بەيسەنبى, 28 ناۋرىز 2024
جاڭالىقتار 4679 0 پىكىر 26 قىركۇيەك, 2010 ساعات 13:27

بولات اتاباەۆ: تارىداي وي كەيدە قاۋىزعا سىيمايدى...

رەجيسسەر  بولات اتاباەۆتى ءبارى بىلەدى. ونىڭ قويىلىمدارى بۇگىنگى كۇننىڭ پەرنەسىن ءدوپ باساتىن ەرەكشەلىگىمەن جانە جاڭاشىلدىعىمەن تارتىمدى. اتىشۋلى اتاباەۆتىڭ قويىلىمدارى  ءبىر قاراعاندا تۇسىنىكسىزدەۋ بولعانمەن، ورەسى بيىك كورەرمەنىنە عانا  اسىققان ۇمتىلىس، مۇمكىن قۇشتارلىق بولار -  بىر جۇمباق سىر   ءون بويىندا بۇعىپ جاتاتىن سەكىلدى. ايتەۋىر قىزىق. قىزىق  قويىلىمدار. قىزىق رەجيسسەر. قىزىق ادام. قىزىق دەگەن ءسوزدى جاقسى ماعىناسىندا  ايتىپ وتىرمىز. قىزىق نارسە دە، قىزىق ادام دا  ايتەۋىر ءبىر قىزىقتىرماي قويمايدى عوي. بولات  ماناشۇلى ومىردە  قىزىل سوزدەن قىزىل ءىستى ۇناتاتىن ادام. مىنەزدى كىسى. تىنىم تاپپاي وقيتىن، تىنىم تاپپاي ىزدەنەتىن  رەجيسسەر. ونى وزگەلەردەن ەرەكشەلەپ  ارى كورىك بەرىپ تۇراتىن  بۋرىل تارتقان تولقىندى، بۇيرا  شاشتارى. كەيىپكەرىمىزدىڭ سان قىرلى  تالانتى بار. ىسمەر. ولاي دەيتىنىمىز ءوز سوزىمەن ايتقاندا، «ساكەن سەيفۋلليننىڭ ادەمى بوركىندەي»  قۇندىز تەرىسىمەن كومكەرىلگەن بورىكتى ءوز قولىمەن تىگىپ الىپتى. شىنىندا دا بۇل بورىك ناعىز شەبەردىڭ قولىنان شىققانداي ادەمى ەكەن.  باعباندىعى تاعى بار. كىشكەنتاي ءۇيىن كىشكەنە گۇلباقشاعا اينالدىرىپ قويىپتى. «گۇل  باپتاۋ -  سۇيىكتى ءىسىم» دەيدى ول مەيىرلەنە جىميىپ. سويلەپ كەتسە گۇلدىڭ سان قىرلى ءتۇرىن ايتادى،  ايتەۋىر ادام بالاسىنا قاجەتتى پايدالى كەڭەستەردىڭ اقىلمانىنداي. جەمىس-جيدەكتىڭ دە سورتىنان مول حاباردار ەكەنىنەن  بىلدىك.

