ەلوردا تورىندە ءوتىپ جاتقان سيرياداعى قاقتىعاستار ماسەلەسىنە ارنالعان كەلىسسوز جيىنىنا قاتىسۋشى تۇركيالىق جۋرناليست، ساياسي شولۋشى دوعان يىلدىزبەن از-كەم اڭگىمەلەسكەن ەدىك.

- دوعان مىرزا، كەشەلى-بەرى استانادا ءوتىپ جاتقان سيرياداعى احۋالدى رەتتەۋ جونىندەگى كەلىسسوزدەر قارۋلى قوس تاراپتى بىتىمگە كەلتىرە الا ما؟

- وزدەرىڭىز كورىپ وتىرسىزدار، رەسمي جيىننىڭ تەك كىرىسپە ءسوزىن عانا تىكەلەي ەفيردەن كورە الدىق. ال، قارالاتىن ماسەلە، تۇيتكىلدەرى، جۇمىس جوسپارى بارىمىزگە بەيمالىم. ەندىگىسى بەيمالىم جيىننىڭ «جابىق» فورماتتا ءوتىپ جاتقانىنان جاقتاستار مەن وپپوزيتسيالىق توپتىڭ ءوزارا ديالوگقا كەلۋ، يا بولماسا كەلمەۋىن ءتۇسىنۋ قيىن. دەگەنمەن بۇل تالاس-تارتىستىڭ قىزۋ ءجۇرىپ جاتقانىن كورسەتەدى. بۇل تۋرالى ايتۋ قيىنىراق...

- تۇركيا مەن سيريانىڭ اراسىندا دا جاعداي تۇراقتى دەۋگە كەلمەيدى... دەگەنمەن وسى جولى تۇركيا باستاماشى بولىپ وتىر.

- بۇگىنگى جينالىستان ناقتى شەشىم شىعادى دەۋ جاڭساق بولادى. ءبىر كەزدەسۋدەن ءبارى شەشىلىپ كەتپەيدى. بۇل جەردە ەڭ ءبىرىنشى كەزەكتە سيريا وپپوزيتسياسى مەن اساد رەجىمى جاقتاستارى اراسىنداعى سوعىستى توقتاتۋ ماسەلەسى تالقىلانادى. جانە ول ەلدەگى اۋىرتپاشىلىقتىڭ زاردابىنان كومەككە مۇقتاج بولىپ وتىرعان بەيبىت حالىققا كومەك قولىن سوزۋ ماسەلەسى ءسوز بولۋى مۇمكىن. ياعني، گۋمانيتارلىق كومەك جەتكىزۋگە رۇقسات الىنۋى كەرەك. تۇركيانىڭ دا ىشكى جاعدايى ءماز ەمەس. وندا دا 4 ميلليوننان استام ميگرانتتار كوشە كەزىپ ءجۇر. سيريالىق بوسقىنداردى ەۋروپا مەملەكەتتەرى قابىلداعىسى كەلمەيدى. تۇركياداعى، فرانتسياداعى، گەرمانياداعى تەررورلىق وقيعالاردان كەيىن ەۋروپا ەلدەرى شەكارالارىن مىعىمداپ، ەسىكتەرىن «قىمتاپ» جاۋىپ وتىر. بۇل ۇزاققا سوزىلاتىن پروتسەسس بولادى.

- دوڭگەلەك ۇستەل باسىنداعىلار ۇزدىك بولىپ جاتقان جارىلاستاردىڭ ۋاقىتشا توقتاۋىنا كەلىسەتىن بولار؟

- مۇمكىن. بالكىم، وسى ماسەلە بۇگىنگى كەلىسسوزدىڭ كۇنتارتىبىندەگى وزەكتى ماسەلە بولۋى دا ىقتيمال. قۇپيا جاعدايدا بولعان سوڭ، ەشتەڭەنى ناقتى كەسىپ ايتا المايدى ەكەنسىڭ. الايدا، وسى كەلىسسوز بۇۇ اياسىندا وتەتىن جەنەۆالىق جيىننىڭ جۇمىسىن جەڭىلدەتۋى ءتيىس. سيريالىق داعدارىسقا قاتىستى وڭتايلى شەشىم قابىلدانسا، العىشارتتارىن قامتاماسىز ەتسە، بۇگىنگى «استانا پروتسەسس» كەلىسسوزىنىڭ ميسسياسى ورىندالاتىن ەدى. بۇل تۋرالى قر پرەزيدەنتى ن.نازارباەۆ ءوزىنىڭ قۇتتىقتاۋىندا دا ايتىپ ءوتىپتى عوي.

Abai.kz