سارسەنبى, 24 ءساۋىر 2024
قوعام 6458 0 پىكىر 5 ماۋسىم, 2014 ساعات 10:35

مەشىتتى باسەكە ءۇشىن سالامىز با؟

جاقىندا ءبىزدىڭ قوستاناي وبلىسىندا جاندى جادىراتار جاقسى ءبىر جاڭالىق جارق ەتتى. وبلىس ورتالىعىندا  ارشىعان جۇمىرتقاداي ءاپ-ادەمى، ءسان-سالتاناتى مەن ساۋلەتى كوزدىڭ جاۋىن الاتىن تاماشا ءبىر مەشىت بوي كوتەردى. توبىل ءوڭىرىنىڭ مۇسىلمان قاۋىمىنىڭ ەڭسەسى ءبىر كوتەرىلىپ قالدى. جۇرتشىلىق ءبىر-بىرىنەن ءسۇيىنشى سۇراپ، توبەسى كوككە ءبىر ەلى جەتپەي قالعانداي.  
    شىندىعىندا ءبىر مەزگىلدە بىردەن 600 مۇسىلمان جاينامازعا باس قوياتىن مۇنداي عيماراتقا سۇيسىنبەۋ مۇمكىن ەمەس ەدى. اشىلۋ سالتاناتىندا دا ءمىن جوق. قازاقستان مۇسىلماندار باسقارماسىنىڭ باس مۇفتيىنەن باستاپ، وبلىس اكىمىنە دەيىن وسى شاراعا قاتىسىپ، وسىناۋ اللا تاعالانىڭ ءۇيىن سالىپ بەرگەن كاسىپكەر ازاماتقا اقجارما العىسىن ايتىپ جاتتى. مۇنىڭ دا ورنى بار ەدى. وبلىسىمىزعا بەلگىلى كاسىپكەر تولەگەن جايلاۋباەۆ وسى عيماراتتتى ءوز اقشاسىمەن سالىپ، بۇل ماقساتقا 400 ميلليون تەڭگە جۇمساپتى. نەسى بار، اسا ساۋاپتى ءىس، وزگە جۇرتقا ۇلگى ەتەرلىك تاماشا ونەگە. قالا ورتالىعىندا ورنالاسقان، سالىنعانىنا 100 جىلدان اسقان مەشىتىمىزدىڭ قانشا دەگەنمەن ەسكىرىپ قالعاندىعى بەلگىل ەدى. ەندى مىنا عيمارات مۇسىلمان جۇرتىنىڭ عيبادات ەتۋىنە كەڭ مۇمكىندىك بەرىپ وتىر. قالاي قۋانباسسىڭ.
  الايدا وسى قۋانىش ۇستىندە ورتاعا سالار ءبىر ويىمىز بار ەدى. قازاقتا "ايتپاسا ءسوزدىڭ اتاسى ولەدى" دەگەن ءسوز بار. سول سەكىلدى بۇل ويىمىزدى ىركىپ قالساق، شىندىققا دا قيانات جاسارمىز. ايتايىن دەگەنىمىز، ءدال وسى مەشىتتىڭ قاسىندا تاعى دا ۇلكەن ءبىر عيمارات بوي كوتەرىپ كەلەدى. قۇداي قالاسا، بۇل مەشىت جاڭاعى مەشىتتەن اسىپ كەتپەسە، كەم تۇسپەك ەمەس. مۇندا ءبىر مەزگىلدە ءبىر مىڭعا جۋىق ادام قۇلشىلىق ەتە الادى. اسىل ءدىنىمىز قايتا جاڭعىرىپ كەلەدى دەپ بوركىمىزدى اسپانعا اتساق تا، بۇل ارەكەتىمىز تىم ارتىقتاۋ سەكىلدى. قوستاناي سەكىلدى "ارپا ىشىندە ءبىر بيداي" بولعان قازاق ءۇشىن وسىنداي ۇلكەن ەكى مەشىتتىڭ قاتار بوي تۇزەۋىن قانداي قيسىنعا جاتقىزامىز؟ ەكەۋىن دە ءبىر جەرگە جوسپارلاعان قانداي اۋليە؟ ەكەۋىن قالانىڭ ەكى شەتىنە سالۋدىڭ قانداي قيىندىعى بار ەدى؟ سوندا قالاي، ەندى مەشىت سالۋدى دا باسەكەگە اينالدىرامىز با؟ بوي كوتەرگەن مەشىت جەكەنىڭ اقشاسىنا سالىنسا، ءالى بىتىرە الماي جۇرگەن عيماراتىمىز حالىقتىڭ ءوز قاراجاتىنا تۇرعىزىلىپ جاتقان جايى بار. ەندى ويلاپ قاراساق، قالامىزداعى ازعانا قازاق شاھارامىزدىڭ ءار تۇكپىرىنەن وسىندا اعىلادى دەگەنگە كىم سەنەدى؟ ەكىنشىدەن،انادايدان "مەن مۇندالاپ" تۇراتىن مەشىتتەردى قاتار-قاتار  سالعانشا، قالامىزدىڭ ءار جەرىنەن شاعىنداۋ عانا مەشىتتەردى نەگە تۇرعىزباسقا؟ بۇلاي ەتسەك، ەكى ماسەلەنى ءبىر-اق شەشەمىز. بىرىنشىدەن، ءدىنىمىزدى ناسيحاتتايتىن، قۇدايعا قۇلشىلىق ەتەتىن ورىندار حالىققا جاقىندايدى. ەكىنشىدەن، مىناداي الىپ عيماراتتاردى ۇستاپ تۇرۋعا كەتەتىن شىعىن كۇرت ازايادى. قانشا جاسىرعانىمىزبەن كۇنى ەرتەڭ التى اي قىس كەزىندەگى جىلۋ مەن ىستىق سۋعا كەتەتىن قارجى قالتانى ءبىراز قاعارى ءسوزسىز. ونىڭ ۇستىنە قازاعى از جەردە سالىنعان الىپ مەشىتتەردىڭ قازىرگى كۇيى ادام قىزىعارلىقتاي ەمەستىگىن جاسىرىپ قايتەمىز.
    ءبىزدىڭ وبلىستىڭ بۇرىن كومسومول اتىن يەمدەنگەن، قازىر قارابالىق اتانعان، وزىمىزدەن گورى وزگە ۇلت وكىلدەرى باسىمداۋ اۋدانعا استانانىڭ ءبىر مىقتىسى كەلىپ، شەشەسىنە ارناپ كەرەمەت مەشىت تۇرعىزعان. ءبىز بۇل جەردە ءدىنىمىزدى وركەندەتۋگە مىسقالداي دا ەڭبەك سىڭىرمەگەن، قاراپايىم عانا قايمانا قازاققا نەگە اتاعى بەرىلەدى دەگەن ماسەەلەنى دە قوزعاپ وتىرعان جوقپىز. "مۇنداي مەشىتتى وبلىس ورتالىعىنا سالساڭىز قايتەدى؟" دەگەن وتىنىشكە قۇلاق اسپاعان مىنەزىن دە ءسوز ەتكەك ەمەسپىز. ايتايىن دەگەنىمىز، كوزدىڭ جاۋىن الاتىن گرانيتتەن اسەمدەپ سالعان وسى عيماراتتىڭ كوبىنە-كوپ قاڭىراپ بوس تۇراتىندىعى. سوڭعى كەزدەرى ونى ۇستاپ تۇرۋدىڭ قيىندىعى جايلى اڭگىمەنىڭ قايتا-قايتا كوتەرىلە بەرەتىندىگى. 
  سوندا ءبىز وسىنداي الىپ عيماراتتتاردى اتىمىزدى شىعارۋ ءۇشىن عانا سالامىز با؟                                                                                                                                                                           

مۇراتبەك داۋرەنۇلى.
قوستاناي

Abai.kz

0 پىكىر