رەجيسسەر  بولات اتاباەۆتى ءبارى بىلەدى. ونىڭ قويىلىمدارى بۇگىنگى كۇننىڭ پەرنەسىن ءدوپ باساتىن ەرەكشەلىگىمەن جانە جاڭاشىلدىعىمەن تارتىمدى. اتىشۋلى اتاباەۆتىڭ قويىلىمدارى  ءبىر قاراعاندا تۇسىنىكسىزدەۋ بولعانمەن، ورەسى بيىك كورەرمەنىنە عانا  اسىققان ۇمتىلىس، مۇمكىن قۇشتارلىق بولار -  بىر جۇمباق سىر   ءون بويىندا بۇعىپ جاتاتىن سەكىلدى. ايتەۋىر قىزىق. قىزىق  قويىلىمدار. قىزىق رەجيسسەر. قىزىق ادام. قىزىق دەگەن ءسوزدى جاقسى ماعىناسىندا  ايتىپ وتىرمىز. قىزىق نارسە دە، قىزىق ادام دا  ايتەۋىر ءبىر قىزىقتىرماي قويمايدى عوي. بولات  ماناشۇلى ومىردە  قىزىل سوزدەن قىزىل ءىستى ۇناتاتىن ادام. مىنەزدى كىسى. تىنىم تاپپاي وقيتىن، تىنىم تاپپاي ىزدەنەتىن  رەجيسسەر. ونى وزگەلەردەن ەرەكشەلەپ  ارى كورىك بەرىپ تۇراتىن  بۋرىل تارتقان تولقىندى، بۇيرا  شاشتارى. كەيىپكەرىمىزدىڭ سان قىرلى  تالانتى بار. ىسمەر. ولاي دەيتىنىمىز ءوز سوزىمەن ايتقاندا، «ساكەن سەيفۋلليننىڭ ادەمى بوركىندەي»  قۇندىز تەرىسىمەن كومكەرىلگەن بورىكتى ءوز قولىمەن تىگىپ الىپتى. شىنىندا دا بۇل بورىك ناعىز شەبەردىڭ قولىنان شىققانداي ادەمى ەكەن.  باعباندىعى تاعى بار. كىشكەنتاي ءۇيىن كىشكەنە گۇلباقشاعا اينالدىرىپ قويىپتى. «گۇل  باپتاۋ -  سۇيىكتى ءىسىم» دەيدى ول مەيىرلەنە جىميىپ. سويلەپ كەتسە گۇلدىڭ سان قىرلى ءتۇرىن ايتادى،  ايتەۋىر ادام بالاسىنا قاجەتتى پايدالى كەڭەستەردىڭ اقىلمانىنداي. جەمىس-جيدەكتىڭ دە سورتىنان مول حاباردار ەكەنىنەن  بىلدىك. بولات ماناشۇلى كەرەمەت اسپاز.  مىناۋ ءوزىم قايناتقان قۇلپىناي، قاراقات، بۇلدىرگەن توساپتارى دەپ اۋزىمىزعا توستى. جەسەڭ ءدامى ءتىل ۇيىرەدى. ءتاتتى-اق.  تارى اقتايدى. «تارىنى جاقسى كورەم. سىيلىققا دەپ جىبەرەتىن دوستارىم بارشىلىق. ۇلكەن اق تاباعىما تارىنى توگىپ اقتاپ، تازالاپ الامىن. بۇل، ارينە، كوپ ۋاقىت  الادى. اسىقپاي ويلانىپ تارىنى اقتاپ وتىرىپ، كەلەسى كورسەتىلەتىن قويىلىمىمنىڭ ساحنالىق كورىنىستەرىن مي سۇزگىسىنەن وتكىزىپ، ىشتەي ويلانىپ شەشىمىن  تاۋىپ الامىن» دەيدى ول. قىزىق . سالدەن سوڭ بولات اتاباەۆتىڭ  وز قولىنان  يمبير، تارى، بال سالىپ، قايماق قاتقان كۇرەڭ شايىن  سۇيسىنە ىشە وتىرىپ ،  سۇحباتىمىزدى  باستادىق.

