جۇما, 29 ناۋرىز 2024
تالقى 7315 0 پىكىر 29 قازان, 2014 ساعات 13:39

ا.سمايىل: ايتىسقا مەملەكەتتىك مارتەبە بەرۋىمىز كەرەك

وتكەن اپتادا «نۇر وتان» پارتياسى مەن ل.ن. گۋميلەۆ اتىنداعى ەۋرازيالىق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى بىرلەسىپ ۇيىمداستىرعان «تاۋەلسىزدىك جىلدارىنداعى ايتىس ونەرىنىڭ دامۋى، ماسەلەلەرى جانە بولاشاق باعىتى» اتتى دوڭگەلەك ۇستەل بارىسىندا ۇلت زيالىلارى وسىنداي پىكىر ءبىلدىردى. ولاردىڭ ايتۋىنشا، ۇلتتىق ءتول ونەر رەتىندە ايتىس قازىرگى تاڭدا دامۋدىڭ جاڭا بەلەسىندە تۇر. سوندىقتان دا، ول ونەردىڭ ءبىر تارماعى رەتىندە جاڭا دەڭگەيگە كوتەرىلۋى جانە جالپىحالىقتىق سيپاتى بەكىتىلە ءتۇسۋى ءۇشىن زاڭنامالىق نەگىزى مىقتى بولۋى كەرەك. ال بۇل رەتتەگى نەگىزگى مىندەتتەمە ۇلتتىق ونەردى ءوز قاناتىنىڭ استىنا العان «نۇر وتان» پارتياسىندا.

اتالمىش پىكىردىڭ نەگىزگى باستاماشىسى بولعان قر پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى، جازۋشى الدان سمايىل ەلدىك مۇددەنى ىلگەرىلەتۋ ءۇشىن وسى قادامعا ءتۇپتىڭ-تۇبىندە ءبارىبىر بارۋ كەرەكتىگىن قاداپ ايتتى.

«نۇر وتان» قولعا العاننان كەيىن، وسى ايتىس ونەرىنە مەملەكەتتىك مارتەبە الىپ بەرۋىمىز كەرەك. رەسپۋبليكالىق ايتىستى رەسپۋبليكانىڭ بيۋدجەتىمەن وتكىزەتىن ۋاقىت كەلدى. شىن مانىسىندە، ايتىس قازاقتىڭ ۇلتتىق ونەرى، ۇلتتىق قۇندىلىعى بولعاندىقتان، بۇل – مەملەكەتتىك قۇندىلىققا دا اينالۋى كەرەك. پارتيانىڭ ساياسي دوكتريناسىندا دا وسى باسىمدىققا ايرىقشا ءمان بەرىلگەن»، - دەدى ول.

دەپۋتاتتىڭ ايتۋىنشا، بۇل ءۇشىن «مادەنيەت تۋرالى» زاڭعا «ايتىستى وركەندەتۋ تۋرالى» ارنايى ءبىر باپ ەنگىزۋ كەرەك. ياعني، كۇنى ەرتەڭ بيۋدجەتكە سالۋ ءۇشىن، باسقا شارالار ءۇشىن دە بۇل اسا قاجەتتى تارماق.

«بۇگىندە «مادەنيەت تۋرالى» زاڭعا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ تۋرالى كوپتەگەن اڭگىمە ءجۇرىپ جاتىر. مادەنيەت مينيسترلىگىندە دايىندىق تا بار. بۇل ۇرلاپ العان ونەر ەمەس، ويدان شىعارىلعان ونەر ەمەس، مۇحيت اسىپ كەلگەن دجاز ەمەس، حالىقتىڭ قانى مەن جانىنان شىققان ءتول ونەرى. سوندىقتان، ايانىپ قالۋعا بولمايدى»، - دەپ اتاپ ءوتتى ا.سمايىل. 

فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور مىرزاتاي جولداسبەكوۆ تە «نۇر وتان» پارتياسىنىڭ ايتىسقا كوڭىل بولگەنىنىڭ اقىندارعا دا، جالپى ايتىس ونەرىنىڭ دامۋىنا دا، ءتىپتى پارتيا جۇمىسىنا دا اسا قاجەتتى ەكەندىگىن اتاي وتىرىپ، ونىڭ جالپىحالىقتىق سيپاتىنىڭ وسىدان كورىنەتىنىن كوپشىلىكتىڭ ەسىنە سالدى.

«وكىنىشكە قاراي، بۇگىندە ايتىسكەرلەر اراسىندا ء«جۇرسىننىڭ اقىندارى»، «بەكبولاتتىڭ اقىندارى» دەگەن ءسوز تاراي باستادى. شىن مانىندە، بۇلار ء«جۇرسىننىڭ» دە، «بەكبولاتتىڭ» دا اقىندارى ەمەس، بۇلار قازاقتىڭ اقىندارى.»، - دەپ ەلدىك ساناعا شاقىردى م.جولداسبەكوۆ.

