جاقىندا حالىقارالىق GOBankingRates رەيتينگتىك اگەنتتىگى قازاقستان تۇرمىسى ەڭ ارزان بەس ەلدىڭ قاتارىنا كىردى دەپ مالىمدەدى. تۇرمىس جاعدايىن باعالاۋدا اگەنتتىك ماماندارى نيۋ-يوركتەگى تۇرمىس دەڭگەيىن باسشىلىققا الىپتى. تەكسەرۋ بارىسىندا قازاقستاندىقتاردىڭ ساتىپ الۋ قابىلەتتىلىگى نيۋ-يورك تۇرعىندارىنان 38,2 پايىزعا تومەن ەكەنى انىقتالعان. الايدا جەرگىلىكتى ازىق-تۇلىك 74,8 پايىزعا، ال تاۋارلار مەن قىزمەتتەر 68,7 پايىزعا ارزان بولىپ شىققان.
دەگەنمەن بۇل كۇردەلى ماسەلەنى پايىمداۋدىڭ باسقا تۇرلەرى بار. قازاقستان ء(ازىربايجان، رەسەي، ۆەنەسۋەلا جانە ت.ب.) سياقتى ەلدەردىڭ ساتىپ الۋ قابىلەتى كومىرسۋتەكتەرىنىڭ قۇنىنا جانە ونىڭ تىكەلەي سالدارى، دوللار باعامىنا تىكەلەي بايلانىستى.

ءتۇرلى دەڭگەيدەگى شەنەۋنىكتەر مەن ساراپشىلار نە دەسە دە، ءدال وسى ۆاليۋتا باعامى نارىقتىق باعالار ديناميكاسىنا، سىرتقى ساۋداعا، ەلىمىزدىڭ تولەمدىك تەپە-تەڭدىگىنە، حالىقتىڭ تابىسىنا تىكەلەي اسەر ەتەدى

وسىدان ەكى جىل بۇرىن قازاقستاندىقتاردىڭ ساتىپ الۋ قابىلەتى ەكى ەسەگە جوعارى بولاتىن. بۇگىن ءبىز مۇلدەم باسقا جاعدايدى كورىپ وتىرمىز.
365info.kz پورتالى اقش-تاعى، گەرمانياداعى، رەسەيدەگى جانە قازاقستانداعى ورتاشا ەڭبەكاقى جانە ازىق-تۇلىكتىڭ باعالارىن دوللارلىق شامامەن سالىستىرىپ كورۋگە تىرىسقان ەدى. سالىستىرۋ سوڭعى ەكى مەملەكەتتەگى جاعدايدىڭ ءماز ەمەس ەكەنىن انىق كورسەتتى.

البەتتتە، ءبىزدىڭ شاعىن زەرتتەۋىمىز كوپتەگەن پارامەترلەر بويىنشا ابسوليۋتتىك بولىپ تابىلمايدى. ماسەلەن، قازاقستاندا (رەسەيدە دە) جەمىستەر مەن كوكونىستەرگە «ناۋقاندىق باعالار» دەگەن تۇسىنىك بار. سوندىقتان ءبىز ەسەپكە ورتاشا جىلدىق باعالاردى الدىق.

ال ەندى— ەڭبەكاقى تۋرالى.

• قر ستاتيستيكا جونىندەگى اگەنتتىگىنىڭ 2016 جىلعى قاڭتارداعى مالىمەتتەرى بويىنشا، قازاقستانداعى ايلىق ورتاشا ەڭبەكاقى 126 996 تەڭگەنى نەمەسە 359 دوللاردى (353تگ/1 دولل. باعامى بويىنشا).

• رەسەيدەگى ەسەپتەلگەن ورتاشا ايلىق ەڭبەكاقى 33 مىڭ 857 ءرۋبلدى قۇراعان – شامامەن، 443 دوللار (76 رۋب/1 دولل. باعامى بويىنشا).

• Statista.de نەمىس ورتالىعىنىڭ اقپاراتىنا سايكەس، گەرمانيادا ينجەنەردىڭ ورتاشا ايلىق ەڭبەكاقىسى شامامەن 4090 ەۋروعا نەمەسە دوللارمەن ەسەپتەگەندە 4 500 دوللارعا تەڭ.

ەندى امەريكاداعى ەڭبەكاقى تۋرالى. 2016 جىلى اقش-تاعى ەڭ تومەنگى ەڭبەكاقى تولەۋ — ساعاتىنا 10 دوللار ەكەن. قارا جۇمىسشىلاردىڭ، جۇك تۇسىرۋشىلەردىڭ، كوشە سىپىرۋشىلاردىڭ جانە ت.ب. ەڭبەگىنە اقى وسىلاي تولەنەدى. ال مەدبيكە ايىنا 7 مىڭ دوللارداي الادى، ينجەنەر ايىنا شامامەن 9 مىڭ دوللار الادى. دەگەنمەن كورسەتىلگەن ەڭبەكاقىلاردىڭ شەڭبەرىنەن ەلەۋلى شىعاتىن ماماندىقتار دا بار. جالپى، اقش-تاعى ورتاشا ەڭبەكاقى (بارلىق سالىقتار مەن اۋدارۋلاردى الىپ تاستاعاندا) — ايىنا، شامامەن، 4600 دوللار دەپ ەسەپتەلىنەدى.

