كەشە الماتىداعى «الاتاۋ ءداستۇرلى ونەر تەاترىندا» حالىقارالىق ءداستۇرلى ونەر فەستيۆالى ءوتتى. «الاتاۋ الابىندا» دەپ اتالاتىن شارا الماتى قالاسى كۇنى مەرەكەسىنە ورايلاستىرىلعان ەكەن.

«تۇركسوي» ۇيىمى دەمەۋشىلىك كورسەتىپ، «الاتاۋ ءداستۇرلى ونەر تەاترى» ۇيىمداستىرعان بۇل شارا الماتىدا العاش رەت وتكىزىلدى. باردىق. كوردىك. ەندى كورگەنىمىزدى جازامىز.

حالىقارالىق ءداستۇرلى ونەر فەستيۆالىنە قازاقستاننىڭ ءداستۇرلى ونەر شەبەرلەرىمەن قاتار، تۇركى الەمىنىڭ ونەر مايتالماندارى قاتىستى.  اتاپ ايتساق، تۇركيا، ءازىربايجان، وزبەكستان، قىرعىزستان، بۋراتيا، تاتارستان، باشقۇرتستان، تاۋلى التاي، ساحا (ياكۋتيا) ەلدەرىنەن كەلگەن شەبەرلەر ۇلتتىق ناقىشتا ونەر كورسەتتى.

فەستيۆالدە قازاقستاننىڭ ءار وڭىرىنە ءتان ءداستۇرلى ءان مەكتەپتەرى تانىستىرىلدى. سونىڭ ىشىندە، ماڭعىستاۋ، باتىس قازاقستان، سىر بويى، وڭتۇستىك قازاقستان، قاراتاۋ-سارىسۋ، جەتىسۋ، ارقا، شىعىس قازاقستان، ىلە-التاي-تارباعاتاي ماقامدارىمەن ءان، كۇي، جىرلار ورىندالدى.

فەستيۆالگە قاتىسۋشى شەتەلدىك ونەرپازدار دا وزدەرىنە ءتان ۇلتتىق ءداستۇرلى ونەرلەرىن جيىلعان كورەرمەنگە پاش ەتتى. اسىرەسە، ساحا قىزى يۋليانا كريۆوشاپكينانىڭ «وتانىمنىڭ سۇلۋلىعى كومپوزيتسياسىنا» ەرەكشە توقتالا كەتكەندى قۇپ كوردىك. يۋليانا كريۆوشاپكينا ياكۋتيادان كەلگەن ەكەن. ول ءوز كومپوزيتسياسىندا جىلدىڭ ءتورت مەزگىلىن ايشىقتايتىن تابيعات داۋىستارىن شاڭقوبىزبەن كورسەتتى. سونداي-اق، تۇركى جۇرتىنا ءتان توتەمدىك بەينەلەردى، كوكبورى، جىلقى داۋىستارىن ەرەكشە ورىندادى. كومەي ءانى نەگىزىندە شاڭقوبىزدىڭ سۇيەمەلدەۋىمەن ورىندالعان كومپوزيتسيا كورەرمەننىڭ ەرەكشە ىقىلاسىنا بولەندى.

قىرعىز قومۋزشىلارى دا تەاترعا جيىلعان جۇرتتىڭ ۇلكەن قوشەمەتىنە يە بولدى. «اكاك» قومۋزشىلار ءانسامبلى قىرعىز كۇيشىسى نيازاالى بوروشەۆتىڭ «كارا وزگوي» كۇيىن ورىندادى.

تاۋلى التايدان كەلگەن التاي قىز چەينەش بايتۋشكينا تاۋلى التايدىڭ حالىق كۇيى «اق تىلەكتى» ورىنداسا، ءازىربايجاننان كەلگەن ونەرپاز چينارا گەيداروۆا شۋشتەر ستيلىندەگى يمپروۆيزاتسياسىن كورسەتتى.

بۋراتيادان كەلگەن جارگال وموكتۋەۆ «ساياناي ماكتىاال» اتتى كومەي ءانىن ورىندادى. ال تۇركيالىق ونەرپاز چەنگيز بۋتۋن تۇرىكتىڭ حالىق كۇيى «اتا قورقىتتى» ورىنداپ كورەرمەن ىقىلاسىنا بولەندى.

دۇيسەن قاسەيىنوۆ، تۇركسوي حالىقارالىق ۇيىمىنىڭ باس حاتشسى:

-كەڭەس وداعى تاراپ، تاۋەلسىز التى تۇرىك رەسپۋبليكاسى تۇركى حالىقتارىنىڭ ورتاسىنداعى ءۇزىلىپ قالعان مادەني قاتىناستاردى جانداندىرۋ ماقساتىندا تۇركسوي حالىقارالىق ۇيىمىن قۇرۋ تۋرالى شارتقا الماتىدا قول قويعان. بۇگىندە قۇرىلعانىنا 25 جىل تولاتىن ۇيىمعا تۇركىتىلدەس حالىقتار تۇراتىن 14 رەسپۋبليكا مۇشەلىككە ءوتتى.  تۇركى الەمىنىڭ يۋنەسكو-سى دەپ تانىلعان ءبىزدىڭ ۇيىمنىڭ نەگىزگى ماقساتى مەن مىندەتى دە وسى تۇركىتىلدەس حالىقتاردىڭ الەم مادەنيەتىنە قوسقان ۇلەسىن، مادەني مۇرالارىمىزدىڭ ەڭ وزىق ۇلگىلەرىن الدىمەن تۇركىتىلدەس حالىقتارعا، سوسىن ادامزاتقا تانىتۋ جانە وسى قۇندىلىقتاردى كەلەشەك ۇرپاق ساناسىنا ءسىڭىرۋ.