بۇل ورايدا، حالىقارالىق «ايتىس اقىندارى مەن جىرشى-تەرمەشىلەر» وداعىنىڭ باسقارما توراعاسى ءجۇرسىن ەرمان ايتىلىپ جاتقان ۇسىنىستىڭ وڭدى ەكەندىگىن جانە بۇل باستاماعا ءوز باسقارۋىنداعى وداقتىڭ ءۇن قوسۋعا ءازىر ەكەندىگىن جەتكىزدى. دەگەنمەن، ول، ورايلى ساتتە، ءسوز بولىپ جاتقان كۇردەلى ءىستىڭ ءبىر سالاسى رەتىندەگى ءوتىنىشى بار ەكەندىگىن دە جاسىرمادى.

«وسىدان بەس جىل بۇرىن «ايتىس اقىندارى مەن جىرشى-تەرمەشىلەر» وداعىن قۇرايىق» دەپ بارلىق قۇجاتتاردى دايىنداعان ەدىم. سونى ءارى قاراي جالعاستىرىپ، وسىمەن ءۇشىنشى جىل قاتارىنان جۇمىس جاساپ جاتىرمىز. وداق شاما-شارقىنشا جۇمىس ىستەۋدە. قوعامدىق بىرلەستىك رەتىندە ادىلەت مينيسترلىگىنە دە تىركەلگەن. وسى وداقتى كوپشىلىك مويىنداسا دەگەن نيەت بار. «قازاقستاننىڭ سۋرەتشىلەر وداعى»، «جازۋشىلار وداعى» دەگەن سەكىلدى كادۋىلگى كاسىبي وداقتىڭ ءبىرى. بۇل دا بولسا، ايتىس سىندى ورتاق قۇندىلىققا دەمەۋ بولۋدىڭ جولى»، - دەدى ج.ەرمان.

ءوز كەزىگىندە، مۇندا ايتىلعان باستامالارعا قولداۋ بىلدىرگەندەردىڭ كوپ بولعانىن اتاپ وتكەن ءجون.

«دۇرىس ايتىلعان ءسوز. ايتىس جۇيەلى تۇردە دامىمايتىن بولسا، «نۇر وتان» ارقىلى، ونىڭ ۇلكەن مۇمكىندىكتەرى پايدالانىلماسا، وداق ارقىلى دامىمايتىن بولسا، ستيحيالىق تۇردە داميتىن بولسا، ۇزاققا بارمايدى. الدان اعامىزدىڭ ايتىپ وتىرعانى وتە ءبىر كوڭىلگە قونىمدى. اتالعان باعىتتاردا بىرگە جۇمىس ىستەيىك. ايتىستىڭ قۇندىلىقتىق دارەجەسىن ارتتىرۋ جولىندا ايانبايىق. وسىندا ايتىلعان ماسەلەلەرگە شامامىز كەلگەنشە ۇلەس قوسۋ مەنىڭ «نۇر وتان» پارتياسىنداعى ساياسي كەڭەس مۇشەسى رەتىندەگى ءبىر مىندەتىم»، - دەپ اعىنان جارىلدى قر ۇلتتىق سپورت تۇرلەرى قاۋىمداستىعىنىڭ پرەزيدەنتى، جىرشى-تەرمەشى، قوعام قايراتكەرى بەكبولات تىلەۋحان.

ايتا كەتەيىك، وتىرىس سوڭىندا وسى ايتىلعان ماسەلەلەرمەن قاتار، پارتيا نازارىنا ايتىس شارالارىن ءبىر ورتالىقتان ۇيلەستىرۋ، «ايتىس» ماماندىعىندا وقۋعا نيەتتى تالاپكەرلەرگە ارنايى جەر-جەردەن گرانتتار ءبولۋ، ايتىس ونەرىنە جاسوسپىرىمدەر مەن جاستاردى ىنتالاندىرۋ ماقساتىندا اۋداندىق، وبلىستىق دەڭگەيدەگى سايىستاردى ءجيى ۇيىمداستىرۋ، سونداي-اق، «التىن دومبىرا» رەسپۋبليكالىق اقىندار ايتىسىنا الدىن الا دايىندىق جۇمىستارىن جۇرگىزۋ سەكىلدى بىرقاتار ۇسىنىستار ايتىلدى. 

 

Abai.kz

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

العىس ايتۋ كۇنى

العىس ايتۋ كۇنى جانە ونىڭ شىعۋ تاريحى

جومارتبەك نۇرمان 1582
الاشوردا

قوجانوۆ مەجەلەۋ ناۋقانىندا (جالعاسى)

بەيبىت قويشىباەۆ 2281
عيبىرات

قايسار رۋحتى عازيز جان

مۇحتار قۇل-مۇحاممەد 3616