بەيسەنبى, 25 ءساۋىر 2024
بيلىك 4025 0 پىكىر 13 تامىز, 2015 ساعات 09:08

550 جىلدىققا جازۋشى تارتۋى

قازاق حاندىعىنىڭ 550 جىلدىعى مەرەكەلەنەتىن ۇستىمىزدەگى جىلدا جارىق كورىپ جاتقان ءتۇرلى باسپا ونىمدەرى قاتارىنا تاعى ءبىر كىتاپ قوسىلدى. الماتىداعى «رۋح بگ» باسپاسىنان جازۋشى بەيبىت قويشىباەۆتىڭ «قازاق مەملەكەتى تاريحىنا كوزقاراس» اتتى جۇمىسى جارىققا شىقتى. (قويشىباەۆ ب. قازاق مەملەكەتى تاريحىنا كوزقاراس: تاريحي وچەرك. – الماتى: رۋح بگ، 2015. – 136 ب.). اتالمىش تاريحي وچەركتە قازاق مەملەكەتتىگىنىڭ حاندىق تۇرىندە قۇرىلۋى، دامۋى، سىرتقى جاۋلاردان قورعانۋى، وداقتاس ىزدەۋى، بىرتىندەپ تاۋەلسىزدىگىنەن ايىرىلۋى، وتارلانۋى جانە قايتا جاڭعىرۋى جايىندا جاڭاشا اڭگىمەلەنىپ، العا توسىن پايىمدار تارتىلادى.  

عاسىرلار بويى تاريح بەتتەرىنە ءتۇرلى اتاۋمەن ءىز قالدىرىپ كەلە جاتقان مەملەكەتتىلىگىن قازاق حالقى 15-ءشى عاسىردىڭ ورتاسىنان وتە بەرگەندە ءوز ەسىمىمەن اتالاتىن دەربەس حاندىق مارتەبەسىندەگى جاڭا ساپاعا اۋىستىردى. ءسويتىپ، جاڭاشا راسىمدەلگەن، ءوز اتىمەن ايشىقتالعان مەملەكەتىن تاريح ساحناسىنا شىعاردى. وقىرمان نازارىنا ۇسىنىلىپ وتىرعان وسىناۋ كىتاپتا سول ۇدەرىس اڭگىمەلەنىپ، قازاق ورداسى تاريحىنا تانىمدى شولۋ جاسالادى. حاندىقتىڭ نەگىزى قالانعان، ىرگەسى كەڭەيتىلگەن، كورشىلەر دۋشار ەتكەن باسقىنشىلىق سوعىستاردان قورعانعان كەزەڭدەرى جايىندا اڭگىمەلەنەدى. ءار كەزگى تاريحي احۋال، ەلدەگى ىشكى قايشىلىقتار، باسقارۋشى ەليتانىڭ ەل مۇددەسىن كوزدەگەن ءىس-ارەكەتتەرى، سونداي-اق مەملەكەتتىك كوزقاراس تۇرعىسىنان ءورىسى تار قادامدارعا بارۋى جانە ولارىنىڭ تۇتاستىققا، بىرلىككە تيگىزگەن تەرىس  اسەرى، سونىڭ سالدارىنان تاۋەلسىزدىكتى جوعالتۋ، جەر-سۋدىڭ، ەلدىڭ وتارلانۋى، اقىرى، ازاتتىققا، شىنايى تاۋەلسىزدىككە قول جەتكىزگەن تار جول، تايعاق كەشۋدەن ءوتۋ جايىندا ءسوز بولادى.   

ەل تاريحىن جازۋدا ەۋروتسەنتريستىك كونە باعداردان باس تارتىپ، جاڭا ادىستەمەمەن قارۋلانۋدىڭ وزىندىك ءبىر تاجىريبەسى وسىناۋ «قازاق مەملەكەتى تاريحىنا كوزقاراس» كىتابىندا جاسالعان. اتالمىش تاريحي وچەرك تاريحشىلارعا، زەرتتەۋشىلەرگە، وتان تاريحىن سۇيەتىن بارشا جۇرتشىلىققا جاڭاشا پايىمدالعان ءتۇرلى تاعلىمدى اقپارات ۇسىنۋىمەن قۇندى.

