كەشە قازاقستان پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازارباەۆ كاتار مەملەكەتىنە رەسمي ساپارى اياسىندا كاتار ءامىرى شەيح تاميم بەن حاماد ءال تانيمەن كەزدەسىپ، كەلىسسوزدەر جۇرگىزدى. بۇل كۇنى ەلباسى كاتاردىڭ ىسكەرلىك جانە قارجى ەليتاسى وكىلدەرىمەن دە جۇزدەستى، - دەپ جازادى "ەگەمەن قازاقستان" گازەتىنىڭ ءتىلشىسى.

قازاقستان پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازارباەۆ بۇل مەملەكەتكە رەسمي ساپارمەن كاتار ءامىرى شەيح تاميم بەن حاماد ءال ءتانيدىڭ ارنايى شاقىرۋى بويىنشا كەلدى. بۇل كەزدەسۋ، ءبىرىنشى كەزەكتە، ەكى ەلگە دە ءتيىمدى سەرىكتەستىكتى ودان ءارى جانداندىرۋعا، سونداي-اق، بۇگىنگە دەيىن قول جەتكىزىلگەن جوعارى دەڭگەيدەگى كەلىسىمدەردىڭ جۇزەگە اسىرىلۋ بارىسىن تالقىلاۋعا، ساياسي ۇنقاتىسۋلاردى ودان ءارى جالعاستىرۋعا باعىتتالدى.

بۇگىندە دوحا قازاقستانمەن اراداعى ارىپتەستىك تەتىگىن نىعايتا ءتۇسۋدى، سول ارقىلى ەكىجاقتى ىقپالداستىقتى ساپالى دەڭگەيگە كوتەرۋدى كوزدەپ وتىر. كاتار باسشىلىعى قازاقستاندى ءوزىنىڭ ورتالىق ازياداعى سەنىمدى وڭىرلىك سەرىكتەسى سانايدى. بۇل ساپار قازاقستاننىڭ كوپ ۆەكتورلى سىرتقى ساياساتىن ودان ءارى بەكىتۋدى جانە قوس تاراپ اراسىنداعى دوستىق نيەتكە نەگىزدەلگەن اشىق قارىم-قاتىناستى بايقاتادى. قازاقستان مەن كاتاردىڭ ەكونوميكالىق قۇرىلىمدارىندا ۇقساس تۇستار كەزدەسەتىندىكتەن، بۇل سالاداعى ارىپتەستىك جاقسى جولعا قويىلعان. ماسەلەن، قازاقستاننىڭ ستا­تيس­تيكا جونىندەگى اگەنتتىگىنىڭ مالى­مەتى بويىنشا، 2014 جىلى ەكى ەل اراسىنداعى تاۋار اينالىمى 364,4 مىڭ دوللار بولسا، ونىڭ 67,4 مىڭ دوللارى ەكسپورتتى، ال 297 مىڭ دوللارى يمپورتتى كورسەتكەن. ال 2015 جىلدىڭ قاڭتار جانە شىلدە ايلارى ارالىعىنداعى تاۋار اينالىمى كورسەتكىشى 24,8 مىڭ دوللاردى قۇراعان.

قازاقستان پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازارباەۆ كاتار ءامى­رى شەيح تاميم بەن حاماد ءال تانيمەن كەزدەسۋ بارىسىندا ەلى­مىزدىڭ كاتار مەملەكەتىن وسى وڭىر­دەگى ماڭىزدى سەرىكتەسى ساناي­تى­نىن جەتكىزدى. وسىلاي دەي كەلە، بۇل ىنتىماقتاستىقتى ودان ءارى دامىتۋعا ەكى ەلدىڭ الەۋەتى جەتكىلىكتى ەكەنىن، ال بۇعان قا­زاق­ستان مەن كاتار اراسىندا جوعارى ساياسي دەڭگەيدە قالىپ­تاس­قان ءوزارا سەنىمدى قارىم-قاتىناس نەگىز بولۋى قاجەتتىگىن اتاپ ءوتتى.