-ءسىز نەمىس ءتىلدى رەجيسسەرسىز.  نەمىس ءتىلىن بالا كەزىڭىزدەن  بىلەسىز بە؟

- تالدىقورعان وبلىسىندا دۇنيەگە كەلدىم. شەشەم ارعىننىڭ قىزى. اتى -ميرتا. ءان سالاتىن ونەرى بار ەدى. مەن   ونەرپاز  ناعاشىلارىما تارتقان بالامىن. اكەم وتە سالماقتى ادام بولدى. ەكەۋمىز بالا كەزىمىزدە وتە جاقسى دوس بولدىق. مىنەزىم اشىق بولعاندىقتان پىكىرىمدى، بارلىق ويىم-قيالىمدى  اكەمە اشىق ايتا بەرەتىنمىن. مەنى تىڭداپ، ءار ءسوزىمدى قۋاتتاپ، قولداپ وتىراتىن. ءبىزدىڭ اۋىلدا  نەمىستەر كوپ بولدى. نەمىس بالالارىمەن بىرگە ويناپ وستىك، مەكتەپكە باردىق. سودان ءبىر كۇنى نەمىستىڭ المابەت اپپاق قىزىنا عاشىق بوپ قالدىم. نەمىسشە اعىپ تۇرمىن. بىراق مەكتەپتە قاسىنا باتىرسىنىپ بارعانمەن، ءتىلىم بايلانادى دا قالادى. جۇرەگىم الىپ-ۇشىپ، اقىن دا بوپ كەتتىم. امال نەشىك، ول قازاقشاعا قاراڭ ەدى. اي ساۋلەسى كول بەتىنە تۇسكەندە، شەگىرتكەلەر شىرىلداپ، قۇستار قاناتتارىن سۋدىرلاتىپ ۇشقاندا، شىركىن-اي، بۇل الەمگە سىيماي كەتەمىن. اھىلاپ-ۋھىلاپ، ۇيقىسىز جۇرگەن كۇيىمدى سەزگەن اكەم : «نە بولدى؟» دەپ سۇرادى. «عاشىقپىن، - دەدىم، - نەمىسكە»  «وندا ءجۇر» دەدى. قاراڭعى تۇندە اكەمە ەرىپ كەلەمىن. قايدا بارا جاتىرمىز؟ اكەمنىڭ اڭگىر تاياعى كۇتىپ تۇرما ەكەن؟  ايتەۋىر قالشىلداپ ۇشىپ كەلەمىن. بالامىن عوي. سودان ءبىر كەزدە الگى نەمىس قىزىنىڭ ۇيىنە كەلدىك. «بار، تەرەزەسىن قاق!» دەدى.  نەمىستەردىڭ ۇيىندەگى تەرەزەنىڭ  پەردەلەرى ۇلبىرەگەن اپپاق،  ادەمى بوپ كەلەتىن.  ادەمى پەردەسى بار تەرەزەنى تىقىلداتىپ تۇرمىن. ءبىر كەزدە تەرەزەنىڭ ار جاعىنان التىن شاشى توگىلىپ،  كوك اسپانداي ءمولدىر كوزى جارق ەتىپ عاشىعىم كورىندى. «نە كەرەك؟» دەگەندەي يەگىن كوتەردى. مەن ساسىپ قالدىم دا: «ەشتەڭە» دەپ باسىمدى شايقادىم. ول ماعان اڭ-تاڭ بوپ قارادى دا، تەرەزەنىڭ پەردەسىن جاپتى. جۇگىرىپ اكەمنىڭ قاسىنا باردىم.    «شارۋا ءبىتتى» دەدىم. «بۇگىن ءتاتتى ءتۇس كورىپ، تىنىش ۇيىقتايتىن شىعارسىڭ» دەپ اكەم مەنى جەتەكتەپ ۇيگە قايتتى.

