جۇما, 19 ءساۋىر 2024
جاڭالىقتار 2837 0 پىكىر 5 اقپان, 2010 ساعات 05:23

كوپەەۆا نە دەپ كوسىلدى؟..

شىمكەنتتەن شىعاتىن «زامانا» گازەتى قالا اكىمىنىڭ ورىنباسارى گاۋھار كوپەەۆانىڭ ء(بىرتۇرلى تانىس فاميليا) كەزەكتى ءبىر ەسەپ بەرۋ جيىنىنا قاتىسقان كەزدەگى سويلەگەن ءسوزىن قاز-قالپىندا جاريا ەتىپتى. كتك ارناسىنداعى «ناشا كازاشا» باعدارلاماسىنىڭ كەيىپكەرلەرى سياقتى قويىرتپاقتاپ سويلەيتىن مەملەكەتتىك قىزمەتكەر جالعىز گاۋھار حانىم عانا ەمەس، ارينە. وتكەندە ساۋداباەۆ دەيتىن «سۇڭعىلا» ساياساتكەرىمىزدىڭ القالى توپتا قالاي القىنعانىن جاريا ەتكەنبىز. ونى بىرقاتار گازەتتەر كوشىرىپ تە باستى. ەندى، مىنە، قازاقستانداعى ەڭ قازاعى مول شىمكەنت قالاسى اكىمىنىڭ ورىنباسارى گاۋھار كوپەەۆانىڭ نە دەپ كوسىلگەنىنە كوز جۇگىرتىڭىز...

 

شىم­كەنتتەگى ءال-فارابي اۋدانىنىڭ اكىمى نۇر­باقىت يمانقۇلوۆ ەسەپ بەرگەن جيىنعا قالا اكىمىنىڭ ورىنباسارى گاۋھار كوپەەۆا دا قاتىسقان بولاتىن. ن.يمان­قۇلوۆ مىنبەر­دە ەسەپ بەرىپ جاتقاندا ونىڭ اتىنا تۇر­عىنداردان جازباشا كوپتەگەن سۇ­راقتار قويىلدى.

جەر تەلىمى، بالاباقشا، باعدارشام تۋرالى ساۋالدارعا كەلگەندە  گاۋھار كوپەەۆا ءوزى جاۋاپ بەرۋدى ءجون كورسە كەرەك مىنبەرگە كوتەرىلىپ بىلاي دەدى:

شىمكەنتتەن شىعاتىن «زامانا» گازەتى قالا اكىمىنىڭ ورىنباسارى گاۋھار كوپەەۆانىڭ ء(بىرتۇرلى تانىس فاميليا) كەزەكتى ءبىر ەسەپ بەرۋ جيىنىنا قاتىسقان كەزدەگى سويلەگەن ءسوزىن قاز-قالپىندا جاريا ەتىپتى. كتك ارناسىنداعى «ناشا كازاشا» باعدارلاماسىنىڭ كەيىپكەرلەرى سياقتى قويىرتپاقتاپ سويلەيتىن مەملەكەتتىك قىزمەتكەر جالعىز گاۋھار حانىم عانا ەمەس، ارينە. وتكەندە ساۋداباەۆ دەيتىن «سۇڭعىلا» ساياساتكەرىمىزدىڭ القالى توپتا قالاي القىنعانىن جاريا ەتكەنبىز. ونى بىرقاتار گازەتتەر كوشىرىپ تە باستى. ەندى، مىنە، قازاقستانداعى ەڭ قازاعى مول شىمكەنت قالاسى اكىمىنىڭ ورىنباسارى گاۋھار كوپەەۆانىڭ نە دەپ كوسىلگەنىنە كوز جۇگىرتىڭىز...

 

شىم­كەنتتەگى ءال-فارابي اۋدانىنىڭ اكىمى نۇر­باقىت يمانقۇلوۆ ەسەپ بەرگەن جيىنعا قالا اكىمىنىڭ ورىنباسارى گاۋھار كوپەەۆا دا قاتىسقان بولاتىن. ن.يمان­قۇلوۆ مىنبەر­دە ەسەپ بەرىپ جاتقاندا ونىڭ اتىنا تۇر­عىنداردان جازباشا كوپتەگەن سۇ­راقتار قويىلدى.