قازاقستان پرەزيدەنتى سونداي-اق، بۇگىندە ەكى ەلدىڭ كوپتەگەن وڭىر­لىك جانە حالىقارالىق ماسەلەگە قاتىستى ۇستانىمدارى ۇقساس ەكە­نىن، ماسەلەن، كاتار مەملەكەتى سياقتى قازاقستان دا قازىرگى كەزدە ەكونوميكانى ءارتاراپتاندىرۋ سايا­ساتىن قارقىندى جۇرگىزىپ جات­قانىن، ەلدە بۇل باعىتتا اۋقىم­دى ينستيتۋتتىق رەفورمالار، ين­دۋستريالىق-يننوۆاتسيالىق جا­نە ينفراقۇرىلىمدىق دامۋعا با­عىت­تالعان مەملەكەتتىك باعدارلامالار جۇزەگە اسىرىلىپ جاتقانىن ايتتى. سەبەبى، بۇل باعدارلامالار بىر­لەسكەن جوبالاردى ازىرلەۋگە جول اشپاق.

كەزدەسۋ كەزىندە ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆ قازاق­ستان­نىڭ بۇگىندە ەۋروپا مەن وڭتۇستىك-شى­عىس ازيانى بايلانىستىراتىن ىسكەرلىك، ترانزيتتىك جانە لوگيس­تيكالىق ءىرى حاب قۇرىپ جات­قانىن دا جەتكىزدى. سول ارقىلى ەلىمىز الەم­نىڭ 60-قا جۋىق ەلىن بايلانىس­تىراتىن جاڭا جىبەك جولىن قالىپتاستىرۋعا باعىت ۇستان­باق. ياعني، الداعى ۋاقىتتا قازاق­ستاننىڭ كولىكتىك-ترانزيتتىك مۇم­كىندىكتەرى قىتايدىڭ، رەسەيدىڭ جانە ور­تا­لىق ازيا ءوڭىرىنىڭ نارىق­­تارىنا قولجەتىمدىلىكتى قام­تا­ما­سىز ەتەتىن بولادى.

بۇعان قوسا، مەملەكەت باسشى­سى 2017 جىلى استانادا مامان­دان­دىرىلعان ەكسپو حالىقارالىق كورمەسى وتەتىنىن ايتا كەلە، كاتار كومپانيالارىن سول شاراعا بەلسەنە قاتىسۋعا شاقىردى. سونىمەن قاتار، نۇرسۇلتان نازارباەۆ ەلى­مىزدە ينۆەستورلار ءۇشىن بارىن­شا قولايلى ينۆەستيتسيالىق احۋال قالىپتاستىرۋ ماقسا­تىن­دا كوپ جەڭىلدىكتەر مەن ارتىق­شى­لىق­تاردىڭ زاڭ جۇزىندە بەكىتىلگەنىن جەتكىزدى. كەزدەسۋ بارىسىندا اس­تانادا بريتان قۇقىعىنا نەگىز­دەلگەن حالىقارالىق قارجى ورتا­لىعى ىسكە قوسىلاتىنى، سونداي-اق، رەسپۋبليكادا يسلامدىق قار­جى­لاندىرۋ ىسىنە ايرىقشا ماڭىز بەرىلىپ وتىرعانى ايتىلدى. قازاق­ستاندا يسلامدىق قارجى يندۋستريا­سى سالاسىندا زاڭنامالىق بازا قا­لىپ­تاسقاندىعى، يسلام بانكينگى، ساق­تاندىرۋ جانە ليزينگ سەكتورىندا بىرقاتار قارجى ينستيتۋتتارى جۇمىس ىستەيتىنى جونىندە دە اڭگىمە قوزعالدى.

ءوز سوزىندە كاتار ءامىرى شەيح تا­ميم بەن حاماد ءال تاني قا­زاق­ستان پرەزيدەنتىنىڭ بۇل ساپارى ەكىجاقتى قارىم-قاتىناسقا قۋاتتى سەرپىن بەرەتىنىن، دوحا قازاق­ستانمەن كەڭ اۋقىمداعى ىنتى­ماق­تاستىق ورناتۋعا مۇددەلى ەكەنىن جەت­كىزدى. سونداي-اق، كاتار قا­زاقستانعا ورتالىق ازياداعى سەنىمدى ءارى ماڭىزدى سەرىكتەس رەتىن­دە قارايتىنىن ايتتى.