 

Abai.kz

قازاق حاندىعىنىڭ 550 جىلدىعى مەرەكەلەنەتىن ۇستىمىزدەگى جىلدا جارىق كورىپ جاتقان ءتۇرلى باسپا ونىمدەرى قاتارىنا تاعى ءبىر كىتاپ قوسىلدى. الماتىداعى «رۋح بگ» باسپاسىنان جازۋشى بەيبىت قويشىباەۆتىڭ «قازاق مەملەكەتى تاريحىنا كوزقاراس» اتتى جۇمىسى جارىققا شىقتى. (قويشىباەۆ ب. قازاق مەملەكەتى تاريحىنا كوزقاراس: تاريحي وچەرك. – الماتى: رۋح بگ، 2015. – 136 ب.). اتالمىش تاريحي وچەركتە قازاق مەملەكەتتىگىنىڭ حاندىق تۇرىندە قۇرىلۋى، دامۋى، سىرتقى جاۋلاردان قورعانۋى، وداقتاس ىزدەۋى، بىرتىندەپ تاۋەلسىزدىگىنەن ايىرىلۋى، وتارلانۋى جانە قايتا جاڭعىرۋى جايىندا جاڭاشا اڭگىمەلەنىپ، العا توسىن پايىمدار تارتىلادى.  

عاسىرلار بويى تاريح بەتتەرىنە ءتۇرلى اتاۋمەن ءىز قالدىرىپ كەلە جاتقان مەملەكەتتىلىگىن قازاق حالقى 15-ءشى عاسىردىڭ ورتاسىنان وتە بەرگەندە ءوز ەسىمىمەن اتالاتىن دەربەس حاندىق مارتەبەسىندەگى جاڭا ساپاعا اۋىستىردى. ءسويتىپ، جاڭاشا راسىمدەلگەن، ءوز اتىمەن ايشىقتالعان مەملەكەتىن تاريح ساحناسىنا شىعاردى. وقىرمان نازارىنا ۇسىنىلىپ وتىرعان وسىناۋ كىتاپتا سول ۇدەرىس اڭگىمەلەنىپ، قازاق ورداسى تاريحىنا تانىمدى شولۋ جاسالادى. حاندىقتىڭ نەگىزى قالانعان، ىرگەسى كەڭەيتىلگەن، كورشىلەر دۋشار ەتكەن باسقىنشىلىق سوعىستاردان قورعانعان كەزەڭدەرى جايىندا اڭگىمەلەنەدى. ءار كەزگى تاريحي احۋال، ەلدەگى ىشكى قايشىلىقتار، باسقارۋشى ەليتانىڭ ەل مۇددەسىن كوزدەگەن ءىس-ارەكەتتەرى، سونداي-اق مەملەكەتتىك كوزقاراس تۇرعىسىنان ءورىسى تار قادامدارعا بارۋى جانە ولارىنىڭ تۇتاستىققا، بىرلىككە تيگىزگەن تەرىس  اسەرى، سونىڭ سالدارىنان تاۋەلسىزدىكتى جوعالتۋ، جەر-سۋدىڭ، ەلدىڭ وتارلانۋى، اقىرى، ازاتتىققا، شىنايى تاۋەلسىزدىككە قول جەتكىزگەن تار جول، تايعاق كەشۋدەن ءوتۋ جايىندا ءسوز بولادى.   

ەل تاريحىن جازۋدا ەۋروتسەنتريستىك كونە باعداردان باس تارتىپ، جاڭا ادىستەمەمەن قارۋلانۋدىڭ وزىندىك ءبىر تاجىريبەسى وسىناۋ «قازاق مەملەكەتى تاريحىنا كوزقاراس» كىتابىندا جاسالعان. اتالمىش تاريحي وچەرك تاريحشىلارعا، زەرتتەۋشىلەرگە، وتان تاريحىن سۇيەتىن بارشا جۇرتشىلىققا جاڭاشا پايىمدالعان ءتۇرلى تاعلىمدى اقپارات ۇسىنۋىمەن قۇندى.

سۋرەتتە: بەيبىت قويشىباەۆتىڭ «قازاق مەملەكەتى تاريحىنا كوزقاراس» كىتابى. 

0 پىكىر