- قىزىق بولعان ەكەن. سودان سوڭ نە بولدى؟

- نە بولۋشى ەدى. نەمىس نەمىستى ءسۇيدى. مەن ارتيست بولام دەپ ارمان ارقالاپ، الماتىعا كەتتىم. تەاتر ينستيتۋتىنىڭ  اكتەرلىك بولىمىنە قۇجات تاپسىردىم. ءبىرىنشى سىناقتان امان-ەسەن ءوتتىم. ەكىنشى سىناققا كەلگەندە قىزىق بولدى. ءبىز ءوزى بەس-التى بالا ەمتيحانعا بىرگە دايىندالىپ، بىرگە جۇرەتىنبىز. مۋشكەتەرلەر سياقتى، «ءبىرىمىز ءبارىمىز ءۇشىن، ءبارىمىز ءبىرىمىز ءۇشىن»  دەگەن ۇلى ۇرانىمىز بولدى. سودان توپتانىپ سىناققا كەلدىك. مانەرلەپ ولەڭ وقىپ، ءۇزىندى ايتىپ جاتىرمىز. ءبىر كەزدە ەمتيحان قابىلداپ وتىرعان  اپايدىڭ شاعالاداي  شاڭق ەتپەسى بار ما؟! ويباي-اي، شوشىپ كەتتىك. سويتسەك، ءبىر مۋشكەتەرىمىزدىڭ كوزى قيتار ەكەن. ەموتسياعا بەرىلىپ، ءۇزىندى وقي جونەلگەندە ەكى كوزى كيتارلانىپ، ەكى جاققا سالەم بەرىپ كەتكەن عوي. الگى اپاي « كوتەك! بۇل ەكىنشى تۋرعا قالاي ءوتىپ كەتكەن؟» ايقاي سالعانى.  اۋديتوريادان جىلاپ قيتار دوس كەتتى. ونىڭ سوڭىنان بارلىق دوسى اتىپ شىقتىق.  وسىمەن ارتيستىك وقۋ ءبىتتى. وقىمايمىز دەدىك. ەندى قايدا بارامىز؟ شەت تىلدەر ينستيتۋتى دەگەن جازۋى بار جەرگە كەپ قۇجات تاپسىرىپ، نەمىس فاكۋلتەتىنە وقۋعا ءتۇسىپ كەتتىم. اقىرىندا نەمىس تىلىنە دەگەن قۇشتارلىعىم كۇشتى بولىپ، قىزىل ديپلوممەن ءبىتىرىپ شىقتىم. شەشەمنىڭ قۋانىشى ەرەكشە ەدى. ايتەۋىر مەنىڭ جىن قۋعان  ارتىس بولماي، ءتارتىپتى ادام - مۇعالىم بولعانىما  شۇكىرلىك ەتىپ ءجۇردى. يستيتۋت بىتىرگەن سوڭ، الماتىداعى  «دوستىق» ۇيىندە  دىنمۇحاممەد احمەتۇلى قوناەۆتىڭ قارىنداسى فازيلا احمەتوۆانىڭ قاراۋىندا  رەفەرەنت بولىپ قىزمەت ەتتىم. شەتەلدەن كەلگەن قوناقتارعا قالانى ارالاتۋ، تانىستىرۋ مەنىڭ جۇمىسىمنىڭ ءبىر تارماعىنا كىرەتىن ەدى. ءبىر كۇنى گازەتتەگى حابارلاندىرۋدى كوزىم شالىپ قالدى. وندا تەمىربەك جۇرگەنوۆ اتىنداعى  تەاتر ينستيتۋتىنا ستۋدەنتتەر قابىلدايتىنى جازىلىپتى. جۇگىرىپ ءجۇرىپ رەجيسسەر بولىمىنە  قۇجات تاپسىردىم. ەندى ەمتيحانعا بارام دەپ جۇرگەندە، قىرسىق شالىپ  تاپ سول كۇنى شەتەلدەن دەلەگاتسيا كەلە قالماسى بار ما؟! سودان قوناقتاردى  قالامەن تانىستىرۋ ءۇشىن پانفيلوۆ پاركىنە الىپ كەلدىم. كوڭىلىم الاقۇيىن. ەمتيحانعا قالاي بارامىن؟ سودان بەتتىڭ ارىن بەلبەۋگە ءتۇيدىم دە، شەتەلدىكتەرگە: «وسى ارادا ەكى  ساعات ايالداي  تۇرىڭىزدارشى. ەكى ساعاتتان سوڭ كەلىپ الىپ كەتەمىن. وسى ەكى ساعاتتا مەنىڭ مەنىڭ تاعدىرىم شەشىلگەلى تۇر، ەمتيحان تاپسىرۋعا بارۋىم كەرەك. مەنى دۇرىس ءتۇسىنىپ، قولداڭىزدارشى» دەدىم. ولار مەنى ءتۇسىندى. جۇگىرىپ ەمتيحانعا كىردىم. وقۋعا قابىلداندىم. جۇمىستى تاستاپ، بولاشاق رەجيسسەر ماماندىعىن مەڭگەرۋ ءۇشىن بار ىنتاممەن وقۋعا كىرىسىپ كەتتىم. ا.ا. پاشكوۆ دەگەن كەرەمەت ۇستازىم بولدى. ينستيتۋتتى بىتىرگەن سوڭ، تەمىرتاۋعا، نەمىس تەاترىنىڭ  رەجيسسەرى  بولىپ قىزمەتكە قابىلداندىم.  تەمىرتاۋدا سەگىز جىل تۇردىم. ءبىلىمىمدى، كۇشىمدى نەمىس تەاترىن كوتەرۋگە جۇمسادىم. سونشاما كوپ ۋاقىت. شىنىمدى ايتسام، الماتىنى ساعىندىم. بالامدى، ارسەنىمدى ساعىندىم. قولىمدى  ءبىر سىلتەپ، «الماتى قايداسىڭ؟» كەتىپ تە قالعىم كەلدى. بىراق ولاي ەتە المادىم. سەبەبى، مىنا جاقتا تەاتر ۇجىمى، مەنىڭ ۇجىمىم بار ەدى. ولار مەنىڭ سولداتتارىم سياقتى  عوي.   «گۇل بولماساڭ، كۇل بول» دەپ ورتا جولدان تاستاپ كەتۋدى نامىس كوردىم. ءبىر كۇنى تەمىرتاۋعا كولبين كەلدى. اق قاعازعا ءسوزىمدى توگىلتىپ جازىپ، سان ادامنىڭ اراسىنان جۇگىرىپ ءوتىپ   كولبينگە جەتتىم. امەن تەمىرتاۋداعى نەمىس تەاترىنىڭ رەجيسسەرىمىن. بىزگە كومەگىڭىز كەرەك. بارلىعى مىنا حاتتا انىق جازىلعان» دەدىم. «وقيىن، ويلانايىن» دەدى كولبين. اراعا ءبىراز ۋاقىت سالىپ،  تەمىرتاۋداعى نەمىس تەاترىن  كولبين الماتىعا كوشىرىپ اكەلدى. تەاترعا مەكەمە، ارتىستەرگە 50 شاقتى ءۇي بەردى. سول تۇستا قازاق اعايىندار مەنى جاقتىرماي، سىرتىمنان تىلدەپ جاتتى. ۋاقىت ءوتتى. جاعداي وزگەردى. كولبين دا كەتتى. گەرمانياعا ۇدەرە كوشىپ  نەمىستەر دە كەتتى. قازىرگى نەمىس تەاترىندا  تۇقىمدىققا ءبىر نەمىس  ءارتىس قالدى.