جەر تەلىمى، بالاباقشا، باعدارشام تۋرالى ساۋالدارعا كەلگەندە  گاۋھار كوپەەۆا ءوزى جاۋاپ بەرۋدى ءجون كورسە كەرەك مىنبەرگە كوتەرىلىپ بىلاي دەدى:

- كونەچنو، جەر بەرىلەدى. سەبەبى، مەن سىزگە ايتايىن، 2007 جىلدا ءوزى باياعى داع­دارىسقا دەيىن، پومنيتە، باياعى قانشا­ما­ كرەديتتەر بانكتەر بەرگەن اناۋ-مىناۋ­ دەگەن... ول كەزدە پريامو قايناپ تۇرعان كەزىندە، ويباي، جەردى دەگەن بەسپلاتنو الىپ، دوپۋس­تيم، 5 مىڭ دوللارعا الىپ، ساتىپ 30 مىڭعا، 100 مىڭعا بارداك بوپ كەتكەن. ول كەزدە جەر دەگەن سامىي زولوتوي رەسۋرس بولعان. سوندىقتان، ارينە، اراسىندا پوريادوچنىي ادامدار... كوتورىي... پرەسسى نەتۋ زدەس دا­. (جان-جاعىنا قاراپ قويدى). كوتورىي نە پلاتيلي، ەشقانداي زاياۆلەنيە نە پوتە­ريالوس. ول وب­ششي باعادا بار نارسە. سوندىقتان ءسىز زا­نوۆو، پوۆتورنو دەپ جازاسىز. ي وسىنداي وت تاكوە چيسلومەن باياعىدا زاياۆلەنيە بەرگەنمىن، وسىنداي-وسىنداي دەپ زا­نوۆو بەرەسىز. ي بىزدە چەتۆەرگ، ۆوت، ساعات 16.00-دە اپتا سايىن زەمەلنىي كوميسسيا بارلىق ارىزداردى راسسماتري­ۆاەت. سوندىقتان نە بويتەس. ا پوچەمۋ، ەسلي دوپۋستيم، ءوتىنىشتى الماسا، ۆوت ۆ ەتوم ۆوپروس، نەگە بۇلار نە پرينيمايۋت زاياۆلەنيا، مەن سىزگە ايتايىن، باياعىدا اناۋ «شىمكەنتجەر»، «شىمكەنتجەر» ەمەس... ەندى جەر ءبولىمى، دا، بۇلار كاك پوپالو بەرە-بەر­گەن جەرلەردى. ي پولۋچاەتسيا چتو، اناۋ كوممۋنيكاتسيا، ينجەنەرنىي كوممۋنيكاتسيا جوق جەرلەردى بەرىپ، اناۋ نەلەردى، جەرلەردى، ەندى انا جاقتان بىزگە ارىزدار پوستوياننو ءتۇسىپ جاتىر. نەگە، پوتومۋ چتو و ەردە نە سۋ جوق، نە گاز، نە ەلەكتري­چەستۆو، ەشقانداي تسيۆيليزوۆاننىي كوم­مۋنيكاتسيالار جوق. ەندى پولۋچاەتسيا نا سۆويۋ گولوۆۋ ناشلي پروبلەمۋ. ەندى بىلاي ىستەيمىز، مىناۋ جاڭادان اشىلعان مولتەك اۋدان... و ياقتا نە بار... ەسلي تام ۆسيا كوممۋنيكاتسيا يمەەتسيا، يمەننو سو ياققا بۋدەت راسپرەدەلياتسيا جەر ۋچاسكەسى. مەنىڭشە، ول دۇرىس سياقتى. چتوبى دۆوينوي رابوتى نە بىلو.

ال ەندى گ.كوپەەۆانىڭ بالاباقشا ماسەلەسى جونىندەگى ساۋالعا بەرگەن جا­ۋا­بى مىناداي بولدى:

 

