك ءتۇسىرىپ، ىرگەمىزدى ىدىراتۋ. سوندىقتان وسىنداي ايتاقتارعا ەرمەي، ەڭ اۋەلى ىشكى تۇراقتىلىعىمىزدى ساقتاۋعا، ونى ودان ءارى نىعايتۋعا اسا ءمان بەرۋىمىز كەرەك دەپ ەسەپتەيمىن.

وسى تۇستا وسالدىق تانىتقانداردىڭ عۇمىر بويى تىرنەكتەپ جيعان-تەرگەنىن ءبىر-اق كۇندە جوعالتىپ، بىرلىگى مەن بەرەكەسىنەن ايىرىلىپ قالعانىن دا كوزىمىز كورىپ ءجۇر. ال سول بىرلىك پەن بەرەكەنىڭ ار جاعىندا ەلدىك، مەملەكەتتىلىك، تاۋەلسىزدىك دەيتىن قاستەرلى ۇعىمدار تۇر. سوندىقتان قاسىقتاپ جيعانىمىزدى شەلەكتەپ توگىپ الماۋ ءۇشىن بىرلىگىمىزدى بەكەمدەپ، تۇراقتىلىعىمىزدى ساقتاۋدى ءبىرىنشى كەزەككە شىعارۋىمىز كەرەك. بۇل – قازاقستاندا تۇراتىن بارلىق حالىققا جۇكتەلەر جاۋاپكەرشىلىك.

ارينە، وسى جاعدايعا بايلانىستى كەيبىرەۋلەر الەۋمەتتىك ماسەلەلەردى دە كوتەرىپ، ءىستىڭ بايىبىن باسقا باعىتقا قاراي بۇرۋدى كوزدەيتىندەرىن ءبىلدىرىپ قالىپ جاتىر. دەسەك تە، ەلىمىزدە الەۋمەتتىك سالانى جاقسارتۋ ءۇشىن قىرۋار شارۋانىڭ اتقارىلعانىن، وزەكتى دەگەن ماسەلەلەردىڭ ءوزى وڭ شەشىمىن تاۋىپ، كوپ ءتۇيىننىڭ كۇرمەۋى شەشىلە باستاعانىن ايتۋىمىز كەرەك. سول باستاعان ءىستى جالعاستىرۋ ءۇشىن دە ءبىز بىرلىگىمىزدەن ايىرىلماي، ونى قايتا كۇشەيتە تۇسۋگە ءتيىسپىز.

سونداي-اق قازاقستانداعى الەۋمەتتىك احۋالعا تەك قازاق ۇلتى ەمەس، ەلدەگى بارلىق ەتنوس وكىلدەرى دە جاۋاپتى ەكەنىن جانە سونى سەزىنۋى كەرەكتىگىن ەرەكشە اتاپ وتكىم كەلەدى. سول سەبەپتى بارلىق حالىق ورتاق ماقساتقا ۇيىسۋى قاجەت. بىرلىك پەن تۇراقتىلىقتى دارىپتەپ، كەز كەلگەن ماسەلەنى اقىلعا سالىپ شەشۋگە ماشىقتانۋىمىز كەرەك. بۇل – ءبىز ۇمتىلعان دامىعان، باسەكەگە قابىلەتتى قوعامنىڭ بەينەسى.

ءبىزدىڭ كەز كەلگەن ۋاقىتتا كۇن تارتىبىنەن تۇسپەيتىن تاعى ءبىر ەڭ باستى ماسەلەمىز – تاۋەلسىزدىگىمىزدى نىعايتۋ. ونىڭ كىلتى بىرلىك پەن ىنتىماقتا ەكەنىن اتا-بابامىز ءاۋ باستان ايتىپ كەتكەن. سونىڭ ارقاسىندا، ياعني قازاقستاندى مەكەندەگەن بارلىق حالىقتىڭ باسىن ءبىر ارناعان توعىستىرۋ ارقىلى ءبىز بۇگىنگى جەتىستىكتەرگە قول جەتكىزدىك.