- ءوزىڭىز دە  گەرمانياعا بارىپ،  سونداعى نەمىس تەاترىندا رەجيسسەرلىك  قىزمەتتە بولىپ قايتتىڭىز. نەمىستەردى تاڭعالدىردىڭىز با؟

- نەمىستەر تاڭعالمايدى. ولار ەسەكاربا سياقتى جۇمىس ىستەگەندى عانا بىلەدى. ماعان سىن كوزبەن قارادى. «وسى قازاقتىڭ قولىنان  نە كەلەدى دەيسىڭ» دەپ كۇماندانا قارادى. ونەر جولى - قيىن جول. ماقتانشاقتار مەن قۋىسكەۋدەلەردى ۋاقىتى كەلگەندە  جاعالاۋعا لاقتىرىپ كەتەدى. باتىستا ونەرگە، ونەر ادامدارىنا ەركىندىك بەرىلگەن. سەگىز-ون ساعات  جان قيناپ جۇمىس ىستەيدى. قالعان ۋاقىتىندا بوس. كىتاپ وقيدى ما، دەمالادى ما ءوز ەركى. ەڭبەكاقى كەلىسىم-شارت بويىنشا تولەنەدى.  ءبىر سپەكتاكل  ءبىر اي عانا ساحنالانۋى مۇمكىن. ءتىپتى ودان از ۋاقىت. سۇرانىسقا ساي بولماسا، ىعىسىپ  تۇسە بەرەدى. ولار سپەكتاكلدى تۇسىنبەسە، ەكى-ءۇش مارتە،  تىپتى ودان دا كوپ مارتە كەلىپ كورە بەرەدى. دەمەك، كورۋگە تۇرارلىق   دەگەن ءسوز. ال بىزدە شە؟ سۇمدىق تۇسىنىكسىز دەيدى دە، ورنىنان تۇرىپ جۇرە بەرەدى. ياعني، كورەرمەن ويلانبايدى نەمەسە ويلانۋعا ەرىنەدى. ولارعا جالت-جۇلت ەتكەن جارىق شام،  تارسىلداعان مۋزىكا تۇسىنىكتى. گەرمانيادا بىرنەشە سپەكتاكل قويدىم. ول ەلگە تاڭعالدىرۋ ءۇشىن ەمەس، ءوزىم  بىردەڭە ۇيرەنۋ ءۇشىن، كورۋ ءۇشىن، تاڭىرقاۋ ءۇشىن باردىم. بىزدە ەموتسياعا كوپ ءمان بەرىلسە، باتىستا  باسقا راتسيونعا نازار اۋدارىلادى. بىزدە ساحناعا شىققان قويىلىمنان تەك قانا تاربيەلىك  جاعىن ىزدەيدى. ونەردىڭ ەستەتيكالىق، تانىمدىق، اقپاراتتىق، ميفتىك  جاعىن دا تانىپ ءتۇسىنۋ بار ەمەس پە؟!

