ءيا، كوپ ادامدى «مىناداي ىستىق كۇندە اس-سۋسىز ءبىر اي بويى قالاي اش جۇرەمىن؟» دەيتىن سۇراقتىڭ  مازالايتىنى انىق. ال ءبىر جاعىنان، اللاعا ۇنامدى امال جاساپ، ساۋاپ تا العىڭىز كەلەدى. سونىمەن، بۇل تىعىرىقتان قالاي شىعۋعا بولادى؟

بىرىنشىدەن، ءسىز ورازا ۇستايتىن جالعىز ادام ەمەسسىز

بۇل ورازانى سىزگە دەيىن دە ميلليون ادام ۇستاعان جانە اللا قالاسا، سىزدەن كەيىن دە قانشاما ادام جالعاستىرادى. جانە ولاردىڭ ءبارى دە بۇل ايدى وتە جاقسى ناتيجەمەن وتكەردى. ءبىرى ءناپسىسىن تىزگىندەپ، وزگەلەرمەن قارىم-قاتىناسىن، مىنەزىن تۇزەپ السا، ەندى ءبىرى ءبىلىم دەڭگەيىن جەتىلدىرىپ، رۋحاني قۋات، ازىق الدى. سونىمەن بىرگە، ورازا - ءبىر اي بويى اش ءجۇرۋ دەگەن ءسوز ەمەس. بار بولعانى ءسىز كۇندىز ىشەتىن تاماقتارىڭىزدى ەندى تۇندە ىشەتىن بولاسىز.

ەكىنشىدەن، ورازانىڭ قۇندىلىقتارى، اللا الدىنداعى دارەجەسى تۋرالى تولىعىراق بىلۋگە اسىعىڭىز، ءجيى ەسكە الىڭىز

اللا تاعالا قۇدسي حاديستە: «ادامزاتتىڭ بارلىق امالى ءوزى ءۇشىن، ال ۇستاعان ورازاسى مەن ءۇشىن، ونىڭ ساۋابىن ءوزىم بەرەمىن. ويتكەنى ول مەنىڭ رازالىعىم ءۇشىن تاڭ اتقاننان كۇن باتقانعا دەيىن تاعامنان، ىشىمدىكتەردەن جانە جىنىستىق قاتىناستان باس تارتتى» - دەيدى (بۇحاري، مۋسليم).  ولاي بولسا، ورازانىڭ قۇندىلىقتارى، اللا الدىنداعى دارەجەسى تۋرالى تولىعىراق بىلۋگە اسىعىڭىز، ءجيى ەسكە الىڭىز.

بۇل ءسىزدىڭ ورازاعا دەگەن قۇلشىنىسىڭىزدى ارتتىرادى. «بيىل ۇستاماي-اق قويايىن، كەلەسى جىل بار عوي» دەگەن سەكىلدى وي كەلسە، قۋىلعان شايتاننان اللاعا سىيىنىڭىز ء(اۋزۋ ءبيللاھي ءميناش-شايتونير-روجيم»). سەبەبى، ادامدى قۇلشىلىقتان توسۋ، ازعىرۋ – لاعىنەتى شايتاننىڭ ءىسى.

3. «بيىل ورازا ىستىق مەرزىمگە ءتۇسىپ تۇر عوي، ءاي، شىداي المايمىن-اۋ» دەگەن وي مازا بەرمەي جاتىر ما؟

عالىمدار ادامنىڭ قارنىندا ءوز دەنەسىن 2 تاۋلىك بويى الىپ جۇرۋگە جەتكىلىكتى دەڭگەيدە تاماق بولاتىنىن دالەلدەگەن. وسى تۇستا "وندا نەگە ادامنىڭ قارنى اشادى؟" دەگەن زاڭدى سۇراق تۋادى. راسىندا، نەگە؟ ەستەرىڭىزدە مە، الگى يتكە جاسالعان تاجىريبە بار ەدى عوي.

كۇندە ءبىر كاندەنگە جۇيەلى تۇردە ءبىر ۋاقىتتا تاماق بەرىلەدى. بىردە ءيتتىڭ تاماعىن تەسىپ، ىشىنە تۇتىك سالادى دا، كۇندە ءدال سول ۋاقىتتا بەرەتىن تاماقتى اكەلمەي قويادى. سول كەزدە يت تىپىرشىپ، مازاسىزدانا باستايدى. ال الگى تۇتىكتەن ءسول تامشىلايدى.

ياعني ادام بەلگىلى دەڭگەيدە ءبىر ۋاقىتتا جۇيەلى تۇردە تاماقتانىپ ۇيرەنىپ قالعاندىقتان، قارنى اش بولماسا دا، اسقازانىنا ءسول ءبولىنىپ، ول ميعا قارنىنىڭ اشقاندىعى تۋرالى جالعان اقپارات بەرەدى ەكەن.

