جۇما, 29 ناۋرىز 2024
قوعام 6476 0 پىكىر 29 ماۋسىم, 2016 ساعات 12:01

رەيتينگ ءۇشىن ءدىن ماسەلەسىنەن «تانىمالدىلىق» ىزدەۋ كىمگە ءتيىمدى؟

«نيۋ يورك سان» گازەتىنىڭ شىعارۋشىسى چارلز اندەرسون دەينا: «ەگەر يت ادامدى تىستەپ السا – جاڭالىق ەمەس، جاڭالىق – ەگەر ادام ءيتتى تىستەپ السا...» – دەيدى. بىزدەر، كەيبىر جۋرناليستەر قوعامدى وسىنداي ۇردىسكە ۇيرەتىپ العان سەكىلدىمىز.

اعىلشىننىڭ ايگىلى دراماتۋرگى دجوردج بەرنارد شوۋدىڭ: «گازەت ۆەلوسيپەدتىڭ اپاتى مەن وركەنيەت كۇيرەۋىنىڭ اراسىنداعى ايىرماشىلىقتى بىلمەيدى»، – دەۋىندە دە ءمان بەرەر ماسەلە بار.         

ويتكەنى، رەپورتاجدىڭ رەيتينگى سەنساتسيامەن ولشەنەتىن بولدى. قازىر قوعامدى «شۋلاتپاساڭ» ەشكىم ءسىزدى «تانىمايدى» ياكي جۋرناليستيكادا «جۇلدىزىڭ جانبايدى...» تىم بولماعاندا «تىراشتانىپ» تاقىرىپتى ايقايلاتىپ قويامىز. ونىڭ ۇستىنە ءدىن تاقىرىبى اقپارات مايدانىندا جۇرگەن ءبازبىر ادامنىڭ نەگىزگى «نىساناسىنا» اينالعانداي. ارينە، قازىرگى اشىق قوعامدا اقپاراتقا «تۇساۋ» سالام دەۋ – ساناعا سىيىمسىز.

ءبىزدىڭ ايتايىن دەگەنىمىز – ءدىن نازىك ماسەلە بولعاندىقتان بۇل تاقىرىپقا بايسالدى قاراۋ ءلازىم، اسا جاۋاپكەرشىلىك قاجەت. سەنىم – ادامعا قايرات بەرەتىن كۇش ءارى پەندەنىڭ ەڭ ءالسىز تۇسى دەۋگە بولادى. بىرەۋدىڭ سەنىمىن قورلاۋدان ارتىق قيانات جوق شىعار.

ءدىني كوزقاراستار قايشىلىعى پايدا بولعاندا كەيبىر بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىنىڭ جەتەكشىلەرى ەكى جاقتىڭ پىكىرىن بىردەي ۇسىنامىز دەگەندى العا تارتىپ، داۋلاسىپ جۇرگەندەردى «شارشى الاڭعا» شاقىرىپ، ال ەندى ءبىرىڭ ءول، ءبىرىڭ ءتىرىل دەگەندەي، پىكىرتالاستى توبەدەن تاماشالاپ تۇرادى. ەكى جاق ءبىر-بىرىنە بازىناسىن ايتىپ، مامىلەگە كەلسە مەيلى-اۋ. قوس تاراپتىڭ قولداۋشى وقىرماندارى «شارشى الاڭ» سىرتىندا (ماقالانىڭ استىنا پىكىر جازىپ) ءوزارا «توبەلەستى» باستاپ كەتەدى.

