سارسەنبى, 24 ءساۋىر 2024
جاڭالىقتار 2487 0 پىكىر 23 جەلتوقسان, 2010 ساعات 04:22

ەسەپ تۇگەلوۆ. قازاقستانداعى حريستياندار حاقىندا

جاقىندا عانا وتكەن حالىق ساناعىنىڭ دەرەكتەرىنە سۇيەنەتىن بولساق، قازاقستان ازاماتتارىنىڭ 4190128-ءى نەمەسە 26,2 پايىزى وزدەرىن «حريستياندارمىز» دەپ ەسەپتەيتىندەرىن مالىمدەپتى. وكىنىشكە وراي، ولاردىڭ قايسىسى پراۆوسلاۆ، قايسىسى كاتوليك نە پروتەستانت ەكەنىن اجىراتۋ قيىنعا سوعىپ وتىر.

مىسالى، بۇگىنگى كۇنى ەلىمىزدەگى ورىستاردىڭ سانى 3793764 ادامدى نەمەسە حالىقتىڭ 23,7 پايىزىن قۇرايدى. بۇلاردىڭ قاتارىنا 333031 ۋكرايندار (2,1 پايىز) مەن 66476 بەلورۋستاردى (0,7 پايىز) قوسۋعا بولادى. وسى ءۇش سلاۆياندىق حالىقتىڭ سانىن قوسساق، ولار 4193271 ادام بولادى نەمەسە رەسپۋبليكا حالقىنىڭ 26,5 پايىزىن قۇرايدى ەكەن.

بۇلارعا ءتۇبى حريستيان بولىپ سانالاتىن 178409 نەمىستەردى (1,1 پايىز), 34057 پولياكتاردى (0,2 پايىز), 100385 كارىستەردىڭ (0,6 پايىز) ءبىراز بولىگىن قوسۋعا بولادى. شامالاساق، ەلىمىزدەگى حريستيانداردىڭ سانى 4506122 ادامعا دەيىن نەمەسە 28,4 پايىزعا دەيىن جەتۋى مۇمكىن.

ياعني تەگى حريستيان ۇلىستاردىڭ 2,2 پايىزى (356 مىڭ ادام) يا باسقا دىنگە ەنگەن، يا وزدەرىن اتەيستەرمىز دەپ وتىر. ساناقتىڭ دەرەگىنە سەنسەك، جالپى باسقا دىندەگىلەر مەن اتەسيتەردىڭ سانى سانى 480616 ادامدى نەمەسە 3 پايىزدى قۇرايدى ەكەن!

قازاقستاننىڭ ايماقتارىنداعى حريستيانداردىڭ ۇلەسى جاعىنان ولاردىڭ ەڭ كوپ شوعىرلانعان جەرلەرى مىنالار: سولتۇستىك قازاقستان، قوستاناي، كەرەكۋ، قاراعاندى، اقمولا، شىعىس قازاقستان وبلىستارى.

جاقىندا عانا وتكەن حالىق ساناعىنىڭ دەرەكتەرىنە سۇيەنەتىن بولساق، قازاقستان ازاماتتارىنىڭ 4190128-ءى نەمەسە 26,2 پايىزى وزدەرىن «حريستياندارمىز» دەپ ەسەپتەيتىندەرىن مالىمدەپتى. وكىنىشكە وراي، ولاردىڭ قايسىسى پراۆوسلاۆ، قايسىسى كاتوليك نە پروتەستانت ەكەنىن اجىراتۋ قيىنعا سوعىپ وتىر.

مىسالى، بۇگىنگى كۇنى ەلىمىزدەگى ورىستاردىڭ سانى 3793764 ادامدى نەمەسە حالىقتىڭ 23,7 پايىزىن قۇرايدى. بۇلاردىڭ قاتارىنا 333031 ۋكرايندار (2,1 پايىز) مەن 66476 بەلورۋستاردى (0,7 پايىز) قوسۋعا بولادى. وسى ءۇش سلاۆياندىق حالىقتىڭ سانىن قوسساق، ولار 4193271 ادام بولادى نەمەسە رەسپۋبليكا حالقىنىڭ 26,5 پايىزىن قۇرايدى ەكەن.

