جۇما, 29 ناۋرىز 2024
5204 7 پىكىر 12 تامىز, 2018 ساعات 23:35

سۋۆوروۆ نوعايلاردى قالاي قىردى؟

1783 جىلى پاتشانىڭ پارمەن بەرۋىمەن سۋۆوروۆ نوعاي مەملەكەتىن جويىپ جىبەرۋ ءۇشىن جورىققا اتتانادى. ەڭ الدىمەن يمپەراتور سارايىندا نوعايلاردى ورال وڭىرىنە جەر اۋدارۋ جوسپارى جاسالعان.

پاتشانىڭ وڭتۇستىكتەگى ورىنباسارى كنياز پوتەمكين بۇل جۇمىستى سۋۆوروۆقا سەنىپ تاپسىرادى. بىراق تۇتاس ءبىر ۇلتتى تۇرعىلىقتى جەرىنەن جەر اۋدارۋعا باعىتتالعان ارەكەتتىڭ سوڭى قاناقاي مىرزا، تاۋ سۇلتان، نۇراددين، مۇسا مەن قارا سمايىلدىڭ باسشىلىعىمەن بولعان ۇلكەن كوتەرىلىسكە ۇلاسىپ كەتەدى. ال جازالاۋشى جاساق ورايىن تاۋىپ، تاڭعى نامازعا جىعىلعان كوتەرىلىسشىلەردىڭ ۇستىنەن تۇسەدى.

مۇنداي ۇرىمتال ءساتتى قولدان شىعارعىسى كەلمەگەن سۋۆوروۆ بىردەن شابۋىلعا شىعۋعا بۇيرىق بەردى. كەسكىلەسكەن شايقاس كۇنى بويى جالعاسادى. تەك كەش قارايعاندا عانا نوعايلار ۇرىس سالا وتىرىپ ىعىسا باستايدى. وسى ۇرىستا شەگىنگەندەردى وكشەلەي قۋعان ءبىر عانا نيجەگورود پولكى بالا-شاعا دەمەي 10 مىڭنان استام نوعايدى اياۋسىز ولتىرگەن. بۇدان ارعى شايقاستا كوتەرىلىسشىلەردى باستاپ شىققان ءبىر كەزدەگى قۇدىرەتتى نوعاي مىرزالارىنىڭ بارلىعى مايدان دالاسىندا ءشاھيت بولادى. ۇلىسىن قورعايمىن دەپ باسىن بايگەگە تىككەن قاھارمان باتىرلاردىڭ اتاقتى ءۇرىم-بۇتاعى دا كوپ ۇزاماي تۇگەل قىلىشقا ءىلىندى. كەيىن بۇل سوعىستىڭ سوڭى بارلىق نوعايلاردى جاپپاي قىرىپ-جويۋعا ۇلاسىپ كەتتى.

بۇل گەنوتسيدكە سولتۇستىك قاپقازداعى اسكەرلەر مەن كازاكتاردىڭ بارلىعى قاتىستىرىلادى. قاندى قاساپ كەزىندە 500 مىڭنان استام نوعاي قىرعىنعا ۇشىراپ، ميلليوننان استامى تۇركياعا بوسىپ كەتۋگە ءماجبۇر بولدى. وسى وقيعانى بايانداپ بەرگەندە ەكاتەرينا ەكىنشى «نوعاي ماسەلەسىن» تۇبەگەيلى شەشتىك دەپ قاتتى قۋانعان كورىنەدى.

تۇركىلەردەن «تازارعان» الىپ ايماققا كەيىن ول سلاۆياندار مەن نەمىستەردى قونىستاندىرادى. ەڭ وكىنىشتىسى، ءبىز ءالى كۇنگە دەيىن سۋۆوروۆتىڭ وسىنداي «كوزسىز ەرلىكتەرىنە» تامسانۋدان تانباي كەلەمىز.

جولىمبەت ماكىشەۆ

Abai.kz

7 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

العىس ايتۋ كۇنى

العىس ايتۋ كۇنى جانە ونىڭ شىعۋ تاريحى

جومارتبەك نۇرمان 1575
الاشوردا

قوجانوۆ مەجەلەۋ ناۋقانىندا (جالعاسى)

بەيبىت قويشىباەۆ 2268
عيبىرات

قايسار رۋحتى عازيز جان

مۇحتار قۇل-مۇحاممەد 3577