دەمەك، ادام اشىعىپ بارا جاتقاندىعىنان ەمەس، ەڭ اۋەلى جۇيەلى كەلەتىن تاماقتىڭ كەلمەي قالعاندىعىنان قينالادى. ەڭ باستىسى، «تاماق ءىشۋىم كەرەك ەدى» دەگەن وي اشتىققا شىداتپايدى ەكەن. ەسىڭىزدە بولسىن! اللا تاعالا ادامعا شاماسى كەلمەيتىن نارسەنى جۇكتەمەيدى!

4. ورازا تۇتپاۋعا ءوزىڭدى الداپ، ءتۇرلى سەبەپ پەن سىلتاۋ تاۋىپ الۋ وپ-وڭاي

مىسالى، «كەشكە دەيىن جۇمىستا وتىرامىن، اش بولسام، باسىم ىستەمەي قالادى» دەيتىن سىلتاۋلار بار. كوفە ءىشىپ، ماڭدايىڭ ءجىپسىپ وتىرعاندا دا باسىڭ ىستەمەيتىن ۋاقىتتار بولادى.

ون ساعات ۇيىقتاپ تۇرساڭ دا، ميىڭ مەڭ-زەڭ بولىپ جۇرەتىن كەزدەر بولادى. ءيا، ادام بالاسىنىڭ سىلتاۋى بىتپەيدى، ال كەلەسى ورازاعا امان جەتەمىز بە، جوق پا؟ ونى اللا بىلەدى...

5. بىرنەشە جىل بويى رامازان ورازاسىن ۇستاپ جۇرگەن ءبىلىمدى، ساليقالى كىسىلەرمەن سۇحبات قۇرىڭىز

كەڭەس سۇراڭىز. ءتىپتى، ورازانى ءبىر رەت قانا جانە بيىل ءبىرىنشى رەت تۇتقالى وتىرعان ادامدارمەن دە پىكىر الىسىڭىز.

6. يسلام ءسىزدىڭ، ءبىزدىڭ ويىمىزدان، كوڭىل قالاۋىمىزدان تۇرمايدى

بۇل الەمدەردىڭ راببىسىنىڭ ءدىنى بولعاندىقتان، نەنىڭ دۇرىس، نەنىڭ بۇرىس ەكەندىگىن يەسى عانا شەشەدى. اللا تاعالا قۇراندا: «اللانىڭ تۋرا جولىنسىز كوڭىل قۇمارلىعىنا ەرگەننەن وتكەن اداسۋشى بار ما؟» («قاساس» سۇرەسى، 50-ايات), «(ەي، مۇحاممەد!) سودان كەيىن سەنى ىستە (دىندە) شاريعات جولىنا سالدىق. ەندى سوعان ەر جانە بىلمەيتىندەردىڭ كوڭىل قۇمارلىعىنا ەرمە» ء(«جاسيا» سۇرەسى، 18-ايات), - دەيدى.  سول سەبەپتى، دەرەك كوزدەرى كورسەتىلگەن، سەنىمدى كىتاپتاردان ورازانى دۇرىس تۇتۋدىڭ جولدارىمەن تانىسىڭىز، مەشىت يمامىنا بارىپ، كەڭەس سۇراڭىز.

7. ناشار ادەتتەرىڭىزدى تاستاۋعا بەل بۋىڭىز

عايبات، وسەك-وتىرىك ايتۋ سەكىلدى ناشار قاسيەتتەردى بىرتىندەپ جەڭۋگە تىرىسىڭىز. پايعامبارىمىز (وعان اللانىڭ يگىلىگى مەن سالەمى بولسىن): «ورازا كەزىندە كىم وتىرىك ايتۋىن جانە وتىرىكتى امالعا اسىرۋىن توقتاتپايتىن بولسا، ونداي ادامنىڭ تاماعى مەن سۋسىنىنان باس تارتقانىنىڭ اللا ءۇشىن قاجەتى جوق» (بۇحاري). «سەندەردەن بىرەۋ ورازا بولعان كۇنى جامان سوزدەر ايتپاسىن، داۋسىن كوتەرمەسىن. ال، ەگەر بىرەۋ ونى بالاعاتتاسا، نەمەسە توبەلەسكىسى كەلسە وندايعا: «راسىندا، مەن ورازامىن!»، - دەسىن» دەگەن (بۇحاري، مۋسليم).

جانە تاماق پەن سۋسىننان باس تارتىپ، كۇنادان الىستاماعان ادامعا: «بالكىم ورازا ۇستاۋشى ءوزىنىڭ ورازاسىنان تەك اشتىق پەن ءشولدى عانا الار» دەگەن ەكەن. بۇل – اسقازاننىڭ عانا ەمەس، ويدىڭ، كوزدىڭ، ءتىلدىڭ، قۇلاقتىڭ ورازاسى ەكەنىن ۇمىتپاڭىز.