- قىسقاشا ايتىپ كەتەيىن، بىزدە 36 مىڭنان استام وچەرەدتە تۇر دا. ونى ءبىز قالاي شەشەمىز؟ مى ناچالي رازبيراتسيا، دەتسكيە سادى كوتورىە كاجدىي رەستوران، ساۋنا، باسقا دا مەكەمەلەر بوپ كەتكەن. سولاردى قايتارۋ ماسەلە­سىمەن زانيماەمسيا. نو، دوپۋستيم، مەن بيز­نەسمەنمىن دا، باياعىدا مەن زاڭدى تۇردە مەن پريۆاتيزاتسيا جاساعانمىن دا. ماعان 15 جىل ەتو پروشلو، دوپۋستيم، دا، 15 جىل پروحوديت، ي كو منە پرەدياۆليايۋت پرەتەنزيا «سەن ماعان داۆاي»، مەملەكەت­تىك ور­گاندار، وني جە ۆسە راۆنو يمەيۋت ۆلاست، سيلۋ دەگەندەي دا، اناۋ-مىناۋ دەپ، «داۆاي، قايتار» دەپ، سونى دوپۋستيم،­ بالاباقشا، دا ۋ ناس ستويت. مى سەيچاس س ەتيم زانيماەمسيا. بىزدە وبلىستان جۇمىس توبى قۇرىلعان. ونى باسقارىپ وتىرعان ءوزى وبلىس اكىمى. پوچەمۋ، پوتومۋ چتو شىمكەنت قالاسى ۋجە رازگرۋزيتسيا، بىلاي بوپ. ءبىر سەميادا مينيمۋم ءتورت بالا بار. دۇرىس پا، ولاردىڭ بارلىعىن نادو ساديككە ۋسترويت. ساديكتەر مىنانداي، ليۋ­بوي ءبىر ساديكتى سالساڭ، مينيمۋم 350 ميل­ليونداي كەرەك اقشا، بىرىنشىدەن، ەكىنشى­دەن جەر ۋچاسكەسى كەرەك. ا ءال-فارا­بي رايونى ەتو جە سامىي تسەنتر. و بىزدە ۆووبششە ءال-فارابيسكوم رايونە ني ودنوي­ زەملي نەتۋ نورمالنىي. ءبىر يزياتە جاساساڭ، ەرتەڭ كۇندە پريامو اناۋ سوتتاسىپ ماسقارا قىلادى. ءبىر ۆوپروستى شەشۋ ءۇشىن قانشاما جىل كەتەدى دا، چتوبى زاڭداستىرۋ ءۇشىن. ەندى، ا تەپەر، ءبىر سا­ديك نەگىزى، دا، ۆمەستيموست تەك قانا 320-داي بالا. ءبىز قازىر پراۆيتەلستۆوعا قانداي ۇسىنىسپەن شىعىپ وتىرمىز؟ وسىنداي-وسىنداي ءبىز ۇلكەن ساديكتى سالا­مىز، 1 مىڭ بالاعا، سوندىقتان ستويت زاداچا، اكي­ماتقا ماعان سروچنو 100 بالاباقشا كەرەك، سونى داۆايتە، قاراستىرا­يىق دەپ. پوەتومۋ، ءبىز ەندى، كونەچنو، مى باسقا مي­نيتسەنتر اشامىز، پريشكولنىي. ا موجەت­ بىت، چاستنىي ۇيلەردى الامىز ارەنداعا. پوەتومۋ بالاباقشا تۋرالى... ي جوسپاردا 2010 جىلدا گدە-تو مينيمۋم 5-6 ساديك اشۋ. بىلتىر «اسار» مەن «نۇر­ساتتە» اشىلعان، نوۆىي، جاڭادان سالعان.­ نۋ، ول اشىلعاندا ول ەتو پروبلەما. نۋ ۆسەگو 500 بالا، ونى مىنانداي 30 مىڭنان استام بالانى... ەتو جە نادو پو حودۋ بىسترو رەشات.

تۇرعىندار تاراپىنان «ايقاپ» ءمول­تەكاۋدانىنا باعدارشام قويىلا ما دە­گەن ساۋالعا قالا اكىمىنىڭ ورىنباسارى  تومەندەگىدەي جاۋاپ بەردى:

- ەكىنشىدەن، ءسىز ايتىپ وتىرسىز، سۆەتوفور. مەجدۋ پروچيم، مەن سىزگە ايتا­يىن، اناۋ «تومەنگى وتىرار» دەيمىز دا، اناۋ «بام»، بىلتىر دا... ۆوت ءبىز كوشەنى سالدىق... دا، اۋلالاردى جوندەدىك. پوە­تو­مۋ، ۆى مەنيا يزۆينيتە، مەن سىزگە ايتايىن، قالانىڭ شەتى ۆووبششە، بىزدە ونداي نە تو چتو تام سۆەتوفور پوستاۆيت، بۇلاردىڭ سۋلارى جوق قوي. وني جە حوديات­ كولودەتستەن الىپ، ەرتەڭگى كۇنى ينفەكتسيا­مەنەن، اناۋ بولنيتساعا ءتۇسىپ. پوەتومۋ داۆايتە، سىزگە ايتايىن، ءبىر سۆەتوفوردىڭ قۇنى 10 ميلليون تەڭگە، «لەجاچي پو­ليتسەيسكي» 1 ميلليون تەڭگە. ا ءبىز نە­مىز، بيۋدجەتىمىز ۆسەگو 17 ميلليارد تەڭگە،­ كەيدە ونىڭ ىشىندە 12 ميلليارد تەڭگە ۋجە ءسىزدىڭ زارپلاتالارىڭىز، شكولدىڭ، سا­ديككە، زدراۆووحرانەنيەگە، باسقا­سى سو­تسيالنىە ۆىپلاتى، كومپەنساتسيا، ينۆاليدنوست بار. كوممۋنالنىي... كوممۋنالنىي ۆسە پلاتەجي 200 گوسۋچرەجدەنيە بىزدە بار، قالادا. ونىڭ ءبارىن جە نادو سبالانسيروۆات. ەندى تەكۋششي سودەرجانيە، ءبىز ايتامىز، سانيتاريا دەي­مىز، جول دەيمىز، وسۆەششەنيە، باسقا دەيدى، 2,5 ميللياردتاي. قالعان رازۆيتياعا... رازۆيتياعا نە جاتادى؟ جولدىڭ قۇرىلى­سى... دا، بىزدە ۆودوپروۆودتار بار. و تۇگىلى نە تو چتو ۆنۋتريكۆارتالنىي... بىزدە ما­گيسترالنىي داجە جوق، نە تو چتو. تاك-چتو، ءسىز ەندى كىشكەنە سابىر قىلىڭىز، اينالايىندار...

كوپەەۆا حانىم  نەسيە ماسەلەسى جونىندە بىلاي دەدى:

- تەپەر، سرازۋ ايتىپ كەتەيىن، يپوتەكالىق كرەديتتەر، دا... كتو جە زادال ۆوپروس، ەتو ستراشنايا پروبلەما، ەتو ستراشنايا... الماتىدا قانشاما پيكەت بولىپ اتىر... استانادا قانشاما پيكەت بوپ اتىر. سول، ەتو... مەن سىزگە ايتايىن، مى­نا-ا-انشا قۇجاتتار كەرەك. ويباي، كو­مەكتەسىڭىز، اناۋسى-مىناۋسى، قانشاما زالوگتار، انالار ساتىپ، اۋكتسيونعا بەرىپ، ءبىز ءۇيسىز قالىپ اتىرمىز، ي تاك دالەە. پو زاكونۋ بىزگە بانك باعىنبايدى، اكيمات­قا. ولار ناپريامۋيۋ ناتسيونالنىي بانك­قا باعىنادى. ناتسيونالنىي بانك مينيستەرستۆو فينانسوۆقا باعىنادى. ا-ا، مەن ساعان كومەكتەسە المايمىن دەپ ءوزى­مىز دا­جە سوۆەست نە پوزۆولياەت ونداي جاعدايدا. سوندىقتان پو يپوتەچنىم، ۆسەم كرەديتام، داۆايتە، ءبىر، كاكوي-تو ءبىر شە­شىمگە كەلەيىك، بىرگە. سەبەبى بۇل جۇمىس دەگەن قانداي نارسە... تى موجەش... موجەت بىت ءبىر نورمالنىي جيتەل كەلىپ ايتاتىن شىعار. ە، اينالايىن، داۆايتە، ۆوت تاكوە مىنانداي جولى بار، مىنانداي... ونىڭ ءبارىن قاراستىرايىق. ءبىز اكىمدىك تاراپىنان سو جاققا جازايىق... وسىلاي ىستەيىك.

...گ.كوپەەۆا حانىم مۇنان دا وزگە بىرنەشە ساۋالدارعا جاۋاپ بەرگەن بولاتىن. ءبىز قالا اكىمى ورىنباسارىنىڭ ءسوز­دەرىن قاز-قالپىندا، بىراق ازداپ ىقشامداپ، كوپشىلىكتى ەڭ كوپ تول­عاندىرىپ جۇرگەن سۇراقتارعا بايلانىستى جاۋاپتارىن بەرىپ وتىرمىز.

(«زامانا» - اقپارات).

 

0 پىكىر