بۇلارعا ءتۇبى حريستيان بولىپ سانالاتىن 178409 نەمىستەردى (1,1 پايىز), 34057 پولياكتاردى (0,2 پايىز), 100385 كارىستەردىڭ (0,6 پايىز) ءبىراز بولىگىن قوسۋعا بولادى. شامالاساق، ەلىمىزدەگى حريستيانداردىڭ سانى 4506122 ادامعا دەيىن نەمەسە 28,4 پايىزعا دەيىن جەتۋى مۇمكىن.

ياعني تەگى حريستيان ۇلىستاردىڭ 2,2 پايىزى (356 مىڭ ادام) يا باسقا دىنگە ەنگەن، يا وزدەرىن اتەيستەرمىز دەپ وتىر. ساناقتىڭ دەرەگىنە سەنسەك، جالپى باسقا دىندەگىلەر مەن اتەسيتەردىڭ سانى سانى 480616 ادامدى نەمەسە 3 پايىزدى قۇرايدى ەكەن!

قازاقستاننىڭ ايماقتارىنداعى حريستيانداردىڭ ۇلەسى جاعىنان ولاردىڭ ەڭ كوپ شوعىرلانعان جەرلەرى مىنالار: سولتۇستىك قازاقستان، قوستاناي، كەرەكۋ، قاراعاندى، اقمولا، شىعىس قازاقستان وبلىستارى.

بارلىق حالىق

حريستياندار

سالماق ۇلەسى

قازاقستان رەسپۋبليكاسى

16009597

4190128

26,2

اقمولا

737495

326864

44,3

اقتوبە

757768

130138

17,2

الماتى

1807894

313898

17,4

اتىراۋ

510377

36192

7,1

باتىس قازاقستان

598880

148137

24,7

جامبىل

1022129

137672

13,5

كاراعاندى

1341700

601315

44,8

قوستاناي

885570

473306

53,4

قىزىلوردا

678794

19007

2,8

ماڭعىستاۋ

485392

44122

9,1

وڭتۇستىك قازاقستان

2469357

150365

6,1

كەرەكۋ

742475

337113

45,4

سولتۇستىك قازاقستان

596535

351339

58,9

شىعىس قازاقستان

1396593

520177

37,2

استانا ق.ءا.

613006

142917

23,3

الماتى ق.ءا.

1365632

457566

33,5


الداعى جىلدارى قازاقستانداعى حريستيانداردىڭ بولاشاعى نە بولماق؟ جوعارىدا اتالعان ەتنيكالىق توپتاردىڭ سانى جىل سايىن كەمىپ وتىر. ماسەلەن، 1999 جىلعى ۇلتتىق ساناق دەرەكتەرىمەن سالىستىرعاندا ون جىلدىڭ ىشىندە ەلىمىزدەگى ورىستاردىڭ سانى 686911 ادامعا نەمەسە 15,3 پايىزعا، ۋكرايندار - 214034 نەمەسە 39,1 پايىزعا، بەلورۋستار - 45448 نەمەسە 40,6 پايىزعا، نەمىستەر - 175053 نەمەسە 49,5 پايىزعا، پولياكتار - 13245 نەمەسە 28 پايىزعا كەمىگەن!