سالدارىن ايتا بەرسە – سۇمدىق. ال باق باسشىسى جاۋاپكەرشىلىكتەن بۇرىن سايتتىڭ نەمەسە گازەتتىڭ تانىلا بەرۋىن تىلەيتىنى بايقالادى. قانشاما جۇرەكتەر «جارالاندى»، قانشاما عايبات سوزدەر ايتىلدى، قانشاما جاقسى ويلار جامان سوزبەن بىلعاندى دەسەڭشى... اقپارات سالاسىنداعى وسىنداي ۇرەيلى ءۇردىس ونسىز دا بولىنۋگە «بەيىم» تۇراتىن ءبىزدى ودان سايىن بولۋگە ىقپال ەتىپ جاتقانىن نەسىنە جاسىرايىق؟! اقپاراتتىق كەڭىستىكتە ايتىس-تارتىستى ىزدەپ ءجۇرىپ جاريالاۋدىڭ ءجونى وسى ما؟

وتكەن جولى كورگەن جەردە سالەم-ساۋقات سۇراسىپ، سىيلاسىپ جۇرەتىن قادىرلى ءبىر ارىپتەسىمنىڭ: «سەندەردىڭ مەكەمەلەرىڭدى «جاقسىلاپ» سىناپ، ءبىر شۋلاتىپ قويماساق، ءبىزدىڭ سايتقا نازار اۋدارمايسىڭدار. ايتپەسە، ءبىزدى ەشكىم وقي بەرمەيدى»، – دەپ قالجىڭداعانى بار. وعان ەندى نە ايتۋعا بولادى؟ «سىزدەي پاراساتتى ادام ونداي پيعىلعا بارا قويماس»، – دەپ قويدىق جىميىپ. بولماشى رەيتينگ ءۇشىن ءدىن تاقىرىبىنان «تانىمالدىلىق» ىزدەۋ كىمگە ءتيىمدى؟ تاعى دا سول انە-مىنە دەپ جاقسىلىققا جۋىقتاي الماي جۇرگەن جاننىڭ يمانىن شايقالتتىق. جۇرەك شىركىن تالاس-تارتىسقا دا ۇيرەنىپ، بەيىمدەلىپ قالادى ەكەن. ادىلەتتىلىك پەن جاقسىلىق ءۇشىن ءسوز جارىستىرۋدىڭ، ماسەلە كوتەرۋدىڭ ءجونى بولەك. الايدا ءدىني سالادا كوركەم پىكىرتالاس كورىنىس تاپپاي جاتقانى اڭعارىلادى. ايتىلعان ويدىڭ كوبىسى جەكە باسقا ءتيىسۋ، ابىرويىن توگۋگە تىرىسۋ نەمەسە ونىڭ سەنىمىن كۇستانالاۋ. پىكىرتالاس ادەبى ساقتالماۋدا.

ءسوز جاۋاپكەرشىلىگى دەگەن بار. «جاقسى سويلە نەمەسە ۇندەمە», – دەگەن پايعامبار ونەگەسى بار. وسى حاديس تۇيسىكتە جاڭعىرىپ تۇرسا قانىكەي!

كەشە كىتاپتان ءجۇسىپ حاس قاجىب بالاساعۇنيدىڭ:

«قادىرلىسى – تىلىنە ۇيات سىڭگەندەر،

جۇرەك ءسوزىن جۇرەگىمەن بىلگەندەر.

تۋرا سوزگە كەلگەندە ءتىل تارتپاعىن،

قىڭىر ءسوزدى جاسىر، تەككە لاقپاعىن», – دەگەن ولەڭىن وقىپ قالدىق. ويلانۋشىعا ويسالار دۇنيە ەكەن.

ماقساتىمىز – مورال وقۋ ەمەس – جاقسىلىققا بولىسۋ عانا.

ارىپتەستەرگە ءتول مەرەكەدە ءبىز تاراپتان ايتىلعان تىلەك قوي. اللا جار بولسىن! قالام مۇقالماسىن. جازار جاقسىلىقتار كوبەيسىن!

 

اعابەك قوناربايۇلى،

قمدب ءباسپاسوز ءبولىمىنىڭ مەڭگەرىشىسى

Abai.kz   

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

العىس ايتۋ كۇنى

العىس ايتۋ كۇنى جانە ونىڭ شىعۋ تاريحى

جومارتبەك نۇرمان 1578
الاشوردا

قوجانوۆ مەجەلەۋ ناۋقانىندا (جالعاسى)

بەيبىت قويشىباەۆ 2277
عيبىرات

قايسار رۋحتى عازيز جان

مۇحتار قۇل-مۇحاممەد 3595