- قازاق كورەرمەندەرى سابيلىك-سانادا قالىپ بارادى دەگەنىڭىز بە بۇل..

- دراما  - تارتىس. درامادا اق، قارا، باسقا دا تۇستەر بار. مەنىڭ تۇسىنۋىمشە، بۇل ەل اق پەن قارادان باسقا ءتۇستى كورگىسى كەلمەيدى. نەمەسە كورۋگە داعدىلانباعان. كورگىش كوز، سەزگىش جۇرەك  بولماسا،  ونەر  تۇل. تەك اقشامەن، اتاق، سىيلىق  بەرۋمەن  ماسەلە شەشىلمەيدى. مىسالى، «قاراگوزدى» قويعانىمدا، مىناداي شەشىم جاسادىم: سۇيگەنىنە قوسىلا الماي ارماندا  كەتكەن قاراگوز سۇلۋدى  تابالدىرىقتىڭ استىنا تاستادىم. قاراگوزدىڭ اسىنا كەلگەندەر ونىڭ مۇردەسىن اتتاپ ءوتىپ، ساپىرىپ قىمىز ءىشىپ، ساڭقىلداپ كۇلىپ اڭگىمە سوعىپ وتىرادى.  تراگەديا ما، تراگەديا!  مۇنى كورگەندەر  ماعان قارسى سىن ايتتى.  بۇلاي ەتۋ دۇرىس ەمەس دەستى. مەن قاراگوزدىڭ تراگەدياسىن وزىمشە كورگىم، كورسەتكىم  كەلگەن شىعار. سول تۇستا ءابىش كەكىلباەۆتىڭ ماعان «ىشىندەگى قۇندىلىعى بار ىنگەن وقىس قيمىل جاساماس بولار» دەپ ايتقانى بار. «قىز جىبەكتى» قويدىم. «قىز جىبەك»  قاي كەزدە دە وزەكتى تاقىرىپ. مەنىڭ تانۋىمدا: بەكەجان  - قارا كۇش، تولەگەن - دەموكراتيا، جىبەك - حالىق. بۇل قويىلىم برەيك بيىمەن ورنەكتەلدى. قيمىل-قوزعالىس، ميميكا بي تىلىنە كوشتى. تولەگەن اسپانعا كوتەرىلىپ، جىبەك سىزىلعان قۇستىڭ قاناتىنداي كورىنىس بەرەدى. شەشىمىندە بەكەجان  كوزى اشىق، سۋعا باتپاي  تۇرىپ قالادى. بۇل «جەر بەتىندە  زۇلىمدىق  جەرلەنبەيدى»  دەگەندى بىلدىرەدى. قويىلىمنىڭ ساحنالىق كيىمدەرى قاراپايىم، الكىزىل اشىق تۇستەردەن تۇرادى. بۇل - جاستىقتىڭ ءتۇسى. بۇل قويىلىمدى قايتادان ساحنالاسام، مۇمكىن تاعى دا وزگەرىستەر  ەنگىزەتىن شىعارمىن. تاپ وسىلاي قويىلدى. ونەردە وسىلاي قالۋى  كەرەك دەگەن قاتىپ قالعان  قاعيدا  جوق  قوي.  ونەر ۇنەمى دامىپ، جەتىلىپ وتىرادى ەمەس پە؟! «ابايدى» قويعانىمدا  ساحناعا ءۇش اباي شىعاردىم. كوتەرىسشىل اباي، فيلوسوف اباي، جاس اباي. فيلوسوف اباي  اقىل-ويىمەن العا شىعادى. جۇرەگىمىزبەن سۇيەتىنىمىز دە وسى اباي ەمەس پە؟!

