ۇلتتىڭ ۇلى تۇلعالارىنىڭ ارۋاعىنا تيىسپەيىك
پەندەشىلىك ءار ادامنىڭ باسىندا بولادى. 1969 جىلى جازعا سالىم الماتىداعى «جەتىسۋ» گازەتىنىڭ رەداكتسياسىنا ءشامشى قالداياقوۆ كەلدى. «ءشامشى، ءشامشى» دەستى جۋرناليستەر. سەكرەتاريات بولىمىندە ەكەن. جاسپىز، قۇلاعىمىز ەلەڭ ەتتى. اندەرىن ءوزىمىز ءسۇيىپ تىڭدايتىن كومپوزيتورعا بارىپ سالەم بەردىك. نەشە ءتۇرلى اڭگىمەلەردى جىبەرىپ وتىر. ۋاقىت تۇسكە جاقىنداعان. ءبىر كەزدە: «اي، جىگىتتەر، ۇيگە كىرگەن جىلانعا اق قۇيىپ شىعارادى» دەۋشى ەدى، ماعان اق ەمەس ءبىر ستاقان قىزىل بولسا دا جەتەدى. قايسىڭ بارسىڭ؟!» دەگەنى. رۇستەم دەگەن سۋرەتشى-رەتۋشەر اعامىز ورنىنان تۇرىپ «شاكە، ءجۇرىڭىز! دەدى. رەداكتسيا ول كەزدە فۋرمانوۆ پەن سوۆەت كوشەلەرىنىڭ قيىلىسىندا. ءبىرىنشى قاباتتا اسحاناسى بولاتىن. رۇستەم اعا سول جەردەن شاكەڭنىڭ «بۇيىمتايىن» ورىنداپ ريزا قىلىپ جىبەرىپتى.
ال وسى پەندەشىلىگى ءۇشىن، ءجۇز گرامم ءىشتى ەكەن دەپ ءشامشىنى جەك كورۋگە بولا ما؟ ءشامشىنى ءبىز ۇلى كومپوزيتور بولعانى، ارتىندا ولمەس مۇرا قالدىرعانى، سول مۇرادان ءالى كۇنگە سۋسىنداپ جۇرگەنىمىز ءۇشىن جاقسى كورەمىز عوي. «ۆالس كورولى» اتانعان ءشامشى – ماڭگىلىك! وعان «نەگە قازاق مەكتەپتەرى ءۇشىن كۇرەسپەدى»، كومپارتياعا قارسى نەگە جاسىرىن پارتيا قۇرمادى» دەپ ايىپ تاعا المايمىز عوي.
وسىنداي تاعى ءبىر مىسال. سول «جەتىسۋ» گازەتىنىڭ رەداكتسياسىنا ۇمىتپاسام، 1972 جىلى بولۋ كەرەك، اقىن مۇقاعالي ماقاتاەۆ كەلە قالدى. رەداكتسيادا ءجاميلا مولداباەۆا دەگەن اپاي بولاتىن. سول كىسىگە ارسالاڭداپ «اپكە» دەپ امانداسىپ جاتتى. ءسال «بۋى» بار سياقتى. شاعىن حوللدا ەكەۋى سويلەسىپ تۇرعان. كەنەت شۋ شىقتى. سويتسەك، گازەتتىڭ حات ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى تاسەمەن ءجۇسىپوۆ دەگەن قارت جۋرناليست بولاتىن، ءوز بولىمىندە ىستەيتىن جاميلاعا كەلگەنىن جاراتپاي مۇقاعاليعا «كەت!» دەپ وزىنشە سەس كورسەتىپ تۇرىپتى. الاتاۋداي الىپ تۇلعالى مۇقاڭ قاراپ تۇرسىن با: «جاتا قالىپ اۋناسام استىمدا قالاسىڭ عوي!» دەپ جاتتى.
ەشكىمگە تيىسكەن جوق، باسقا ەشكىمدە شارۋاسى جوق. كەگەندىك اپكەسىنە ەركەلەپ كەلىپ امانداسايىن دەگەن شىعار، ءارى كەتسە ءبىر-ەكى سوم اقشا سۇراماق بولعان شىعار. بىراق ادامداردىڭ پسيحولوگياسى سولاي، انشەيىن پەندەشىلىگى ءۇشىن، ءسال ءىشىپ تۇرعانى ءۇشىن ۇناتپاي ورتاسىنان قۋعىسى كەلىپ تۇر. مۇقاڭدى بۇدان كەيىن دە كيروۆ كوشەسىندەگى «شاحتادان»، پانفيلوۆ كوشەسىندەگى «گارموشكادان» جاس اقىنداردىڭ ورتاسىندا تالاي كوردىك. بىراق مۇقاڭنىڭ پەندەشىلىكتەرىن ويلاماپپىز دا. كەرىسىنشە كىتاپتارىن جاستانىپ، ولەڭدەرىن جاتتاپ وستىك.
بىزگە قىمباتى – مۇقاڭنىڭ داۋىلپاز جىرلارى. حالىق ماحابباتىنا بولەنۋى دە سول ونەرىنىڭ ارقاسى. «ول كەزىندە نەگە ۇلتتىڭ ءسوزىن سويلەمەدى؟» دەۋ اداسقان سۇراق. مۇقاڭنىڭ جىرلارى – ۇلت ءۇشىن، ۇلتتىق سانا كۇرەس. اتىراۋلاعان جۇرەگىن جالاۋ ەتىپ ادىلدىك ىزدەگەنى راس. اركىم ءوزىنىڭ قولىنان كەلگەنىن جاسايدى. قولىنان كەلگەنىمەن ورتاق ىسكە ۇلەس قوسادى. «ولسە ولەر مۇقاعالي ماقاتاەۆ، الايدا ولتىرە الماس ولەڭدى ەشكىم» دەگەن مۇقاڭ – قازاق پوەزياسىنىڭ اقيىعى. بۇل حالىقتىڭ بەرگەن باعاسى.
ۇلتتىڭ ۇلى تۇلعالارىنىڭ ارۋاعىنا ءتيىسۋ – ۇيات!
مارات توقاشباەۆتىڭ Facebook-تەگى پاراقشاسىنان
Abai.kz