ءبىر جاعىنان، اقش پەن گەرمانياداعى، ەكىنشى جاعىنان، قازاقستان مەن رەسەيدەگى نەگىزگى ازىق-تۇلىك باعالارىنا كەلەتىن بولساق، ولار دوللارلىق شامادا ورتاشا ايلىق ەڭبەكاقى سياقتى ءبىر-بىرىنەن سونشالىقتى قاتتى ەرەكشەلەنبەيدى. بىراق، شىنىن ايتساق، نان، قىزاناق جانە سىرا بىزدەگىگە قاراعڭاندا، 2-3 ەسە قىمبات تۇرادى. كارتوپ جانە تاۋىق بويىنشا — ايىرماشىلىق ودان دا كوپ. ال گەرمانياداعى نەگىزگى ازىق-تۇلىكتىڭ باعالارى بىزدىكىنەن ايتارلىقتاي قىمبات ەمەس، دەسەك تە، وندا كارتوپ پەن نان قىمبات تۇرادى.

ءسۇت، سارى ماي، بانان – ياعني، كەڭىنەن پايدالانىلاتىن ازىق-تۇلىكتەر، بارلىق ەلدەردە شامامەن بىركەلكى. ول از بولسا،

كيىم، تۇرمىس تاۋارلارى، ەلەكتر تەحنيكاسى جانە اۆتوموبيلدەر اقش-تا رەسەي مەن قازاقستانداعىدان ورتاشا ەسەپپەن 20-40 پايىزعا ارزان.

• باسقاشا ايتقاندا ءار ورتاشا ستاتيستيكالىق قازاقستاندىق ءوز تابىسىنىڭ شامامەن 30 پايىزىن تاماققا جۇمسايدى.

• ال امەريكاندىق ەكونوميكالىق زەرتتەۋلەر قىزمەتىنىڭ ەسەپتەۋلەرى بويىنشا، امەريكاندىقتار ۇيدە تاماق ىشۋگە الەم بويىنشا ەڭ از اقشا جۇمسايدى — بيۋدجەتىنىڭ 6,5 پايىزىن.

• ۇلىبريتانيادا ۇيدە تاماق ىشۋگە جالپى وتباسى بيۋدجەتىنىڭ 8,7 پايىزىن جۇمساسا، كانادادا — 9,6, گەرمانيادا — 10,6, يتاليادا — 14,2, جاپونيادا — 13,5, گرەكيادا — 16,5, تۇركيادا — 21,6, قىتايدا — 25,5, ءۇندىستاندا — 29, رەسەيدە — 29,4, ۋكراينادا — 37,7, كامەرۋندا — 45,6 پايىزىن جۇمسايدى.

ءسويتىپ، ءبىزدىڭ شامالاپ جاساعان ساراپتامامىز قاراپايىم تۇجىرىمعا اكەلدى: رۋبل مەن تەڭگەنىڭ كۇرت دەۆالۆاتسياسى ناتيجەسىندە رەسەيلىك جانە قازاقستاندىق ەڭبەكاقىلار اقش پەن گفر-داعى ورتاشا ەڭبەكاقىدان ەداۋىر قالىپ قويعان. ال ونىمەن ءبىر مەزەتتە، بۇل ەلدەردەگى نەگىزگى ازىق-تۇلىك جيىنتىعىنىڭ قۇنى دوللارلىق شامامەن العاندا امەريكاداعى جانە گەرمانياداعى وسىنداي ۇقساس جيىنتىقتارمەن تەڭەسىپ قالعان. مىنە، وسىدان كەيىن قاتارداعى ازاماتتار ۆاليۋتا باعامىنىڭ وزگەرۋىنە قالاي نازار اۋدارماسىن؟

«قازاقستانداعى تۇرمىس اقش-تاعىدان نەگە قىمبات بولىپ تۇر» دەگەن سۇراقتىڭ ءمانىن باسقالارىنا قاراعاندا، ءبىزدىڭ ويىمىزشا، زاماناۋي دامۋ ينستيتۋتىنىڭ كەڭەسشىسى نيكيتا ماسلەننيكوۆ (رەسەي) انىق اشىپ كورسەتكەن. ونىڭ ويىنشا, ەڭ باستىسى، ينفلياتسيا قارقىنى: «امەريكاداعى جانە رەسەيدەگى (قازاقستانداعى دا) بۇل كورسەتكىشتەر مۇلدەم سالىستىرۋعا كەلمەيدى.

ەگەر اقش پەن گەرمانياداعى بازالىق ينفلياتسيا ارەڭ دەگەندە 1,9 پايىزعا جەتسە، بىزدە ول، قالاي بۇرساڭ دا جىلدىق شامادا 15 پايىزداي بولادى

گەرمانيادا، ءتىپتى، دەفلياتسيالىق ۇردىستەر بايقالۋدا. ال بارلىعىنىڭ نەگىزى — ساقتالىپ وتىرعان ەكسپورتتىق شيكىزاتقا تاۋەلدىلىك. ەگەر بولاشاقتا ءبىز تۇرعىنداردىڭ تۇراقتى تابىسىنىڭ وسىمدىلىگىن ارتتىرماق بولساق، وندا جەدەل ارادا ەكونوميكانىڭ قۇرىلىمىن وزگەرتۋىمىز كەرەك. ودان باسقا جول جوق».

اندرەي زۋبوۆ

ورىسشادان اۋدارعان قايرات ماترەكوۆ

دەرەككوز: 365info.kz