- «اقساراي» تەاترىن اشۋىڭىزعا نە سەبەپ بولدى؟ ەلىمىزدە تەاتر كوپ ەمەس پە؟ جۇمىسسىز قالىپ پا ەدىڭىز؟

- جۇمىسىم جوق بولعاندىقتان ەمەس، جۇمىسىم كوپ بولعاندىقتان  اشتىم بۇل تەاتردى.  2005 جىلى  جولىم ءجۇردى دەسەم دە بولادى. داۋرەن جۇماعاليەۆ دەگەن كاسىپكەر جىگىت كوپ كومەك بەردى.  م.اۋەزوۆ، ع. مۇسىرەپوۆ تەاترلارىندا قويىلىمدارىمىزدى قويىپ ءجۇرمىز. قازىرگە دەيىن  مولەردىڭ «اقىماق بولعان باسىم-اي»،  شيللەردىڭ « ماحاببات پەن زۇلىمدىق»، ءا. تاۋاساروۆتىڭ «ماحاببات ارالى»،  سونداي-اق، «شىبىن»، « قورقىنىش كوشكىنى»  تاعى دا باسقا قويىلىمداردى   ساحناعا شىعاردىق. العاشىندا 70 ءارتىس بالام بولعان. قازىر 30 شاقتىسى قالدى.  جاعدايىمىزدىڭ مۇشكىلدىگى، ءال-اۋقاتىمىزدىڭ تومەندىگى  كادىمگىدەي شارشاتىپ تاستادى. قازىرگى كۇندە ءارتىس-بالالارىم  تۇسكە  دەيىن  بىرى دۋبلياجدا، ءبىرى تەلە-راديودا، ەندى ءبىرى - كافە-باردا جۇمىس جاسايدى. تۇستەن كەيىن  رەپەتيتسياعا كىرىسەمىز. ايلىقتارى جارىتىمسىز بولعاندىقتان ماعان وكپەلەيدى. وكپەلەگەنى - ماعان سەنگەندەرى عوي. ولار جاس، تالانتتى ءارى تەاتردى  شەكسىز سۇيگەندىكتەن عانا وسىنداي ەرلىكتەرگە بارادى. قيىندىقتارعا  قارسى جۇزەدى. قاراپ وتىرىپ سۇيسىنەسىڭ، قاراپ وتىرىپ ايايسىڭ.  ونەرگە مەملەكەت تارپىنان جاردەم بولعانى، ءتۇزۋ كوزقاراس بولعانى وڭدى-اق. مادەنيەتتە « نەلزيا» دەگەن ءسوز بولماۋ كەرەك. وي، بۇل قيىن شارۋا دەپ وتىرا بەرۋگە بولا ما؟ قيىندىقتان قاشپاۋ كەرەك.  ونەردىڭ وسكەنى مادەنيەتتىڭ وسكەنىن كورسەتەدى.

- وسى كۇنى ءبىر ادامدار «مەن انا عاسىردىڭ ادامى ەدىم،  ومىرگە كەش كەلىپ قويىپپىن نەمەسە مەن  ەرتەڭنىڭ ادامىمىن» دەپ جاتادى. ءسىز قاي عاسىردىڭ ادامىسىز؟

- مەن بۇگىننىڭ ادامى بولعىم كەلەدى. سول ءۇشىن قىزمەت ەتىپ ءجۇرمىن دەپ ويلايمىن. مەنى ءبۇرتۇرلى ادام دەيدى ەكەن. ءبىرتۇرلى ادام ەمەسپىن، ءسانتۇرلى اداممىن. جان تازالىعىن ۇناتامىن. نامىسسىزداردى، ۇياتى جوقتاردى ايايمىن. ولاردى كورگەندە سونداي قىسىلىپ كەتەمىن.جۇرەگىممەن جىلاعىم  كەپ كەتەدى.