ءبىز وسى جاۋاپكەرشىلىك پەن مىندەتتى ەسكەرە وتىرىپ، مادەنيەت پەن ونەردىڭ بارلىق سالاسىندا ءىرى جوبالاردى جۇزەگە اسىرىپ كەلەمىز.  الەمدىك ماسششتابتاعى جۇزدەگەن شارانى وتكىزۋدە تۇركىتىلدەس ەلدەر باسشىلارىنىڭ قولداۋىن ايتقان ابزال. اسىرەسە، ەلباسىمىز نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ كورسەتىپ وتىرعان قولداۋى وزگەگە ۇلگى بولۋى كەرەك.  

جاھاندانۋ ءداۋىرى ءاربىر ەتنوستىڭ الدىنا ۇلكەن ماىندەتتەر قويىپ وتىر. بۇگىندە ءاربىر ۇلت ءىرى مادەنيەتتەردىڭ ىقپالىنا ءتۇسىپ، جويىلىپ كەتپەۋدىڭ امالدارىن جاساپ باعۋدا.  الايدا، وسىنداي كۇردەلى كەزەڭدە باس-باسىنا جەكە سۇرلەۋ ىزدەگەنشە،  ءتۇبى ءبىر، ءتىلى ورتاق تۋىسقان حالىقتار رۋحانيات سالاسىندا بىرىگىپ قيمىلداۋ كەرەك. سوندا عانا تىعىرىقتان شىعار جول تابىلادى. وسىنداي جولدىڭ ءبىرى ۇلى ءداستۇردى دارىپتەۋ. ونى كەلەشەك ۇرپاق ساناسىنا ءسىڭىرۋ ەكەن ءسوزسىز.

سونداي ۇلى مۇرالاردىڭ ءبىرى قازاقتىڭ ءداستۇرلى ونەرى. ونى يگەرۋ، حالىقتىڭ قاجەتىنە جاراتۋ ءبارىمىزدىڭ ورتاق مىندەتىمىز. وسىدان وتىز جىل بۇرىن، سوناۋ كەڭەس كەزەڭىندە ۇلتتىق مۋزىكا وقىتۋ جۇيەسىنىڭ ۇمىتىلۋعا شاق قالعان ۋاعىندا ءداستۇرلى ءان مەكتەپتەرى مەن ۇلتتىق كونسەرۆاتوريادان جەكە كافەدرا اشقان باسشى رەتىندە، بۇگىنگى ءداستۇرلى انشىلىك مەكتەپتەردىڭ قايتادان جاڭعىرىپ، ءداستۇرلى انشىلەردىڭ جاڭا تولقىنى قالىپتاسقانىن كورۋ مەن ءۇشىن ەرەكشە قۋانىش.

يشمورات يلباكوۆ، باشقۇرتستان رەسپۋبليكاسىنىڭ حالىق ءارتيسى، حالىقارالىق جانە بۇكىلرەسەيلىك بايقاۋلاردىڭ لاۋرەاتى:

-وسى الاتاۋ تەاترىندا حالىقارالىق فەستيۆال ءوتىپ جاتىر. وسىعان قاتىسقانىما وتە قۋانىشتىمىن. وسىنداي فەستيۆالدەر حالىقتاردىڭ بىرلەسۋىنە، مادەنيەتىن دارىپتەۋدە، ءار ۇلتتىڭ ۇلتتىق اسپاپتارىن كورسەتۋدە، ءبىر-ءبىرىنىڭ مادەنيەتىمەن تانىسۋدا وتە ۇلكەن ماڭىزعا يە.

ۇلجان بويبوسىنوۆا، قر ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى، ىقىلاس اتىنداعى حالىق مۋزىكالىق اسپاپتار مۇراجايىنىڭ جەتەكشىسى:

-الاتاۋ الىبىندا اتتى حالىقارالىق ءداستۇرلى ونەر فەستيۆالى بىزدە ءوتىپ جاتقانى اسا قۋانتارلىق جايت. ويتكەنى، بىلتىر ءدال وسى فەستيۆال رەسپۋبليكالىق دەڭگەيدە وتكەن ەدى. بيىل مىنە، كورىپ وتىرعاندارىڭىزداي، حالىقارالىق دەڭگەيگە ۇلاسىپ جاتىر.

ونەرپاز رەتىندە بۇگىنگى كۇندەگى ءداستۇرلى ونەرىمىزدىڭ كەڭ اۋقىمدا دارىپتەلۋىنە، ءارى قاراي جالعاسۋىنا، كەلەشەك ۇرپاققا جەتۋىنە بۇل ۇلكەن ناسيحات بولارى انىق. الاتاۋ ءداستۇرلى ونەر تەاترىن باسقارىپ وتىرعان ازامات، ءداستۇرلى ونەر مايتالمانى بەرىك ءجۇسىپ مىرزانىڭ مۇرىندىق بولۋىمەن، تۇركسوي ۇيىمى مەن الماتى قالالىق اكىمدىگى قولداپ وتكەن بۇل شارا ءارى قاراي دا جالعاسىن تابادى دەپ ويلايمىن.

(اكاك قومۋزشىلار ءانسامبلى. قىرعىزستان)

(يۋليانا كريۆوشاپكينا. ساحا. ياكۋتيا)

نۇرگەلدى ابدىعانيۇلى

Abai.kz