8. كۇن ءتارتىبىڭىزدى بىرتىندەپ وزگەرتە باستاڭىز

سەبەبى، بۇل ايدا كۇن ءتارتىبىڭىز كۇرت وزگەرەدى. تاماقتى باسقا ۋاقىتتا ءىشىپ، ەرتە وياناسىز. اسقازانىڭىزدى تاڭەرتەڭ ەداۋىر تاماق جەۋگە ۇيرەتىڭىز. ەرتە تۇرۋدى ادەتكە اينالدىرىڭىز. بۇرىن-سوڭدى دۇنيەلىك شارۋالارىڭىز كوپ بولسا، رۋحاني جاتتىعۋلارعا ورىن بوساتۋ كەرەك بولادى. تەلەديدار مەن عالامتوردا وتىرۋدى سۇيۋشىلەردەن بولساڭىز، وسى باستان شەكارا قويا ءبىلىڭىز.

9. اۋرۋ-سىرقاتىڭىز بولسا، دارىگەرگە قارالىڭىز

قاجەتتى ەم-دومدى قابىلداڭىز. اللا تاعالا بەكىتكەن قۇلشىلىقتار ادام بالاسىنا قيىندىق تۋدىرۋدى ماقسات ەتپەيدى. ورازانىڭ دەنساۋلىعىڭىزعا ورىن تولتىرا الماستاي زارار تيگىزبەيتىنىنە كوز جەتكىزىڭىز. ال ەگەر ايتارلىقتاي قاۋىپ جوق بولسا، اللاعا تاۋەكەل ەتىڭىز. بالكىم وسى قۇلشىلىعىڭىز سىرقاتتان ايىعۋىڭىزعا سەبەپ بولار.

10. تەمەكى شەگەتىن بولساڭىز، رامازان – بۇل ادەپسىزدىكتەن ارىلۋعا كومەكتەسەتىن ۇلى مۇمكىندىك

وسى باستان ارەكەت جاساڭىز. ۇنەمى ساعىز شايناۋشىلاردان بولساڭىز، مۇنىڭىزدى دا جايىنا قالدىرعانىڭىز ابزال.

11.  ەگەر ادەتىڭىزگە اينالعان بولسا، دۇيسەنبى، بەيسەنبى كۇندەردىڭ ورازاسىن ءارى قاراي جالعاستىرىڭىز

12. نامازىڭىزعا بەكەم بولىڭىز

ءناپىل نامازدارىڭىزدى، تۇنگى نامازدارىڭىزدى جيىلەتە باستاڭىز. ءالى دە بەس ۋاقىت نامازدى تولىقتىرا الماي جۇرسەڭىز، ساۋاپتار ەسەلەنەتىن رامازاننان كەيىنگە قالدىرماڭىز. سوندا ءسىز نامازىڭىزبەن، ورازاڭىزبەن اللاعا جاقىنداپ، كول-كوسىر ساۋاپقا كەنەلەسىز! مەشىتكە باس سۇعۋدى دا ۇمىتپاڭىز (ەر ادامدارعا). سەبەبى، كەيىن جاماعات نامازعا، تاراۋىق نامازعا  داعدىلانۋىڭىز وڭايعا سوعادى.

13. كۇن سايىن قۇراندى قولعا الىڭىز

ءتاجۋيدتى مەڭگەرمەگەن بولساڭىز دا، ماعىنالىق اۋدارماسىنا كوز جۇگىرتىڭىز. ايتپاقشى، نەگە وسى ايدان باستاپ ءتاجۋيدتى ۇيرەنبەسكە؟ ءاربىر ءارپى ءۇشىن ون ساۋاپ بەرىلىپ، ساۋاپتار ەسەلەنەتىن ۇلى كىتاپتى وقۋ راسىندا كەرەمەت !

14. ارنايى دۇعالاردى جاتتاڭىز

رامازان – دۇعا ايى بولعاندىقتان، قۇران مەن سۇننەتتە كەلەتىن دۇعالاردى جاتتاي بەرىڭىز.

15. ورازا ۇستاۋىڭىزعا قارسىلىق تانىتاتىنداردىڭ بولاتىندىعىنا دايىن بولىڭىز

ادەتتە، جاناشىر ادامدار ءسىزدىڭ دەنساۋلىعىڭىزدى، اپتاپ ىستىقتا قينالاتىندىعىڭىزدى ويلاپ قارسى كەلىپ جاتادى. الايدا، ءسىز بارىنشا سابىر ساقتاپ، ورازانىڭ قاسيەتتەرىن، نەگىزگى ماقساتىن جانە ونىڭ دەنساۋلىققا پايداسىن جەتكىزىڭىز. ءبىر كەزدەرى ءوزىڭىز دە بىلمەستىكپەن ولار سەكىلدى ويلاعان ەدىڭىز... ەندى، مىنە، ولارعا دا تۇسىندىرەتىن كەزەك كەلدى!

كەڭەستەرىمىز كادەڭىزگە جاراسىن! مەيىرىمدى اللا ۇستاعان ورازالارىڭىزدى قابىل ەتىپ، كۇنالارىڭىزدى كەشىرسىن!

دەرەككوزى: Nur.kz 

Abai.kz