ەگەر وسى ۇردىستەر ساقتالاتىن بولسا، الداعى ون جىلدا حريستيانداردىڭ سانى بىلاي بولىپ وزگەرەدى:

ەتنوستار

2009 جىلعى سانى

كەمۋ بولجامى

پايىز

2019 جىلعى بولجامدىق سانى

2029 جىلعى بولجامدىق سانى

ورىستار

3793764

15

3223764

2740199

ۋكرايندار

333031

39

203148

123920

بەلورۋستار

66476

40

39885

23950

نەمىستەر

178409

49

90098

45000

پولياكتار

34057

28

24521

16000

بارلىعى

4405737

 

3581416

2949069

 

ەگەر ءدال بۇگىنگى ەتنودەموگرافيالىق ۇردىستەر (حالىقتاردىڭ ورتا جاسىنىڭ ۇلعايۋى، بالا تۋدىڭ ازايۋى، باسقا ەلدەرگە كوشۋ ت.ب.) ون جىل بويى ساقتالىپ وتىرسا، قازاقستانداعى حريستيانتەكتى حالىقتاردىڭ سانى 2019 جىلى 3,5 ميلليون ادامعا دەيىن كەميدى. بۇنى «تابيعي-ەۆوليۋتسيالىق بولجام» دەۋگە بولادى. ال ەگەر ەلدەگى ەكونوميكالىق جاعداي قيىنداسا، وعان ەتنوسارالىق قاقتىعىستار سياقتى قۇبىلىستار قوسىلسا، ولاردىڭ سانى كۇرت كەمۋى دە ىقتيمال. بۇنى «داعدارىستى-شيەلەنىستىك بولجام» دەۋگە بولار. وندايدان قۇدايدىڭ ءوزى ساقتاسىن دەيىك...

«تابيعي-ەۆوليۋتسيالىق بولجامعا» سالساق، ون جىلدان كەيىن قازاقستان حالقىنىڭ سانى 7-8 پايىزعا ارتىپ شامامەن 17 ميلليون 500 مىڭ ادامدى قۇراۋى مۇمكىن. ال 2029 جىلى قازاقستان ازاماتتارىنىڭ سانى 19 ميلليونعا جەتەدى دەگەن ءۇمىت بار. ەگەر وسى بولجامىمىز دۇرىس بولىپ شىعاتىن بولسا، قازاقستانداعى ەتنودەموگرافيالىق جانە كونفەسسيالىق جاعداي تومەندەگىدەي بولماق:

ەتنوستار

2019 جىلعى بولجامدىق سانى

2019 جىلعى قازاقستانداعى ۇلەس سالماعى

2029 جىلعى بولجامدىق سانى

2029 جىلعى قازاقستانداعى ۇلەس سالماعى

ورىستار

3223764

18,4

2740199

14,1

ۋكرايندار

203148

1,2

123920

0,6

بەلورۋستار

39885

0,2

23950

0,1

نەمىستەر

90098

0,5

45000

0,2

پولياكتار

24521

0,1

16000

0,08

بارلىعى

3581416

20,4

2949069

15,5

 

قانشا دەگەنمەن بۇل بولجامداردىڭ بارلىعى دا بۇگىنگى ەتنودەموگرافيالىق تەندەنتسيالارعا نەگىزدەلىپ وتىر. كەيبىر ساراپشىلاردىڭ پايىمداۋىنشا، قازاقستانداعى ورىستاردىڭ سانى الداعى ون جىلدا 10-12 پايىزعا، ال كەلەسى ونجىلدىقتا 13-14 پايىزعا دەيىن كەميدى دەگەن بولجامدار دا جوق ەمەس. ولاردىڭ پايىمدارى دۇرىس بولاتىن بولسا، وندا 2019 جىلى حريستيانداردىڭ سانى 3 ميلليون، ال 2029 جىلى نەبارى 2,3-2,4 ميلليوننان اسپايدى ەكەن.

ەلىمىزدەگى كونفەسسيالىق، ەتنودەموگرافيالىق جاعدايدىڭ قالاي وزگەرەتىنىن الداعى ۋاقىت كورسەتەدى دەپ ويلايمىز. نە بولسا دا امان بولايىق، اباي بولايىق!

«اباي-اقپارات»

 

0 پىكىر