سەنبى, 20 ءساۋىر 2024
3489 1 پىكىر 8 قاڭتار, 2019 ساعات 10:56

سەيسمولوگ: قازاقستانعا سەيسميكالىق قاۋىپسىزدىك تۋرالى زاڭ كەرەك

سەيسمولوگيا ينستيتۋتى ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى نۇرسارسەن وزبەكوۆ ازاتتىققا بەرگەن سۇحباتىندا قازاقستانداعى سەيسميكالىق قاۋىپتى ايماقتار، ارنايى كارتا جاساۋ، ماماندار دايارلاۋ مەن سەيسميكالىق قاۋىپسىزدىك تۋرالى زاڭ قاجەتتىگى تۋرالى ايتادى.

نۇرسارسەن وزبەكوۆتىڭ مالىمدەۋىنشە، قازاقستان تەرريتورياسىنىڭ 40 پايىزعا جۋىعى سونداي قاۋىپتى ايماققا جاتادى. ولار - شىعىس قازاقستان، جامبىل، الماتى وبلىستارى مەن الماتى قالاسى، تۇركىستان جانە قىزىلوردا وبلىستارى. ماڭعىستاۋ وبلىسى ءىشىنارا ورتا دەڭگەيلى سىلكىنىس قاۋپى بار ايماققا جاتادى. وسى وبلىستار بويىنشا كەشەندى تۇردە عىلىمي زەرتتەۋ جۇرگىزىلەدى. بىراق قازىرگى تالاپ بويىنشا ەۋرو-8 ستاندارتىنا ساي كارتا جاساۋ كەرەك بولىپ وتىر.

"ماسەلەن، بۇرىن ءبىز سىلكىنىس قاۋپىن، ءدۇمپۋ كۇشىن تەك قانا بالل بويىنشا ەسەپتەسەك، ەندىگى جەردە ۇدەۋلىك كۇشىنىڭ كورسەتكىشىمەن كورسەتەمىز. ول ەكى جىلدىق ينتەرۆال ارالىعىندا جاسالىنعان. بۇل ەلىمىزگە سىرتتان كەلەتىن ينۆەستورلارعا قولايلى جاعداي جاساۋ، ياعني ينۆەستور قاراجاتىنىڭ قاۋىپسىزدىگىنە كوز جەتكىزۋ ءۇشىن كەرەك. نەگىزىندە 2015 جىلى ەلىمىز بويىنشا وسى ەۋروستاندارتقا سايكەس اۋدانداستىرۋ كارتاسىن جاساپ شىعارعانبىز. بىراق مۇنىڭ ماسشتابى وتە ۇساق بولعاندىقتان ودان اقپارات الۋ قيىن. سوندىقتان قازىر ءار وبلىس كارتالاردى جاڭا ستاندارتقا سايكەس جەكە جاساۋدى قولعا الدى. ول ءۇشىن مەملەكەت تاراپىنان ءتيىستى نورماتيۆتىك قۇجاتتار دايىندالدى. 2021 جىلعا دەيىن جاساپ شىعارامىز", - سەيسمولوگ.

ونىڭ ايتۋىنشا، ەلدى تولعاندىرىپ جۇرگەن ءۇشىنشى ماسەلە – جەر سىلكىنىسىن بولجاۋ. ء"بىز ءۇش كەزەڭدى كۇشتى جەر سىلكىنىسىن بولجاۋ ءتاسىلىن ۇسىنىپ وتىرمىز. بولجاۋدىڭ ءوزى ءۇش ساتىعا بولىنەدى. ۇزاق مەرزىمدى – بەس جىلدان جەتى جىلعا دەيىن، ورتا مەرزىمدى – ءبىر جىلعا دەيىن جانە قىسقا مەرزىمدى – ساعاتتىق، تاۋلىكتىك. وسى ءۇش ماسەلەنى بىردەي شەشۋ كەرەك. ءبىز قازىر 5-7 جىلدىق بولجام كارتاسىن وزىندىك دارەجەدە جاساي الامىز. بۇعان قاتىستى ەشكىمنەن كەم ەمەسپىز. ورتا مەرزىمدى، ياعني ءبىر جىلدىق سەيسميكالىق بولجامدى جاساۋعا دا قابىلەتىمىز جەتەدى".

سەيسمولوگيا ينستيتۋتى قازاقستاندا نەگىزىنەن عىلىمي-زەرتتەۋ جۇمىستارىمەن اينالىسادى. ول سەيسمولوگيالىق ادىستەمەلىك ەكسپەديتسياسى قوسالقى ۇيىمىمەن بىرگە جۇمىس ىستەيدى. بۇل مەكەمەنىڭ قازاقستان بويىنشا 63 ستانتسياسى بار.

Abai.kz

1 پىكىر