ءبىز كوپەتنوستى ەل بولۋدى ءوزىمىز تاڭداپ العانىمىز جوق. بۇل – تاريحتىڭ تارتۋى. سوندىقتان وسى باسىمدىعىمىزدى ءوز پايدامىزعا جاراتا ءبىلۋدىڭ ماڭىزى زور. وسى رەتتە بارلىق ازاماتتارعا بىردەي مۇمكىندىكتەر قالىپتاستىرۋ ارقىلى ەلىمىزدەگى ءار ۇلت وكىلىنە جاۋاپكەرشىلىك جۇكتەلەتىنىن ەسكەرۋىمىز كەرەك. سونداي-اق قازاق حالقىنىڭ دا جاۋاپكەرشىلىگى ارتا تۇسەتىنى انىق.

تاعى ءبىر ماڭىزدى جايت، قازاقستان كوپەتنوستى مەملەكەت بولعانىمەن، قازاق حالقىنىڭ مەملەكەت قۇراۋشى ۇلت ەكەنىن اشىق ايتۋىمىز كەرەك. وعان ەشكىمنىڭ كۇمانى دە بولماۋى ءتيىس. ءتىپتى قازاق ءتىلىنىڭ مەملەكەتتىك ءتىل بولۋىنىڭ وزىندە دە ۇلكەن ءمان جاتىر. بىراق ەشكىمدى الالاماي، بارلىق ازاماتقا ورتاق مۇمكىندىك قالىپتاستىرۋ وركەنيەتتىڭ بەلگىسى جانە تۇراقتى دامۋدىڭ كەپىلى ەكەنىن ۇمىتپايىق.

سونىمەن قاتار ەلباسىنىڭ «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسى، «ۇلى دالانىڭ جەتى قىرى» اتتى باعدارلامالىق ماقالاسى، ۇلتتىق كودتى ساقتاۋ، اتا-بابامىزدىڭ ءداستۇرىن دارىپتەپ، كەڭ جازيرا دالامىزدىڭ الەمدىك وركەنيەتتەگى ۇلەسى سياقتى اۋقىمدى جۇمىستار ۇلتتىق سانامىزدى جاڭعىرتۋعا باعىتتالعانى بەلگىلى. وسى جۇمىستاردىڭ بارلىعى اتا-بابامىزدىڭ ارمانى بولعان مەملەكەتتىگىمىزدى كۇشەيتۋگە جانە تاۋەلسىزدىگىمىزدى ماڭگىلىك ەتۋگە ارنالعانىن ەستەن شىعارماۋىمىز كەرەك.

سوندىقتان ءبىز بىرلىكتى تۋ ەتىپ، ەلدىكتىڭ ىرگەسىنە سىزات تۇسىرەتىن كەز كەلگەن قاۋىپكە قارسى تۇراتىن يممۋنيتەت قالىپتاستىرۋىمىز قاجەت. ۇلتىمىزدىڭ ەرتەڭىنە جانىمىز شىن اشىسا، ۇرپاققا بىرلىگى بەكەم، ىنتىماعى جاراسقان مەملەكەت قالدىرۋدى ويلاۋىمىز كەرەك. وسى جولدا ءبارىمىز ءبىر كىسىدەي اتسالىسىپ، اقىلمەن ارەكەت ەتەيىك.

ماۋلەن اشىمباەۆ،

«نۇر وتان» پارتياسى توراعاسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى 

Abai.kz

54 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

العىس ايتۋ كۇنى

العىس ايتۋ كۇنى جانە ونىڭ شىعۋ تاريحى

جومارتبەك نۇرمان 1559
الاشوردا

قوجانوۆ مەجەلەۋ ناۋقانىندا (جالعاسى)

بەيبىت قويشىباەۆ 2249
عيبىرات

قايسار رۋحتى عازيز جان

مۇحتار قۇل-مۇحاممەد 3499