كەزدەسۋ سوڭىندا قازاقستان پرە­زيدەنتى مەن كاتار ءامىرى ەكى ەلدىڭ بانك سەكتورىندا، قارجى-ين­ۆەستيتسيا، اگروونەركاسىپ سالالارىندا ءوزارا ءتيىمدى ىنتى­ماق­تاستىقتى دامىتۋ ءۇشىن ۇلكەن الەۋەتتىڭ بار ەكەنىن اتاپ ءوتتى.

بۇل كۇنى قازاقستان پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازارباەۆ كاتاردىڭ جەتەكشى كورپوراتسيالارى مەن قارجى ينستيتۋتتارى باسشىلارىمەن دە كەزدەستى. كەزدەسۋگە كاتار بيز­نەسمەندەرى قاۋىمداستىعىنىڭ توراعاسى، «Al-Faisal Holding Co.» كومپانياسى ديرەكتورلار كەڭە­سىنىڭ توراعاسى فەيسال بەن كاسەم ءال تاني، كاتار بيزنەسمەندەرى قاۋىمداستىعىنىڭ تەڭ توراعاسى، «Ezdan Holding Group» حولدينگى ديرەكتورلار كەڭەسىنىڭ توراعاسى حالەد بەن تاني ءال تاني، سونداي-اق، «Um Haish International»، «Medicare Group-Ahli Hospital»، «Al Rayan Bank»، «Qatar International Islamic Bank»، «Qatar National Bank»، «Qatar Solar Energy»، «Qinvest Bank» سياقتى ءىرى كومپانيالار مەن بانكتەردىڭ باسشىلارى قاتىستى.

جيىن بارىسىندا قازاقستان پرەزيدەنتى قوس مەملەكەتتىڭ ورتاق تاريحي جانە مادەني بايلانىس­تارىنا توقتالدى.

كەزدەسۋدە ءسوز العان نۇرسۇلتان نازارباەۆ بۇگىندە قازاقستان مەن كاتار اراسىنداعى ءوزارا ءتيىمدى ىنتىماقتاستىق الەۋەتى تولىق پايدالانىلماي وتىرعانىن، بۇل رەتتە ساۋدا-ەكونوميكالىق قارىم-قاتىناستى مەيلىنشە جوعارى دەڭ­گەيگە كوتەرۋ قاجەتتىگىن ايتتى. «يراننىڭ پارسى شىعانا­عىن­داعى باندەر ابباس پورتىنا قازاق­ستاننان تىكەلەي شىعاتىن تەمىر­جول ءبىزدىڭ ەلدەرىمىز اراسىن­داعى تاۋار اينالىمىنىڭ جاندانۋىنا ىقپال ەتەدى دەگەن ءۇمى­تىم بار. ماسەلەن، ورتالىق ازيا­دا قازاقستاننىڭ الەۋەتى زور، ەكونو­ميكالىق مۇمكىندىكتەرى دە جەت­كىلىكتى. سول سەبەپتى، ءبىز ۇزاق­مەرزىمدى جانە قوس مەملەكەتكە دە ءتيىمدى سەرىكتەستىكتى ودان ءارى دا­مى­تۋعا دايىنبىز»، – دەدى نۇرسۇلتان نازارباەۆ ءوز سوزىندە.

سونىمەن قاتار، مەملەكەت باس­شىسى قازاقستان دا كاتار سياقتى تابيعي رەسۋرستاردىڭ، مۇ­ناي مەن گازدىڭ مول قورىنا يە ەكەن­دىگىن اتاپ ءوتتى. بۇل رەتتە، ەل­باسى تابيعي رەسۋرستارعا دەگەن تاۋەلدىلىكتەن ارىلۋ ءۇشىن قازاق­ستاندا اۋ­قىمدى ينستيتۋتتىق رەفور­مالار، سونىمەن قاتار، يندۋس­تريا­لىق-يننوۆاتسيالىق جانە ين­فرا­قۇرىلىمدىق دامۋعا باعىت­تال­عان مەملەكەتتىك باعدارلامالار جۇزەگە اسىرىلىپ جاتقانىنا توق­تال­دى.

ءلايلا ەدىلقىزى

Abai.kz