- شىن ايتاسىز با؟

- وتىرىك سويلەۋ ءۇشىن كوپ اقىل كەرەك ەمەس قوي؟!  مەن قانىم قازاق بولعاندىقتان  جانىم اشيدى قازاققا. گەرمانيادا بولعان ەكى جىلىمدى ابدەن  ىشقۇسا بوپ ارەڭ وتكىزدىم. باتىستاعى جان سۋىقتىعى  توڭدىردى. تارىداي وي كەيدە قاۋىزعا سىيمايدى عوي. ءۇيىرىڭدى اڭسايسىڭ. شىركىن-اي، قازاقتىڭ سۇراپىل، سۇمدىق كۇيلەرى-اي قانىڭدى قىزدىراتىن، ارعىماقتارى-اي دالامنىڭ  دەلەبەڭدى  قوزدىراتىن  دەيسىڭ. سونداي ساعىنىشتى ءتاتتى مۇڭ. مۇنى تەك جۇرەكپەن ۇعىنعانعا نە جەتسىن!..

- بولاشاقتا   قانداي جوسپارلارىڭىز بار؟

- ەڭ الدىمەن « اقساراي» تەاترىنىڭ  ورتا جولدا قالماي، العا قاراي قادام باسقانىن تىلەيمىن. تەاترىمىز دا اياعىن  ءتاي-ءتاي باسقان بالا سياقتى. وسى كۇنى ونەر ادامدارى اراسىندا ءبىر سىڭارجاق پىكىر قالىپتاسىپ كەتكەن. «جىلاماعان بالاعا ەمشەك بەرمەيدى» دەيدى دە، اناۋ جوق، مىناۋ جوق دەپ ەڭىرەي بەرەدى.  بالا بايعۇس ءتىلى، ءتىسى  شىقپاعاسىن جىلاماي قايتەدى؟!  بارىمىز دە بالاعا  ۇقسايمىز دەپ   اق شاشىمىز  جالپىلداپ  بۇرىش-بۇرىشتا ەڭىرەسەك، سول ادەمى كورىنىس پە؟  بىز  ءبارىمىز دە  وكىنىشتىسى، ەندى قايتىپ بالا بولا المايمىز عوي؟!  قايتەرسىز،  ۋاقىت دەگەن مىرزا تىم قاتال-اۋ...  ساحنالايتىن  دۇنيەلەرىم بارشىلىق.  مىنا نارسەنى ساحنالاماقشىمىن  دەپ داۋىلپاز سوعىپ،  جاراپازان ايتاتىن  مەن ەمەسپىن. ايتپاقشى، مەنىڭ سپەكتاكلىمدى كورگەن ءبىر ادام ماعان كەلىپ، «مىنا كەيىپكەرىڭىزدىڭ قىلىعى   پالەنشەكەڭە ۇقسايدى ەكەن» دەيدى. مەن قويىلىم قويعاندا  پالەنشەكەڭدى ويلاپپىن با؟  ول - وبراز، ساحنالىق بەينە. كوركەم ونەردى تۇسىنبەيتىندەرگە ايتارىم از. ولار ءۇشىن  مەن  بىرتۇرلى ادام بولىپ قالا بەرمەكپىن.

 

سۇحباتتاسقان

مارجان   ەرشۋ

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

العىس ايتۋ كۇنى

العىس ايتۋ كۇنى جانە ونىڭ شىعۋ تاريحى

جومارتبەك نۇرمان 1562
الاشوردا

قوجانوۆ مەجەلەۋ ناۋقانىندا (جالعاسى)

بەيبىت قويشىباەۆ 2256
عيبىرات

قايسار رۋحتى عازيز جان

مۇحتار قۇل-مۇحاممەد 3529