كوكە
قازاقتىڭ قارا ءسوزىنىڭ قابىلانى
راحىمجان وتارباەۆتىڭ رۋحىنا!
«يمانعالي كەزدەسىپ، حال سۇرادى. «جاقسى، – دەدىم...
– ءبىر بۇتىم – جايىقتا، ءبىر بۇتىم – قايىقتا...»
راحىمجان وتارباەۆ
كوكەسى!
جانى – زارلى، جايى – مۇڭدى،
كەشپەدىك ارتىق تۋعان «ايىبىڭدى»...
تاستى جارعان تالانتتى تاس-تالقان قىپ،
جايىعىڭ قايدا اكەتتى قايىعىڭدى؟..
ماحامبەت جەتتى مە الدە جەلكەنمەنەن؟..
الدىندا بايماعانبەت ەلپەڭدەگەن...
«اقىرىپ تەڭدىك سۇراۋ...» – ءبارى بەكەر،
قىرشىن-عۇمىر وتەدى «ەرتەڭ»-مەنەن...
قازاقتىڭ قابىلانى ەڭ – ءسوزىڭ دارا،
جازىلدى ما، ايتپاعىڭ-عازالناما؟..
ورتەڭدى ورتەيتۇعىن – ءوزىڭ ەمەس،
ەرتەڭگە جەتەتۇعىن – ءسوزىڭ عانا...
اعالىق اقپەيىلمەن دەمەدىڭىز،
«شەرحانامدى كەلىپ كور...» – دەپ ەدىڭىز...
شىعارمالىق سىر-ساندىق – تىم قۇپيا،
تۇڭعيىقتان تابىلدى كەرەگىڭىز...
تاريحتىڭ تىزبەلەدىڭ سىرىن باتىل،
تانىمىڭ – قان مەن جۇرەك، جۇلىندا تۇر...
قازاقتىڭ سەمگەن ءتىنىن تىلگىلەدى،
بەيبارىس، ماحامبەت پەن سىرىم باتىر.
مەزەت سايىن رۋحى جالىنداعان،
مۇڭ-زارى ءار دەمىمەن قالىڭداعان...
– «كوكە» دەگەن ءدۇر ءسوزىڭ قانداي ءتاتتى؟!.» –
دەپ بالاشا قۋاندى ارىندى اعام.
«قازاقتىڭ ءاربىر ءسوزى – سەزىم-بالداي،
تىپىرشىتىپ، تۇرمايدى ءتوزىمدى الماي...»
ءۇزىلىس ۇزاق ۇستاپ، گۇر-سىلكىندى:
– ««كوكە» دەگەن، ءىنىم-اي، ءسوزىڭ قانداي!»
...«كوكە» دەسە، كورەمىن – ساعىمداردى،
كوكەلەرىم ورگىزگەن قالىڭ مالدى...
بۇل ءسوزدى ەسكى مىسىر جازىعىندا،
بەيبارىس بابام تالاي ساعىنعان-دى...»
...سالىستىرىپ سىرلى مەن سۇرسىزداردى،
الىستىرىپ قۇندى مەن قۇنسىزداردى...
وي-قيالمەن عاسىرلار قاشىپ كەتكەن،
كەنەتتەن راقىم كوكەم ءۇنسىز قالدى...
...«كوكە» دەسە – كوڭىل بوس، ەزىلەمىن...
ءوزىمدى پاك سابيدەي سەزىنەمىن.
قۇدىرەتىن ءدۇر ءسوزدىڭ شىن ۇعىنعان،
ءوز اكەمنەن كەيىنگى – ءوزىڭ ەدىڭ...
«كوكە» دەسە – اكەمدى كورگىم كەلگەن،
قولدان ۇستاپ، ارتىنان ەرگىم كەلگەن...
بالالىقتىڭ پاك ءيىسىن بۇرقىراتىپ،
اڭگەلەگىن باقشامنىڭ تەرگىم كەلگەن...
پاك شاعىڭ – بالاماسىز جالعىز باقىت،
سەن-داعى پاكتى ءسۇيدىڭ «بايعىزدى اتىپ...»
شىندىقتى الداسپانمەن قورعاشتادىڭ،
اينالا دۇشپانىڭدى اندىزداتىپ...
جەك كوردىڭ دارىنسىزدىڭ داليعانىن،
تەكتىلىك جولعا قۇربان – نار يمانىڭ...
قايىعىڭدى جەتكەرىپ، جالعادىڭ با،
كەمەسىنە ءابىش پەن فاريزانىڭ؟!.
ساعىنىپ، سارعايدىڭ-اۋ، اسىلداردى،
(كەتە باردىڭ قيىپ تا اسىل جاردى...)
ەسەپشىل ەسەرلەرگە ۇلگى قىلىپ،
شىن قىمبات قاستەرلىگە باس ۇرعاندى...
جۇرەكتى قايعى-كولگە باتىرعانداي،
سىيمادىڭ... سىيعىزبادى – تاقىر ماڭداي...
تىم اسىعىس-ۇسىگىس اتتان سالدىڭ،
ءابىشىڭ مەن فاريزاڭ شاقىرعانداي...
...ءپانيدىڭ الدى – شاتتىق، ارتى – جەتىم...
جاراتقاننىڭ كەتپەيدى شارتى شەتىن!
جولىقتىر جۇماقتىڭ ءبىر ساتىسىندا،
جالعاننىڭ كورە الماعان جارتى بەتىن...
ايىلىن جيا الماسا سوتقار-جۇرەك،
پايىمىڭ زاپىرانىن اقتاردى كەپ...
جۇرەكتىڭ ءبارى بىردەي تازا بولماس،
وكىنبە: «اق قاعازدا – داق قالدى!» دەپ...
...مۇراسى مولتىلدەگەن مول دايەكپەن،
سوزدەرىن نانعا جاققان مايداي ەتكەن...
مەن بىلەم ءبىر ادامدى كۇنگە ۇمتىلعان،
وزىنە كوڭىلى ءبىر تولماي وتكەن!..
...قيا الماي، ەسىل ەلىڭ – باتار مۇڭعا،
تارازىڭ تەڭسەلمەگەي – حاق الدىندا!
قياندا جۇرەك قونىپ، كوڭىل تولعان،
كوكەشىم، اق كۇنىڭە جەتە الدىڭ با؟!.
***** ***** *****
...جايىقتا التى الاشىڭ نالادا تۇر...
قايىققا نەگە اسىقتىڭ اعا-باتىر؟..
اق كەمەڭ اق جەلكەنىن جەلبىرەتىپ،
الىستا اعاراڭداپ بارا جاتىر...
مىڭجان بايجانين
الماتى ءشارى.
18-20 اقپان 2018 جىل.
Abai.kz
